Polacy dość często biorą udział w różnych konkursach lub loteriach. Oba te wydarzenia różnią się między sobą głównie czynnikiem, który decyduje o przyznaniu nagrody w związku z wygraną. W przypadku konkursu pod uwagę brane są postanowienia regulaminu, a w przypadku loterii wygrana jest losowa.
W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych brak jest definicji pojęcia „konkurs”.
Według organów podatkowych „konkurs” oznacza przedsięwzięcie, w którym:
występuje współzawodnictwo, którego celem jest osiągnięcie jak najlepszego wyniku
zostaje wyłoniony zwycięzca lub kilku zwycięzców z grupy najlepszych uczestników, którzy spełnili określone kryteria
występuje element będący regulaminem konkursu, w którym powinna zostać określona:
nazwa
organizator
uczestnicy konkursu
nagrody
sposób wyłonienia zwycięzcy lub zwycięzców.
Uczestnikiem konkursu może zostać osoba, która zaakceptuje postanowienia regulaminu. Konkurs może mieć charakter otwarty lub zamknięty. Ma to znaczenie w przypadku zasad rozliczania nagród w znaczeniu podatkowym. Inne zasady obowiązują, jeżeli organizatorem konkursu jest pracodawca, a uczestnikami są zatrudnieni na podstawie stosunku pracy, a inne obowiązują, jeżeli w konkursie oprócz pracowników biorą udział inne osoby. Jeszcze inne zasady obowiązują w przypadku rozliczania nagród wygranych przez przedsiębiorców.
Jednak nie każde wydarzenie noszące nazwę konkursu jest traktowane jak konkurs, w którym wygrana nagroda musi być opodatkowana podatkiem dochodowym. Czasami w stosunku do loterii lub gry losowej używa się pojęcia konkurs. Tymczasem są to dwie różne kategorie. W loterii nagroda przyznawana jest w sposób losowy. Natomiast w konkursie przyznanie nagrody zależy od postanowień regulaminu.
Zapłata podatku dochodowego od nagrody w konkursie
W przypadku, kiedy nagroda w konkursie nie jest objęta zwolnieniem z opodatkowania, miedzy innymi dlatego, że jej wartość przekracza kwotę 2 000 zł, to jak wskazuje art. 30 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych należy pobrać od jej wartości podatek dochodowy w stawce 10%. Podatek pobierany jest od całości wygranej, a nie od nadwyżki ponad 2 000 zł. Wartość wygranych nagród w ciągu roku nie jest sumowana, dlatego jeżeli wartość pojedynczej nagrody nie przekracza 2 000 zł to zwolnienie przysługuje w stosunku do każdej nagrody. Jeżeli uczestnik wygra nagrodę pieniężną przekraczającą wartość 2 000 zł, to otrzyma od organizatora kwotę pomniejszoną o 10% podatku od wygranej. W przypadku nagrody rzeczowej do zapłaty należnego podatku zobowiązany jest uczestnik konkursu. Dopiero po jego zapłacie może otrzymać nagrodę.
Rozliczenie podatku od nagrody w konkursie
Organizatorzy konkursów jako płatnicy podatku od wygranej zobowiązani są do naliczenia i pobrania, a w niektórych przypadkach odprowadzenia podatku dochodowego od nagród. Pobrany podatek powinien zostać przekazany na rachunek bankowy właściwego urzędu skarbowego w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu przekazania nagrody. Urzędem skarbowym właściwym do przekazania podatku jest urząd skarbowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania płatnika. W przypadku, kiedy płatnik nie jest osobą fizyczną, to podatek od nagrody pieniężnej powinien zostać odprowadzony do urzędu skarbowego właściwego dla siedziby lub miejsca prowadzenia działalności danego podmiotu gospodarczego. Płatnik musi też sporządzić deklarację PIT-8AR i wysłać ją do właściwego urzędu skarbowego w terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym, w którym została przekazana nagroda. Osoba, która zwycięży w konkursie nie musi wykazywać przychodu uzyskanego z nagrody w rocznym zeznaniu podatkowym.
