Obecnie popularnym zakupem, również wśród przedsiębiorców jest zakup pompy ciepła. W związku z tym często pojawia się pytanie, jak należy prawidłowo zakwalifikować pompę ciepła stanowiącą składnik majątku firmy?
Pompa ciepła jest urządzeniem wykorzystywanym do ogrzewania pomieszczeń. Jej zadaniem jest zapewnienie niskich kosztów ogrzewania. Praca pompy przewidziana jest na kilka lat. Sposób działania jest taki, że pompa pobiera energię cieplną z otoczenia budynku, z powietrza, wody lub gruntu, która to energia za pomocą prądu zostaje przekształcona w energię, która następnie wykorzystywana jest do ogrzewania nieruchomości, wody użytkowej, a także do chłodzenia pomieszczeń w czasie upałów. Pompa powinna być zamontowana w budynku.
Pojęcie środka trwałego
Czy w związku z tym, że pompa montowana jest w konkretnym budynku, to można ją traktować jak osobny środek trwały? Na początku należy wyjaśnić pojęcie środka trwałego, przez który należy rozumieć będące własnością lub współwłasnością podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania:
budowle, budynki, lokale będące odrębną własnością
maszyny, urządzenia i środki transportu
inne przedmioty,
dla których przewidywany okres używania jest dłuższy niż 1 rok i które wykorzystywane są przez podatnika na potrzeby prowadzonej przez niego działalności gospodarczej lub zostały oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu. W związku z tym środek trwały może być amortyzowany w dniu przyjęcia do używania go jako kompletny i zdatny do użytku. Dany składnik majątku będzie spełniał kryterium kompletności, jeżeli będzie posiadał wszystkie elementy konstrukcyjne, dzięki którym będzie mógł funkcjonować zgodnie z jego przeznaczeniem. Zdatny do użytku, czyli posiadający możliwości faktycznego i prawnego użytkowania.
Pompa ciepła jako środek trwały
W przypadku, kiedy pompa ciepła została uznana za samodzielne urządzenie, które nie jest trwale połączone z nieruchomością, to jest ona osobnym środkiem trwałym. O braku trwałego połączenia pompy z nieruchomością mamy do czynienia wtedy, kiedy pompa może zostać zdemontowana i przeniesiona w inne miejsce bez naruszenia konstrukcji budynku. Ważne jest, aby przy demontażu sama pompa nie została uszkodzona. Tak opisaną pompę ciepła można sklasyfikować do grupy 44 KŚT – „Maszyny i urządzenia do przetłaczania i sprężania cieczy i gazów”. Dla powyższej grupy została przewidziana stawka amortyzacyjna 14%.
Pompa ciepła może też zostać zaszeregowana do grupy 669 KŚT – „Pozostałe urządzenia nieprzemysłowe”. Grupa ta objęta jest stawką amortyzacji 10%. Zagadnienie właściwej klasyfikacji pompy ciepła było rozpatrywane przez różne organy podatkowe, np. przez Dyrektora Izby Skarbowej z Bydgoszczy, który przedstawił swoje stanowisko w interpretacji z dnia 21 lipca 2014 roku, nr ITPB3/423-233/14/AW.
Jeżeli po zamontowaniu wszystkich części składowych pompa ciepła będzie kompletna i zdatna do użytku w chwili uruchomienia i będzie mogła funkcjonować samodzielnie oraz zostanie zainstalowana jako odrębne urządzenie dostarczające ciepło, które będzie przekazywane do istniejącej instalacji grzewczej w danym budynku, to może być potraktowana jak oddzielny środek trwały podlegający amortyzacji i nie powinna być rozpoznawana pod kątem ulepszenia budynku.
