Przez darowiznę należy rozumieć bezinteresowne przekazanie pieniędzy lub rzeczy należących do danej osoby innej osobie. Zgodnie z umową darowizny wskazaną w art. 888 par. 1 ustawy Kodeks cywilny darczyńca, czyli osoba przekazująca dar składa zobowiązanie do bezpłatnego przekazania określonego świadczenia na rzecz osoby obdarowanej ze swojego majątku prywatnego.
Darowizną nie są bezpłatne przysporzenia:
kiedy zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia wynika z umowy uregulowanej innymi przepisami kodeksu
kiedy osoba zrzeka się prawa, którego jeszcze nie nabyła lub które nabyła w taki sposób, że w razie zrzeczenia się, takie prawo uważane jest za nienabyte.
Umowa darowizny może mieć postać aktu notarialnego, ale nie jest to konieczne. Jeżeli forma aktu notarialnego nie zostanie zachowana, to umowa będzie ważna wtedy, kiedy przyrzeczone świadczenie zostanie spełnione. Podsumowując, darowizna ma miejsce wtedy, kiedy osoba dzieli się własnością z inną osobą przekazując własne pieniądze lub sprzęty do niej należące.
Darowizna podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn
Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym kwoty darowizny nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Nie zaliczają się również do kosztów uzyskania przychodów. Jedynie osoba obdarowana zobowiązana jest do zapłaty podatku od spadków i darowizn w wysokości stawki właściwej dla danej rzeczy. Wykaz tych rzeczy zawiera art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z nim opodatkowaniu podlega nabycie przez osoby fizyczne:
rzeczy znajdujących się na terytorium Polski
praw majątkowych, które będą wykonane na terytorium Polski.
Obowiązek podatkowy powstaje w chwili, kiedy dana rzecz zostaje nabyta w drodze darowizny. Jest to moment złożenia oświadczenia przez darczyńcę o ile przedmiot darowizny wymaga szczególnej formy oświadczenia jakim jest akt notarialny. Obowiązek zapłaty podatku powstaje również w chwili nabycia darowizny z polecenia darczyńcy, a więc w momencie wykonania polecenia.
Prawo do odliczenia darowizny
Obowiązujące przepisy pozwalają na odliczenie od dochodu uzyskanego w danym roku podatkowym wartości przekazanych darowizn maksymalnie do wysokości 6% kwoty dochodu (art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Podmioty, które mają prawo odliczyć darowiznę
Jak wskazuje art. 26 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie od dochodu można odliczyć darowizny w kwocie nieprzekraczającej 6% wysokości dochodu przekazane na rzecz organizacji pozarządowych, które:
nie są jednostkami sektora finansów publicznych, instytutami badawczymi, bankami i spółkami prawa handlowego, które są państwowymi lub samorządowymi osobami prawnymi
nie działają w celu osiągnięcia zysku
są osobami prawnymi lub jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym także fundacje i stowarzyszenia
są osobami prawnymi i jednostkami organizacyjnymi działającymi na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Polsce, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych, a także o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, pod warunkiem, że ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego
są stowarzyszeniami jednostek samorządu terytorialnego
są spółdzielniami socjalnymi
są spółką akcyjną i z ograniczoną odpowiedzialnością
są klubami sportowymi, które nie działają w celu osiągnięcia zysku, które przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych i nie przeznaczają zysku do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy oraz pracowników.