Obecnie większość organów podatkowych jest zdania, że jeżeli nagrodę uzyskał przedsiębiorca w konkursie mającym związek z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, to powinien on otrzymaną nagrodę doliczyć do pozostałych przychodów uzyskanych z działalności gospodarczej i opodatkować ją podatkiem dochodowym w formie opodatkowania stosowanej w działalności. Podobnego zdania są też sądy. Na przykład, Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku o sygn. akt II FSK 92/22 z dnia 10 października 2024 roku wskazał, że nagrody w konkursie uzyskane przez osoby prowadzące działalność gospodarczą powinny zostać opodatkowane w podobny sposób jak pozostałe przychody z tej działalności. W tym przypadku do opodatkowania nagród nie stosuje się zryczałtowanej stawki podatku w wysokości 10%.
Takie stanowisko jest różne od wcześniejszego orzecznictwa wskazującego, że nagrody w konkursie otrzymane przez przedsiębiorcę należy opodatkować zryczałtowanym podatkiem w stawce 10% niezależnie od związku nagrody z działalnością gospodarczą.
Jeżeli konkurs organizuje pracodawca, to wartość nagrody w konkursie zarówno w przypadku nagród pieniężnych, jak i rzeczowych rozlicza pracodawca będący płatnikiem, który powinien doliczyć te wartości do pozostałych przychodów pracownika i opodatkować je zgodnie z zasadami właściwymi dla przychodów ze stosunku pracy. Tak stanowi art. 12 ust. 1 ustawy PIT. Wartość otrzymanej nagrody w konkursie zorganizowanym przez pracodawcę powinna zostać ujęta w zeznaniu rocznym (PIT-11) razem z dochodami uzyskanymi ze stosunku pracy.
Zwolnienie z zapłaty podatku od nagrody w konkursie – art. 21 ust. 1 pkt 68 ustawa o PIT
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 68 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z opodatkowania zwolniona jest:
wartość wygranych w konkursach i grach organizowanych i emitowanych (ogłaszanych) przez środki masowego przekazu (prasa, radio i telewizja) bez Internetu, który zaliczany jest do innej kategorii oraz konkursach z dziedziny nauki, kultury, sztuki, dziennikarstwa i sportu, a także nagród związanych ze sprzedażą premiową towarów lub usług – jeżeli jednorazowa wartość tych wygranych lub nagród nie przekracza kwoty 2.000 zł; zwolnienie od podatku nagród związanych ze sprzedażą premiową towarów lub usług nie dotyczy nagród otrzymanych przez podatnika w związku z prowadzoną przez niego pozarolniczą działalnością gospodarczą, stanowiących przychód z tej działalności.
Podsumowując, nagroda wygrana w konkursie zostaje zwolniona z opodatkowania, jeżeli dotyczy wygranych w konkursach oraz grach organizowanych i ogłaszanych w prasie, radiu i telewizji, czyli w tzw. środkach masowego przekazu oraz w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki, dziennikarstwa i sportu, a także związanych ze sprzedażą premiową towarów lub usług. Zwolnieniem objęte są jedynie nagrody o jednorazowej wartości nieprzekraczającej kwoty 2 000 zł. W przypadku, kiedy konkurs dotyczy sprzedaży premiowej towarów lub usług zwolnienie kwotowe nie obejmuje uczestników prowadzących działalność gospodarczą, jeżeli nagroda jest przychodem z tej działalności podlegającą samodzielnemu rozliczeniu.
Podsumowanie
Konkursy mogą obejmować różne grupy uczestników. W zależności od tego, która grupa bierze udział w konkursie zależy sposób opodatkowania wygranej. W niektórych sytuacjach płatnikiem podatku od wygranej w konkursie może być sam organizator. W tym przypadku od otrzymanej nagrody należy odprowadzić zryczałtowany podatek w stawce 10%. Jeżeli konkurs skierowany jest w stronę pracowników, to obowiązuje rozliczenie podatkowe zgodnie z zasadami jakie dotyczą wynagrodzeń zatrudnionych pracowników. W przypadku, kiedy zwycięzcą nagrody jest przedsiębiorca, to musi on sam za siebie dokonać rozliczenia nagrody w urzędzie skarbowym.
