Nadgodziny w sobotę, jakie zasady obowiązują?

Sobota to dla wielu osób dzień wolny od pracy. Takie zasady są wyznaczone w rozkładzie czasu pracy, chociaż z różnych przyczyn może to zostać zmienione, a zatrudniona osoba zostanie zobowiązana do pracy w sobotę. W tym dniu można przepracować także nadgodziny. Nadgodziny w sobotę są możliwe ze względu na:

• prowadzenie akcji ratowniczej zmierzającej do ochrony życia albo zdrowia ludzkiego, ochrony mienia albo środowiska bądź pozbycia się awarii,
• szczególne potrzeby pracodawcy.

Praca w nadgodzinach w sobotę jest kwalifikowana jako praca przekraczającą normę czasu pracy i równocześnie praca odbywająca się w przedłużonym dobowym wymiarze czasu pracy, wyznaczonym z obowiązującego pracownika systemu oraz rozkładu czasu pracy (art. 151 k.p.).

Nadgodziny w sobotę a brak dnia wolnego

Przepisy prawa pracy wskazują, że zatrudniona osoba, która ze względu na konkretne okoliczności stanowiące podstawę do pracy w godzinach nadliczbowych pracowała w przysługujący jej dzień wolny od pracy, co oznacza sobotę, uzyskuje w zamian inny dzień wolny od pracy, który musi wykorzystać do końca okresu rozliczeniowego, w terminie który został uzgodniony, co jest zgodne z art. 1513 k.p.

W tym miejscu warto zaznaczyć, że pracownik świadczący pracę w sobotę otrzymuje do wykorzystania inny dzień wolnego, a nie rekompensatę formie pieniężnej, chociaż od tej zasady również przewidziano pewne wyjątki.

Liczba przepracowanych godzin w sobotę nie odgrywa większego znaczenia. Oznacza to, że jeżeli zatrudniona osoba pracowała przez 2 godziny, zyskuje prawo do całego dodatkowego dnia wolnego.

Kara za brak dnia wolnego za nadgodziny wypracowane w sobotę

Pracodawca, który nie postępuje zgodnie z obowiązującymi przepisami i nie udzieli zatrudnionej osobie dnia wolnego w zamian za pracę w sobotę, zmierzy się z konsekwencjami swojego postępowania. Ustawodawca wyznaczył karę w wysokości od 1000 zł do 30 000 zł, co jest zgodne z art. 281 pkt 5 k.p.

Wynagrodzenie za nadgodziny w sobotę przyznawane jest tylko w wyjątkowych przypadkach.

Przepisy wprost wskazują, że za pracę w sobotę należy się pracownikowi dzień wolnego, jednak z różnych przyczyn może to być niewykonalne. W takiej sytuacji zatrudniona osoba otrzymuje wynagrodzenie. Trzeba również podkreślić, że nie ma wtedy mowy o wykroczeniu przeciwko prawom pracownika.

PRZYKŁAD 1
Pan Tomasz ze względu na dużą ilość zleceń w firmie musiał pracować w sobotę, która jest jego dniem wolnym od pracy. Zgodnie z ustalonymi w zakładzie zasadami okres rozliczenia wynosi jeden miesiąc. Przepracowana sobota była dla pana Tomasza ostatnim dniem okresu rozliczeniowego. W tym przypadku pracownik otrzymał wynagrodzenie za pracę w sobotę, a nie dzień wolny do wykorzystania.

Wypłata wynagrodzenia za przepracowaną sobotę ma miejsce również w przypadku, gdy zatrudniona osoba korzysta ze zwolnienia chorobowego do końca okresu rozliczeniowego.

Pracownik, który nie może wykorzystać dnia wolnego, przekracza przeciętną tygodniową normę czasu pracy. Oznacza to dla niego uzyskanie dodatku w wysokości 100% za każdą przepracowaną godzinę.

To dobry moment, żeby zwrócić uwagę, iż maksymalny czas pracy wynosi 8 godzin na dobę, a także 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w obowiązującym okresie rozliczeniowym (art. 129 § 1 k.p.).

Jak liczyć nadgodziny w sobotę?

Kolejna kwestia, którą warto omówić, dotyczy sytuacji, kiedy zatrudniona osoba pracowała w sobotę ponad 8 godzin. Czy pracownik, który przekroczył dobową normę czasu pracy, uzyskuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości 50% wynagrodzenia za każdą przepracowaną godzinę, po przekroczeniu limitu 8 godzin (art. 1511 § 1 pkt 2 k. p.).

Przepisy wskazują, że za przepracowane 8 godzin pracownik otrzymuje dzień wolnego. Jeżeli czas pracy w sobotę jest dłuższy niż 8 godzin, zatrudniona osoba otrzymuje dodatek. Pracownik może zdecydować się na wykorzystanie czasu wolnego za przepracowane godziny nadliczbowe.

PRZYKŁAD 2
Zgodnie z podpisaną umową pan Jan wykonuje swoją pracę od poniedziałku do piątku. W związku z sytuacją w firmie pracownik był zobowiązany pracować również w sobotę przez 10 godzin. Pan Jan otrzymał dzień wolnego (za przepracowane 8 godzin), a za pozostałe 2 godziny dodatek w wysokości 50%.

Jeżeli pracownik nie otrzyma dnia wolnego za 8 godzin pracy w sobotę, przysługuje mu dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia za każdą godzinę pracy, a za dodatkowe 2 godziny otrzymuje dodatek w wysokości 50%.

PRZYKŁAD 3
Pani Justyna zarabia 4000 zł brutto miesięcznie. W kwietniu 2023 roku przepracowała 160 godzin, co oznacza, że zarabia ona 25 zł za godzinę. Pani Justyna przepracowała jedną sobotę, która jest jej dniem wolnym od pracy, a ze względu na aktualną sytuację w firmie pracodawca nie mógł oddać jej dnia wolnego.

W omawianym przykładzie pani Justyna otrzyma normalne wynagrodzenie powiększone o dodatek w wysokości 100% za każdą godzinę pracy:
normalne wynagrodzenie za 8 godzin - 200,00 zł,
dodatek 100% - 200,00 zł

Za 2 nadgodziny w sobotę otrzymuje normalne wynagrodzenie plus dodatek w wysokości 50% za każdą godzinę pracy:
normalne wynagrodzenie za 2 nadgodziny - 50,00 zł,
dodatek 50% - 25,00 zł.

Zgodnie z obowiązującymi zasadami za pracę w sobotę pani Justyna otrzyma od pracodawcy wynagrodzenie w wysokości:
200,00 + 200,00 + 50,00 + 25,00 = 475,00 zł brutto.

Data publikacji: 2023-07-16, autor: FakturaXL