Jeżeli trzy podmioty zarejestrowane na potrzeby podatku VAT w państwach Unii Europejskiej będą wspólnie uczestnikami dostawy tego samego towaru, to mamy do czynienia z transakcją trójstronną. Jak należy prawidłowo rozliczyć taką transakcję?
Transakcja trójstronna jest rodzajem sprzedaży, w której bierze udział trójka podatników z Unii Europejskiej zarejestrowanych na potrzeby podatku VAT wspólnie uczestniczących w dostawie takiego samego towaru. W przypadku transakcji trójstronnej towar wydaje bezpośrednio podmiotowi trzeciemu, podmiot pierwszy w kolejności. Towar wysyłany jest lub transportowany przez pierwszego w kolejności uczestnika transakcji lub jest transportowany przez drugiego uczestnika z terytorium jednego państwa członkowskiego UE na terytorium innego państwa członkowskiego UE.
Sposób rozliczania transakcji trójstronnej - przykład
W transakcji trójstronnej przykładowe relacje pomiędzy kontrahentami mogą wyglądać następująco:
Uczestnikami transakcji trójstronnej są:
firma X z Niemiec
firma Y z Polski
firma A z Francji
Firma X będąca zarejestrowana do VAT w Niemczech dokonuje sprzedaży towarów do firmy Y zarejestrowanej do VAT w Polsce. Z kolei firma X kupuje towar od firmy A będącej podatnikiem VAT we Francji. Transport towaru odbywa się pomiędzy firmą A i Y, czyli pomiędzy Francją, a Polską. Transport organizuje firma A z Francji. W jaki sposób powinna zostać rozliczona powyższa transakcja?
Ustawa o VAT szczegółowo opisuje sposób w jaki powinny być rozliczane transakcje trójstronne. W tym przypadku w transakcji:
uczestniczą trzy podmioty będące podatnikami VAT, gdzie każdy jest z innego państwa członkowskiego
dostawa towarów odbywa się pomiędzy pierwszym, a drugim podatnikiem oraz drugim i trzecim podatnikiem
towar wydaje pierwszy podmiot bezpośrednio podmiotowi trzeciemu
wysyłka towaru lub jego transport odbywa się przez pierwszego lub towar transportowany jest przez drugiego w kolejności podatnika VAT bądź na rzecz tych podatników z terytorium jednego państwa członkowskiego UE na terytorium innego państwa członkowskiego UE.
Do rozliczania transakcji trójstronnych stosuje się zasady ogólne lub procedurę uproszczoną. Rozliczenie transakcji trójstronnej na przykładzie opisanym powyżej wg zasad ogólnych
firma A rozlicza WDT we Francji
firma X wystawia fakturę, na której powinna podać polski nr NIP, a następnie powinna rozliczyć WNT w Polsce, ale najpierw musi zarejestrować się do VAT w Polsce
firma X musi wykazać w Polsce krajową dostawę na rzecz firmy Y z Polski.
Rozliczenie transakcji trójstronnej na przykładzie opisanym powyżej wg procedury uproszczonej
firma A rozlicza WDT we Francji
firma X musi wykazać WNT dotyczące zakupu od firmy A bez rozliczania podatku oraz dostawę towaru poza terytorium kraju, które wiąże się ze sprzedażą na rzecz firmy Y z Polski
firma Y rozlicza WNT w Polsce i odprowadza podatek od tej transakcji.
Dzięki zastosowaniu procedury uproszczonej nie ma obowiązku rejestracji do VAT przez drugiego w kolejności podatnika w państwie kończącym transport towaru. Procedura uproszczona może zostać zastosowana po spełnieniu określonych warunków wskazanych w art. 135 do 138 ustawy o VAT. Jednym z obowiązków wynikających z ustawy jest umieszczenie na fakturze adnotacji, że jest to faktura WE uproszczona i informacji o rozliczeniu transakcji przez podmiot będący ostatnim w kolejności.
Faktura uproszczona w transakcji trójstronnej
Faktura VAT wystawiona transakcji trójstronnej przez podmiot drugi w kolejności w danej transakcji powinna zawierać:
dane wymienione w art. 106e ustawy o VAT takie jak między innymi:
imiona i nazwiska lub nazwy podatnika oraz nabywcy towarów lub usług razem z ich adresami
numery NIP UE
datę wystawienia
kolejny numer faktury
nazwę towarów
ilość
cenę jednostkową
stawkę podatku VAT – w tym przypadku NP, czyli nie podlega opodatkowaniu
wartość faktury
informacje wskazane w art. 136 ustawy, takie jak:
adnotacja „VAT: Faktura WE uproszczona na mocy art. 135–138 ustawy o podatku od towarów i usług” lub „VAT: Faktura WE uproszczona na mocy artykułu 141 dyrektywy 2006/112/WE”
oświadczenie, że podatek za dokonaną dostawę zostanie rozliczony przez ostatniego w kolejności podatnika podatku od wartości dodanej
numer, o którym mówi art. 97 ust. 10, czyli numer, pod którym podatnik jest zidentyfikowany na potrzeby podatku, który stosowany jest przez niego wobec pierwszego i ostatniego w kolejności podatnika podatku od wartości dodanej
numer identyfikacyjny stosowany na potrzeby podatku od wartości dodanej ostatniego w kolejności podatnika.
Faktura uproszczona w transakcji trójstronnej – stawka podatku
Na fakturze uproszczonej dotyczącej transakcji trójstronnej nie podaje się stawki podatku VAT. Zamiast niej na dokumencie powinna znaleźć się adnotacja „odwrotne obciążenie”. Przepisy ustawy o VAT mówią, że w przypadku transakcji trójstronnej faktury VAT, rozliczenie oraz zapłata podatku dotyczy trzeciego w kolejności uczestnika transakcji. Powinien on dokonać księgowania na podstawie faktury wystawionej przez drugiego w kolejności uczestnika transakcji. Podsumowując, sprzedaż dokonana w ramach transakcji trójstronnej nie jest opodatkowana podatkiem VAT w Polsce. Obowiązek rozliczenia podatku VAT spoczywa na nabywcy towarów.
Faktura uproszczona wystawiona przez drugiego uczestnika transakcji w ramach transakcji trójstronnej
Fakturę uproszczoną w ramach transakcji trójstronnej wystawia drugi uczestnik transakcji trójstronnej. Dokument powinien być ujęty w części ewidencyjnej i deklaracyjnej pliku JPK _V7 pod pozycją „dostawa towarów lub świadczenie usług poza terytorium kraju” i podlega pod odwrotne obciążenie. W tym przypadku obowiązek rozliczenia podatku spoczywa na nabywcy towaru lub usługi.