Pompa ciepła – instalacja w budynku, wyjaśnienia
W Rozporządzeniu dotyczącym Klasyfikacji Środków Trwałych można znaleźć wyjaśnienia dotyczące pomp ciepła instalowanych w budynkach. Na początku należy wyjaśnić czym są budynki. W objaśnieniach do wymienionego rozporządzenia znajduje się zapis mówiący, że za budynki uważane są obiekty budowlane posiadające zadaszenie, które są trwale połączone z gruntem razem z wbudowanymi instalacjami oraz urządzeniami technicznymi, które wykorzystywane są do stałych potrzeb. Obiekty budowlane powinny być przystosowane do tego, aby mogli w nich przebywać ludzie lub zwierzęta. Szczególnym rodzajem budynku jest wiata będąca pomieszczeniem naziemnym, które nie jest obudowane z każdej strony, a czasami pozbawione jest nawet ścian. Za budynek uważane są także samodzielne, podziemne obiekty budowlane (centra handlowe, garaże podziemne, warsztaty).
Wszelkie instalacje wbudowane w konstrukcję budynku na stałe, takie jak instalacje sanitarne, elektryczne, sygnalizacyjne, komputerowe, telekomunikacyjne, przeciwpożarowe, a także normalne wyposażenie budynku, jak przykładowo: wbudowane meble zaliczają się do wyposażenia budynku. Do budynku traktowanego jak obiekt inwentarzowy wchodzą też obiekty pomocnicze, które obsługują dany budynek, jak: chodniki, dojazdy, podwórka, place, ogrodzenia, studnie.
Na uwagę zasługują również objaśnienia odnoszące się do 3 grupy KŚT – „Kotły i maszyny energetyczne”. Zgodnie z nimi istotne jest, aby za każdym razem zbadać dokładnie okoliczności towarzyszące konkretnemu przypadkowi i ustalić czy w tej sytuacji pompa ciepła może być uważana za osobne urządzenie techniczne, czy raczej może stanowić urządzenie pomocnicze składające się na część nieruchomości. Jeżeli pompa ciepła jest urządzeniem pomocniczym danej nieruchomości, to nie można jej uważać za odrębny środek trwały. W tej sytuacji wartość pompy należy doliczyć do wartości początkowej nieruchomości i traktować jako ulepszenie środka trwałego zgodnie z art. 22g ust. 17 ustawy o PIT. Wtedy amortyzacji będzie podlegała cała nieruchomość.
W objaśnieniach znajdują się też wyjaśnienia kilku innych ważnych pojęć, które mają znaczenie przy właściwym zakwalifikowaniu pompy ciepła. Za odrębny obiekt należący do grupy 3 KŚT zalicza się: każdy oddzielny kocioł, turbinę, prądnicę prądu stałego, maszynę parową tłokową, koło wodne, silnik, prądnicę synchroniczną, kompensator wirujący, układ napędowy elektryczny skojarzony, turbozespół, zespół prądotwórczy, zespół wiatrowo-elektryczny i przetwornicę. W skład wymienionych obiektów wchodzą również: fundamenty, podpory, konstrukcje wsporcze, ogrodzenia oraz przynależne elementy wyposażenia.
Za jeden obiekt uważane są też maszyny współpracujące ze sobą, powiązane konstrukcyjnie w zestaw technologiczny, jak np. mające format agregatu.
Za samodzielny obiekt nie jest uważana maszyna wbudowana konstrukcyjnie w inne maszyny, urządzenia lub aparaty, jak np. silniki elektryczne powiązane konstrukcyjnie z obrabiarkami, pompami, sprężarkami, agregatami, pojazdami silnikowymi. Z kolei w części objaśnień poświęconych grupie 6 – „Urządzenia techniczne” można przeczytać, że urządzenie techniczne można zaliczyć do odpowiedniej podgrupy środków trwałych na podstawie jego przeznaczenia, konstrukcji i wyposażenia. Odrębnym obiektem będą samodzielne maszyny, aparaty, agregaty, zespoły techniczne, które w podanej klasyfikacji określone są jako urządzenia techniczne.
Podsumowanie
Pompa ciepła może stanowić zarówno odrębny środek trwały o cechach kompletności, samodzielności, który będzie zdatny do użytku lub może pełnić rolę urządzenia pomocniczego względem innego środka trwałego. W tej sytuacji instalacja pompy ciepła może oznaczać ulepszenie budynku.