Różne cele darowizny – możliwość odliczenia od dochodu
Nie wszystkie darowizny można odliczyć od dochodu. Odliczyć można darowizny przekazane na cele:
kultu religijnego
pożytku publicznego w tym:
pomocy społecznej, wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej
udzielania nieodpłatnej pomocy prawnej
kultury, sztuki, ochrony dóbr kultury i dziedzictwa narodowego
wspierania i upowszechniania kultury fizycznej
ekologii i ochrony zwierząt oraz ochrony dziedzictwa przyrodniczego
turystyki i krajoznawstwa
porządku i bezpieczeństwa publicznego
obronności państwa i działalności Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej
upowszechniania i ochrony wolności i praw człowieka oraz swobód obywatelskich, a także działań wspomagających rozwój demokracji
pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą
upowszechniania i ochrony praw konsumentów
działalności na rzecz integracji i reintegracji zawodowej oraz społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym
działalności charytatywnej
podtrzymywania i upowszechniania tradycji narodowej
działalności na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych oraz języka regionalnego
działalności na rzecz integracji cudzoziemców
ochrony i promocji zdrowia, w tym działalności leczniczej
działalności na rzecz osób niepełnosprawnych
promocji zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy oraz zagrożonych zwolnieniem z pracy
działalności na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn
działalności na rzecz osób w wieku emerytalnym
działalności wspomagającej rozwój gospodarczy, w tym na rozwój przedsiębiorczości
działalności wspomagającej rozwój techniki, wynalazczości i innowacyjności
działalności wspomagającej rozwój wspólnot i społeczności lokalnych
nauki, szkolnictwa wyższego, edukacji, oświaty i wychowania
działalności na rzecz dzieci i młodzieży, w tym wypoczynku dzieci i młodzieży
działalności na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami
promocji i organizacji wolontariatu
pomocy Polonii i Polakom za granicą
działalności na rzecz kombatantów i osób represjonowanych
działalności na rzecz weteranów i weteranów poszkodowanych
promocji Rzeczypospolitej Polskiej za granicą
działalności na rzecz rodziny, macierzyństwa, rodzicielstwa, upowszechniania i ochrony praw dziecka
przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznym
rewitalizacji
na krwiodawstwo realizowane przez honorowych dawców krwi na podstawie ustawy o publicznej służbie krwi, w wysokości iloczynu kwoty rekompensaty określonej przepisami wydanymi na podstawie art. 11 ust. 2 tej ustawy i litrów oddanej krwi lub równoważnej ilości jej składników przeliczonej zgodnie z art. 8 tej ustawy
kształcenia zawodowego publicznym szkołom prowadzącym kształcenie zawodowe, o których mowa w art. 4 pkt 28a ustawy - Prawo oświatowe, oraz publicznym placówkom i centrom, o których mowa w art. 2 pkt 4 tej ustawy
określone w art. 7 ust. 1 ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie.
Darowizny na działalność kościelną
Darowizny przekazane na działalność charytatywno-opiekuńczą mogą być odliczane w pełnej wysokości, czyli nawet do 100% osiągniętego dochodu.
Przekazanie darowizny – dokumenty
Podatnik, który chce odliczyć przekazaną darowiznę musi posiadać odpowiednie dokumenty, jak:
dowód wpłaty na rachunek płatniczy osoby obdarowanej, jeżeli zostały przekazane środki pieniężne
pokwitowanie odbioru darowizny wystawione przez obdarowanego
dowód poniesienia wydatków na zakup przedmiotu darowizny
zaświadczenie jednostki organizacyjnej realizującej zadania w zakresie pobierania krwi, dotyczy krwiodawców
sprawozdanie o przeznaczeniu darowizny na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą, które obdarowany powinien przekazać darczyńcy w okresie dwóch lat od otrzymania darowizny.
Darowizna – odliczenie w zeznaniu rocznym
W większości darowizny rozliczane są w zeznaniu rocznym. Na przykład przekazane środki pieniężne na rzecz fundacji nie mogą być ujęte w kosztach uzyskania przychodów, co oznacza, że taka darowizna nie zostaje ujęta w ewidencji podatkowej w trakcie danego roku podatkowego.
Przekazaną darowiznę rozlicza się w składanym za dany rok zeznaniu rocznym PIT-36 lub PIT-37, do którego należy dołączyć załącznik PIT-O. W załączniku ujmowane są wszystkie odliczenia i ulgi jakie przysługują podatnikowi. Podatnicy, którzy wybrali podatek liniowy mają prawo do odliczenia jedynie darowizny przekazanej na cele charytatywno-opiekuńcze w wysokości 100% od dochodu.
