Cesja leasingu samochodu na inną firmę, jak rozliczyć?
Cesja leasingu samochodu staje się coraz częściej wykorzystywanym rozwiązaniem wśród przedsiębiorców, którzy chcą elastycznie zarządzać flotą firmową lub dostosować zobowiązania finansowe do bieżących potrzeb biznesu. Przeniesienie umowy leasingu na inny podmiot pozwala uniknąć kosztownego wcześniejszego zakończenia umowy, a jednocześnie umożliwia nowemu użytkownikowi przejęcie atrakcyjnych warunków finansowania. Proces ten, choć formalnie prosty, wymaga jednak odpowiedniego przygotowania i znajomości konsekwencji podatkowych. Właściwe rozliczenie cesji leasingu ma kluczowe znaczenie zarówno dla dotychczasowego leasingobiorcy, jak i dla firmy przejmującej umowę.
W istocie, cesja leasingu to zmiana leasingobiorcy – dotychczasowy korzystający (cedent) przekazuje prawa i obowiązki wynikające z umowy leasingowej na rzecz nowego podmiotu (cesjonariusza). Nowy leasingobiorca przejmuje przedmiot umowy – na przykład samochód firmowy – wraz z obowiązkiem kontynuowania spłaty rat oraz ewentualnego wykupu po wartości odpowiadającej warunkom pierwotnej umowy. Dzięki temu rozwiązaniu dotychczasowy leasingobiorca może uwolnić się od zobowiązań leasingowych, natomiast przejmujący uzyskuje dostęp do używanego, ale wciąż aktualnego środka trwałego, często w korzystniejszej cenie niż zakup nowego. Warto przy tym podkreślić, że cesja nie oznacza zawarcia zupełnie nowej umowy leasingu – co ma istotne znaczenie dla celów podatkowych – jeśli warunki (okres umowy, wysokość rat, wykupu) pozostają niezmienione.
Dlaczego przedsiębiorstwa decydują się na cesję leasingu?
W praktyce biznesowej można wyróżnić kilka typowych sytuacji, w których kierownictwo firmy decyduje się na cesję umowy leasingowej:
chęć zmiany samochodu lub sprzętu – np. firma zdecydowała się na inne auto, nie chce lub nie może spłacić umowy wcześniej,
zmiana modelu biznesowego – sprzęt lub pojazd przestał być potrzebny bądź jego wykorzystanie uległo zmianie,
zmiana formy prawnej firmy – np. przekształcenie działalności jednoosobowej w spółkę, co może być sygnałem do przeniesienia leasingu na nową jednostkę,
sytuacja finansowa firmy pogorszyła się i dalsza spłata rat leasingowych stała się utrudniona – cesja pozwala uniknąć kosztownego rozwiązania umowy przedterminowo.
W tych przypadkach cesja pozwala na korzystne rozwiązanie: cedent pozbywa się zobowiązania, a cesjonariusz może przejąć umowę leasingu i użytkować aktywo bez procesu oczekiwania na nowy zakup czy produkcję.
Procedura przejęcia leasingu – krok po kroku
Zanim przystąpi się do cesji, należy skoordynować kilka kluczowych etapów:
oszacowanie wartości odstępnego – czyli różnicy pomiędzy wartością rynkową przedmiotu leasingu a łączną sumą pozostałych rat i wykupu,
przygotowanie oferty przejęcia – ogłoszenie umowy leasingu do przejęcia i identyfikacja potencjalnego cesjonariusza,
wniosek o zgodę leasingodawcy – to konieczne, gdyż cesja wymaga akceptacji finansującego podmiotu; w praktyce może być wymagany wniosek i czas oceny (np. w jednym z przykładów 30 dni roboczych) oraz opłata za czynność cesji,
podpisanie dokumentów cesji – po otrzymaniu zgody finansującego następuje podpisanie odpowiednich aneksów lub umów cesji, rozliczenie odstępnego oraz przekazanie przedmiotu leasingu cesjonariuszowi,
rozliczenie podatkowe – zarówno cedent, jak i cesjonariusz muszą uwzględnić skutki podatkowe w swoim rozliczeniu.
W praktyce np. jeden z leasingodawców określił, że wniosek o cesję może być rozpatrzony nie wcześniej niż 6 miesięcy przed końcem leasingu, a opłata za cesję może wynosić kilkaset złotych netto.
Jak ustalić wartość odstępnego?
