Polski Ład wprowadził ulgę dla klasy średniej. Jednak rozwiązanie to nie bardzo sprawdziło się. Wielu podatników, zwłaszcza przedsiębiorców miało problem z jej prawidłowym wyliczeniem, dlatego została podjęta decyzja o jej rozwiązaniu. W zamian obniżono stawkę podatku dochodowego z 17% na 12%. Obniżka objęła wszystkie osoby opodatkowane skalą podatkową w ramach pierwszego progu podatkowego.
Dlaczego ulga dla klasy średniej została zlikwidowana?
Głównym powodem, który skłonił ustawodawcę do likwidacji ulgi dla klasy średniej był dość skomplikowany sposób jej obliczania, z którym wielu podatników miało kłopot. Poza tym nie wszyscy byli zdecydowani, czy mają ją stosować, czy też nie. Ministerstwo Finansów w uzasadnieniu projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw wskazało, że decyzja o likwidacji ulgi dla klasy średniej została podjęta z dwóch powodów: jej podmiotowości oraz skomplikowanego algorytmu na podstawie, którego była obliczana. Poza tym nie wszyscy podatnicy mieli możliwość skorzystania z ulgi, jak np. emeryci oraz osoby zatrudnione na umowę cywilnoprawną. Aby pozostałe grupy podatników mogły skorzystać z ulgi trzeba byłoby wprowadzić następne skomplikowane algorytmy.
Likwidacja ulgi dla klasy średniej, a zaliczki na podatek dochodowy
Ulga dla klasy średniej zostaje zlikwidowana z dniem 1 stycznia 2022 roku. Zaliczki na podatek dochodowy, które już zostały wyliczone z zastosowaniem ulgi nie zostaną ponownie przeliczone.
Chodzi o zaliczki wyliczone w okresach za:
I kwartał roku (rozliczenie kwartalne)
od stycznia do maja (rozliczenia miesięczne),
które zostały wyliczone zgodnie z zasadami obowiązującymi przed nowelizacją ustawy o PIT.
W związku z tym ulga dla klasy średniej zostaje rozliczona w wyliczeniu zaliczki nawet w sytuacji gdyby wymagana była korekta. Nie dotyczy to sytuacji kiedy podatnik zrezygnuje z rozliczenia ulgi w zaliczce i będzie chciał dopłacić zaległe zobowiązanie podatkowe razem z odsetkami.
Likwidacja ulgi dla klasy średniej – jak zabezpieczyć się przed stratą?
Celem likwidacji ulgi dla klasy średniej miały być korzyści podatkowe. W zamian podatnicy uzyskali obniżony podatek dochodowy. Stawka podatku została zmniejszona z 17% na 12% i dotyczy wszystkich podatników uzyskujących dochody opodatkowane skalą podatkową. Jeżeli jednak zdarzyłoby się, że zlikwidowana ulga dla klasy średniej nie spowoduje polepszenia sytuacji podatkowej podatnika, to w 2022 roku będą obowiązywały jeszcze przepisy przejściowe. Zostały one określone w art. 26 projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw. W związku z tym w 2022 roku będzie funkcjonował tzw. hipotetyczny podatek należny za 2022 rok.
Kiedy mówimy o podatku hipotetycznym?
Przez podatek hipotetyczny należny za 2022 rok należy rozumieć podatek wyliczony zgodnie z zasadami obowiązującymi przed zmianą przepisów na podstawie ustawy o PIT z 30 czerwca 2022 roku. Przy wyliczaniu podatku hipotetycznego pod uwagę brany jest I próg podatkowy ze stawką 17%. Podatek ten będzie uwzględniał ulgę dla klasy średniej. Wyliczenia będzie dokonywał za podatnika, urząd skarbowy w oparciu o złożone zeznanie roczne. Podatnik nie będzie musiał wykonywać żadnych dodatkowych czynności. Złożone zostanie tylko jedno właściwe zeznanie roczne. Jeżeli podatek należny za 2022 rok wynikający z zeznania rocznego wyliczonego zgodnie z nowymi zasadami będzie wyższy w porównaniu z hipotetycznym podatkiem należnym za 2022 rok, to podatnikowi będzie należał się zwrot kwoty różnicy, co przełoży się na niższe zobowiązanie podatkowe.
