Kto podlega obowiązkowi?
Obowiązek zapłaty daniny solidarnościowej dotyczy wyłącznie osób fizycznych, które w danym roku podatkowym osiągnęły dochód przekraczający 1 000 000 zł. Przesłanka ta jest kluczowa – chodzi o dochód (a nie np. przychód) i dotyczy każdej osoby fizycznej z osobna. Rozliczanie wspólne małżonków nie prowadzi do wspólnego sumowania dochodów dla potrzeb daniny – każdy z małżonków ocenia swój dochód oddzielnie.
W praktyce należy uwzględnić:- osoby pracujące na umowę o pracę, zlecenie, umowę o dzieło,
- osoby prowadzące działalność gospodarczą (opodatkowaną na zasadach ogólnych lub liniowo),
- uczestników rynku kapitałowego osiągających dochody ze zbycia papierów wartościowych albo udziałów,
- osoby uzyskujące dochody z zagranicznych jednostek kontrolowanych (CFC).
Od jakich dochodów jest naliczana?
W skład podstawy opodatkowania daniną solidarnościową wchodzą dochody z określonych źródeł podatkowych; do takich źródeł zalicza się m.in.:- dochody opodatkowane według skali podatkowej: z pracy, działalności gospodarczej, umów cywilnoprawnych, praw autorskich, emerytur i rent,
- dochody z działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej opodatkowane stawką liniową 19 %,
- dochody ze zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, zbycia udziałów i akcji lub objęcia ich aportem,
- dochody uzyskane przez zagraniczną spółkę kontrolowaną (CFC).
Natomiast pewne dochody są wyłączone z podstawy daniny, co czyni pewne formy rozliczeń podatkowych uprzywilejowanymi. Do dochodów niepodlegających wliczeniu należą m.in.: przychody z najmu lub dzierżawy opodatkowane ryczałtem, przychody ze zbycia nieruchomości poza działalnością gospodarczą, dywidendy, przychody z tytułu odsetek pasywnych, przychody opodatkowane ulgą IP-Box lub karta podatkowa.
Przykładowo, osoba, której jedynym źródłem dochodu jest najem prywatny opodatkowany ryczałtem, może uzyskać przychody przekraczające 1 000 000 zł, a mimo to nie będzie objęta daniną solidarnościową.Jak obliczyć daninę?
Proces ustalenia kwoty daniny można przedstawić w kilku krokach:- podsumowanie wszystkich kwalifikowanych dochodów (tych, które wliczają się do podstawy) za dany rok podatkowy,
- od tej sumy odjąć odliczenia przewidziane ustawą – w praktyce są to składki na ubezpieczenie społeczne (zarówno krajowe, jak i określone zagraniczne) oraz – w przypadku zagranicznych jednostek kontrolowanych – określone dochody/udziały,
- od otrzymanej kwoty odjąć próg 1 000 000 zł – wynik stanowi podstawę daniny,
- na końcu należy obliczyć 4 % od tej nadwyżki.
Warto przy tym pamiętać, że podstawę należy zaokrąglić do pełnych złotych – końcówki poniżej 50 groszy pomija się, a końcówki 50 groszy i więcej zaokrągla się w górę.
Na przykład: jeśli dochód kwalifikowany wynosi 1 350 000 zł, a odliczenia wyniosły 50 000 zł, to nadwyżka będzie równa 300 000 zł (1 350 000 - 50 000 - 1 000 000 = 300 000). Danina wyniesie wówczas 4 % × 300 000 = 12 000 zł.Zwolnienia i wyjątki
Choć próg dla daniny solidarnościowej jest konkretny, to istnieją sytuacje, w których mimo przekroczenia granicy 1 000 000 zł obowiązek nie występuje; warto wyróżnić trzy główne przypadki:- osoby prowadzące działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych lub wyłącznie kartą podatkową – ich dochody nie wliczają się do podstawy daniny,
- osoby korzystające z preferencji podatkowej IP Box – przychody objęte ulgą IP Box (stawką 5 %) nie są wliczane do podstawy danin,
- osoby prawne (np. spółki z o.o.) lub wspólnicy, którzy uzyskują dochód w postaci dywidendy (udział w zysku osób prawnych) – tego rodzaju dochód nie wlicza się do podstawy daniny.
Formalności – deklaracja i wpłata
Podatnik, który przekroczył próg dochodu i spełnia warunki, musi złożyć formularz DSF‑1 – deklarację o wysokości daniny solidarnościowej. Termin złożenia deklaracji oraz wpłaty daniny to najpóźniej 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. W sytuacji gdy 30 kwietnia wypada w dzień ustawowo wolny od pracy, termin zwykle przesuwa się na najbliższy dzień roboczy.
Wpłata dokonywana jest na indywidualny mikrorachunek podatkowy właściwego urzędu skarbowego. Nieterminowe złożenie lub wpłata może skutkować naliczeniem odsetek oraz wszczęciem postępowania egzekucyjnego.Najważniejsze informacje w pigułce
Poniżej zestawiono kluczowe elementy, które każdy podatnik z wysokimi dochodami powinien znać.
Danina solidarnościowa dotyczy osób fizycznych, których dochód za rok podatkowy przekroczył 1 000 000 zł.
Stawka daniny to 4 % od nadwyżki ponad próg.
Źródła dochodów wliczane do podstawy są szerokie (w tym dochody ze zbycia papierów wartościowych, akcje, działalność gospodarcza opodatkowana liniowo lub na zasadach ogólnych).
Nie uwzględnia się przychodu z działalności opodatkowanej ryczałtem, ulgi IP Box, dywidend, prywatnej sprzedaży nieruchomości (poza działalnością).
Rozliczenie następuje na formularzu DSF-1 do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.Wnioski
Wprowadzenie daniny solidarnościowej stanowi istotny element polityki fiskalnej wobec osób o najwyższych dochodach. Choć dotyczy relatywnie niewielkiej grupy podatników, to wymaga szczególnej uwagi – zarówno w zakresie identyfikacji źródeł dochodu, jak i terminowego rozliczenia. W praktyce oznacza to konieczność monitorowania sumy dochodów z różnych źródeł oraz odpowiedniego uwzględnienia odliczeń przewidzianych ustawą. Dla osób prowadzących rozbudowaną działalność lub osiągających dochody kapitałowe zalecana jest współpraca z doradcą podatkowym w celu zminimalizowania ryzyka błędów i związanych z nimi kosztów (np. odsetek, postępowania egzekucyjnego).
Data publikacji: 2025-11-01, autor: FakturaXL
