Zgodnie z obowiązującymi przepisami, pracownik ma prawo do przepracowania określonego limitu nadgodzin w ciągu roku. Limit ten nie powinien być przekroczony. Jednak czasami w niektórych sytuacjach pracodawca może zwiększyć roczny limit nadgodzin.
Praca w godzinach nadliczbowych obejmuje czas, kiedy pracownik oprócz podstawowego czasu pracy wykonuje swoją pracę przez czas dłuższy niż:
8 godzin na dobę
40 godzin na tydzień
z zastrzeżeniem, że rozkład czasu pracy u poszczególnych pracodawców może być różny i zależy od systemu czasu pracy jaki obowiązuje w danym przedsiębiorstwie. Praca wykonywana ponad ustalone normy czasu pracy w danej firmie uznawana jest za pracę w godzinach nadliczbowych.
Praca ponad godziny ustawowe może być wykonywana w sytuacji, kiedy:
istnieje konieczność prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia i zdrowia ludzi, ochrony mienia lub ochrony środowiska bądź usunięcia awarii
pracodawca potrzebuje pracownika do wykonywania szczególnych czynności.
Katalog okoliczności, w których praca w godzinach nadliczbowych może być wykonywana jest katalogiem zamkniętym, co oznacza, że zlecanie pracy po godzinach w innych okolicznościach nie jest dopuszczalne.
Roczny limit nadgodzin
Przepisy określają limit nadgodzin:
dobowy
tygodniowy
roczny.
I tak, liczba godzin przepracowanych po godzinach z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy nie może przekroczyć w jednym roku kalendarzowym, 150 godzin. Limitem nie są objęte nadgodziny przepracowane z powodu przeprowadzonej akcji ratowniczej czy usuwaniem awarii.
Zwiększenie rocznego limitu nadgodzin
Przepisy Kodeksu pracy dopuszczają możliwość ustalenia przez pracodawcę wyższego limitu nadgodzin ponad przepisowe 150 godzin. Pracodawca może zmienić ilość godzin nadliczbowych, jeżeli zamieści informację na ten temat w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy bądź w umowie o pracę, jeżeli nie obejmuje go układ zbiorowy pracy lub nie ma obowiązku ustalania regulaminu pracy. W przypadku, kiedy pracownik wypracuje określony w regulaminie lub w innym dokumencie limit nadgodzin, to pracodawca nie ma prawa zlecać pracownikowi pracy po godzinach. Pracodawca może ustalić nowy roczny limit, ale musi mieć na uwadze, że limit tygodniowy wynosi 48 godzin. Jeżeli więc rok posiada 52 tygodnie, to w związku z tym roczny limit nadgodzin nie może być wyższy niż 416 godzin, które wynikają z przeliczenia: 52 tygodnie x 8 godzin nadliczbowych w tygodniu.
Podsumowanie
Do rocznego limitu nadgodzin zaliczają się godziny pracy wykonywanej ponad ustalone normy czasu pracy z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy. W przypadku wystąpienia sytuacji nadzwyczajnych, czas pracy wykonywany po godzinach nie wlicza się do limitu nadgodzin. Ustalony roczny limit nadgodzin nie może zostać przekroczony i nie ma znaczenia forma zapłaty za godziny nadliczbowe. Pracodawca, który zdecyduje się na podwyższenie rocznego limitu nadgodzin nie może zapomnieć o obowiązującym limicie tygodniowym, którego również nie może przekroczyć.