Podatnik nie będzie musiał wnioskować o zwrot. Czynność ta zostanie dokonana z urzędu i będzie traktowana podobnie jak nadpłata zobowiązania podatkowego, czyli:
powstanie z dniem złożenia zeznania rocznego zgodnie z art. 73 par. 2 pkt 1 Ordynacji podatkowej
będzie podlegać zwrotowi w terminach określonych w art. 77 par. 1 Ordynacji podatkowej
3 miesięcy od dnia złożenia zeznania (zeznanie roczne zostało złożone w formie -papierowej)
45 dni od dnia złożenia zeznania (zeznanie roczne zostało złożone drogą elektroniczną)
30 dni od dnia wydania decyzji
sposób zwrotu wymienionej kwoty jest taki sam jak sposób zwrotu nadpłaty podatku zgodnie z art. 77b Ordynacji podatkowej (kwota różnicy zostanie zwrócona na rachunek bankowy lub rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej podatnika).
W przypadku gdyby podatnik musiał zapłacić podatek dochodowy wynikający z zeznania rocznego, to powinien opłacić go w terminie. Jeżeli po wyliczeniu podatku należnego hipotetycznego za 2022 rok wyjdzie kwota różnicy do zwrotu, to przedsiębiorca otrzyma ją zgodnie z wymienionymi powyżej terminami. Informację o wystąpieniu kwoty różnicy, podatnik otrzyma od właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie 21 dni liczonych od dnia złożenia zeznania. Informacja nie podlega zaskarżeniu. W przypadku gdyby podatnik otrzymał zwrot, który mu się nie należy, to powinien go zwrócić w terminie 30 dni od dnia doręczenia decyzji. Po tym terminie kwota ta staje się zaległością podatkową zgodnie z zapisem art. 52 par. 3 Ordynacji podatkowej. Takie same zasady obowiązują przy zwrocie podatku.
Jeżeli podatnik nie otrzyma zwrotu różnicy podatku lub otrzyma go w niższej kwocie, to w takiej sytuacji ma prawo złożyć wniosek o zwrot kwoty różnicy do naczelnika urzędu skarbowego. Na jego podstawie organ podatkowy dokonuje zwrotu różnicy o ile uzna, że może to zrobić w trybie bezdecyzyjnym. Urząd może wydać decyzję odmowną jeżeli wniosek okaże się być niezasadny. Tak wydana decyzja będzie mogła być zaskarżona przez podatnika na zasadach ogólnych. W przepisach brak jest informacji jakie dane powinien zawierać wniosek.
Likwidacja ulgi dla klasy średniej – jakie konsekwencje (przykłady)
PRZYKŁAD 1 Przedsiębiorca w 2022 roku osiągnął dochód w wysokości 69 000 zł. Jaką wysokość będzie miał podatek wyliczony po zmianach i ile wyniesie hipotetyczny podatek należny za 2022 rok?
Odpowiedź: Przedsiębiorca w 2022 roku będzie musiał zapłacić podatek w wysokości 4 680 zł. Wyliczony podatek hipotetyczny należny przewyższa tę kwotę, dlatego urząd skarbowy nie uznał wyliczenia.
podatek po zmianach przepisu – 69 000 zł x 12% - 3 600 zł =4 680 zł
hipotetyczny podatek należny – 69 000 zł – 254,12 zł (ulga dla klasy średniej) = 68 745,88 zł = 68 746 zł 68 746 zł x 17% - 5 100 zł = 6 587 zł.
PRZYKŁAD 2 Przedsiębiorca w 2022 roku osiągnął dochód w wysokości 100 000 zł. Podatnik jest w związku małżeńskim i posiada wspólność majątkową. Jego żona nie osiągnęła żadnego dochodu. Jaka będzie wysokość podatku w 2022 roku po zmianach, a jaka podatku hipotetycznego należnego za 2022 rok?
Odpowiedź: W 2022 roku podatnik będzie musiał zapłacić podatek w wysokości 4 800 zł. Natomiast podatek hipotetyczny jest nieco niższy, dlatego podatnik może spodziewać się zwrotu różnicy w wysokości 114 zł
podatek po zmianach – 4 800 zł
hipotetyczny podatek należny – 4 686 zł
kwota różnicy – 114 zł.
Wspólny dochód – 100 000 zł Dochód do opodatkowania - 100 000 zł : 2 = 50 000 zł Podatek po zmianach – (50 000 zł x 12% - 3 600 zł) x 2 = 4 800 zł
Z ulgi dla klasy średniej może skorzystać jedynie sam podatnik Ulga dla klasy średniej tylko dla podatnika - (100 000 zł x 6,68% - 4 566 zł) : 0,17 = 12 435,29 zł Dochód do opodatkowania – 100 000 zł – 12 435,29 zł = 87 564,71 zł : 2 = 43 782 zł Podatek ze wspólną ulgą – (43 782 zł x 17% - 5 100 zł) x 2 = 4 686 zł.
