Obowiązkiem przedsiębiorcy rozpoczynającego prowadzenie działalności gospodarczej w formie Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów jest sporządzenie i ujęcie w ewidencji spisu z natury na dzień rozpoczęcia działalności.
Obowiązek sporządzenia i ujęcia w ewidencji spisu z natury na dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej wynika z par. 24 rozporządzenia w sprawie prowadzenia KPiR.
Zgodnie z powyższym przepisem podatnicy mają obowiązek sporządzenia spisu z natury w następujących sytuacjach:
na koniec każdego roku podatkowego • na dzień 1 stycznia
na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego
w przypadku utraty w ciągu roku prawa do opłacania zryczałtowanego podatku dochodowego
w przypadku zmiany wspólnika
w przypadku zmiany proporcji udziałów wspólników
na dzień likwidacji działalności.
Przedsiębiorcy, którzy sporządzili spis z natury na koniec poprzedniego roku podatkowego nie mają obowiązku wykonywania remanentu na dzień 1 stycznia roku podatkowego. W tym wypadku muszą wpisać do księgi wynik spisu z natury sporządzonego na dzień 31 grudnia poprzedniego roku podatkowego.
Początkowy spis z natury powinien zawierać:
towary handlowe (wyroby zakupione celem dalszej odsprzedaży)
materiały (podstawowe i pomocnicze surowce potrzebne do produkcji).
Chodzi o materiały i towary zakupione przez przedsiębiorcę przed założeniem firmy, które należały do jego majątku prywatnego i w obecnej chwili zostały przekazane do firmy. Do początkowego spisu z natury nie wprowadza się towarów, które wchodzą w skład majątku firmy, takich jak: komputery, telefony, czy samochody, które zostały przekazane do firmy z majątku prywatnego.
Spis z natury, a brak składników majątku
Jeżeli przedsiębiorca nie posiada żadnego składnika majątku, to nie zwalnia go to jednak z obowiązku sporządzenia remanentu. W tym wypadku wartość spisu z natury wyniesie zero i taką wartość należy ująć w KPiR jako pierwszy wpis w księdze.
Spis z natury – dane jakie powinny się w nim znaleźć
Obowiązujące przepisy (par. 25 rozporządzenia w sprawie prowadzenia KPiR) wymagają, aby w początkowym spisie z natury znalazły się przynajmniej takie dane, jak:
imię i nazwisko właściciela firmy (nazwa firmy)
data sporządzenia spisu
numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury
szczegółowe określenie towaru i innych składników wymienionych w par. 24
jednostka miary
ilość towarów stwierdzona w czasie spisu
cena w złotych i groszach za jednostkę miary
wartość z przemnożenia ilości towaru przez cenę jednostkową
wartość z przemnożenia ilości innych składników wymienionych w par. 24 przez cenę jednostkową
łączna wartość spisu
klauzula „Spis zakończono na pozycji…”
podpisy osób sporządzających spis
podpis właściciela firmy (wspólników).
Spis z natury – wycena elementów
Obowiązkiem podatnika wynikającym z par. 26 ust. 1 rozporządzenia jest dokonanie wyceny materiałów i towarów handlowych objętych spisem z natury zgodnie z ceną zakupu bądź nabycia lub wg ceny rynkowej obowiązującej w dniu sporządzenia spisu z natury, jeżeli są one niższe od cen zakupu lub nabycia. W przypadku spisu półwyrobów (półfabrykatów), wyrobów gotowych oraz braków własnej produkcji należy wycenić je wg kosztów wytworzenia. Odpady użytkowe, które straciły swoją pierwotną wartość użytkową należy wycenić zgodnie z wartością wynikającą z oszacowania uwzględniając ich przydatność do dalszego użytkowania.