Wartość odstępnego to kwota, którą cesjonariusz uiszcza cedentowi za możliwość wstąpienia w prawa i obowiązki wynikające z umowy leasingu. Ustalenie tej wartości wymaga uwzględnienia: (i) aktualnej rynkowej wartości przedmiotu leasingu, (ii) sumy pozostałych rat i ewentualnego wykupu, (iii) kosztów związanych z cesją (opłata dla leasingodawcy, ewentualne ubezpieczenia, serwis). Na przykład: jeżeli samochód wart jest 100 tys. zł, a do spłaty pozostało 20 rat po 2 000 zł (łącznie 40 tys.) i wykup 20 tys., to wstępna suma zobowiązania to 60 tys. zł, co sugeruje odstępne rzędu 40 tys. zł. Dodatkowo należy uwzględnić opłatę cesji (np. 1 000 zł) i wartość niewykorzystanego ubezpieczenia (np. 2 000 zł), co może zmniejszyć oczekiwaną kwotę odstępnego do ok. 46 tys. zł. Należy jednak pamiętać, że rzeczywista negocjowana kwota może być niższa, gdy cedent chce szybko znaleźć cesjonariusza i przyciągnąć ofertą korzystniejszą dla niego.
Aspekty podatkowe - skutki dla cedenta
Cedent wystawia fakturę za odstępne i wykazuje ją jako przychód z działalności gospodarczej – nie jako sprzedaż środka trwałego, ponieważ przedmiot leasingu pozostaje własnością leasingodawcy. W przypadku gdy cesja następuje bez odpłatności (odstępne = 0), cedent nie generuje przychodu, ale traci możliwość zaliczania kolejnych rat leasingowych do kosztów. W zakresie VAT: cesja umowy leasingu (odpłatna) traktowana jest jako świadczenie usługi, a więc należy naliczyć VAT (zwykle 23 %) od kwoty odstępnego.
Aspekty podatkowe - skutki dla cesjonariusza
Cesjonariusz może zaliczać kolejne raty leasingowe do kosztów uzyskania przychodu w takim samym trybie jak korzystający dotychczas. Istotne jest, czy warunki umowy nie uległy zmianie – jeśli pozostają bez istotnych modyfikacji, możliwe jest zachowanie dotychczasowej klasyfikacji umowy. Odnośnie VAT: cesjonariusz może odliczyć VAT od rat leasingowych oraz od faktury za odstępne – o ile spełnione są warunki odliczenia, m.in. dotyczące wykorzystania środka trwałego („wyłącznie dla działalności gospodarczej”). W przypadku samochodu osobowego w użytkowaniu mieszanym możliwe jest odliczenie 50 % VAT. W przypadku aut osobowych o wartości powyżej 150 000 zł (lub 225 000 zł w przypadku pojazdów elektrycznych) obowiązuje ograniczenie w zaliczeniu kosztów leasingowych. Cesja nie powoduje zasadniczej zmiany warunków, więc limit ten również dotyczy cesjonariusza.
Specyfika rozliczeń – kilka kluczowych uwag
Zmiana podmiotowa — czyli cesja — nie jest traktowana jako nowa umowa leasingu, jeżeli warunki pozostają niezmienione, co zostało potwierdzone wyrokiem Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. II FSK 477/21) w zakresie samochodów osobowych. W przypadku cesji bez odpłatności (brak odstępnego) nie powstaje przychód po stronie cedenta. Niemniej jednak cesjonariusz przejmuje umowę i musi liczyć się z warunkami dalszej spłaty. Podatnik powinien dokładnie sprawdzić w umowie leasingu zapis o możliwości cesji – nie wszystkie umowy dopuszczają cesję lub przewidują ograniczenia związane z czasem trwania do końca okresu leasingu (np. w ciągu ostatnich 6–12 miesięcy).
Warto sprawdzić także zapisy dotyczące ubezpieczenia i serwisu – cesjonariusz może przejąć polisę lub mieć obowiązek zawrzeć nową, co może wpływać na koszt przejęcia leasingu. Z perspektywy gospodarowania aktywami: cesja może być atrakcyjną formą rotacji floty lub sprzętu - firma może zyskać odstępne (lub przynajmniej pozbyć się zobowiązania), a cesjonariusz wziąć używany, nadal atrakcyjny środek trwały.
Podsumowanie
Cesja leasingu samochodu na inną firmę to rozwiązanie biznesowe, które może przynieść obopólne korzyści: dotychczasowy leasingobiorca zyskuje możliwość uwolnienia się od umowy, natomiast nowy użytkownik może przejąć aktywo i kontynuować jego użytkowanie z opłacalnymi warunkami. Kluczem jest właściwe oszacowanie odstępnego, uzyskanie zgody leasingodawcy, a następnie prawidłowe rozliczenie podatkowe. Zarówno cedent, jak i cesjonariusz powinni zadbać o przejrzystość rozliczeń, w szczególności w zakresie VAT i ograniczeń kosztowych dla samochodów firmowych o wyższej wartości. Przy zachowaniu warunków umowy i właściwym postępowaniu cesja nie powoduje automatycznej utraty korzystnych zasad podatkowych.
