Założenie firmy za granicą, gdzie zapłacę podatek dochodowy?
Osoba fizyczna mieszkająca w Polsce ma prawo założyć firmę poza granicami kraju. Na miejsce założenia działalności gospodarczej może wybrać jedno z państw członkowskich Unii Europejskiej lub jeden z krajów trzecich. Rejestracja firmy za granicą kraju niesie dla przedsiębiorców, także osoby fizycznej określone skutki podatkowe.
Ustalenie miejsca zamieszkania dla osoby fizycznej
W przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą ustalenie miejsca zamieszkania ma istotne znaczenie w kwestii obowiązku podatkowego w zakresie podatku PIT. Art. 3 ust. 1 ustawy o PIT mówi, że osoby fizyczne, których miejsce zamieszkania, inaczej ich rezydencja podatkowa znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podlegają pod obowiązek podatkowy od całości osiągniętych dochodów/przychodów. Bez znaczenia jest miejsce położenia źródeł dochodów/przychodów. W tej sytuacji mówimy o nieograniczonym obowiązku podatkowym. Z kolei w art. 3 ust. 1a ustawy o PIT można przeczytać, że za osobę fizyczną mającą miejsce zamieszkania na terytorium RP uważa się osobę fizyczną, która:
posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych, czyli ośrodek interesów życiowych
przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.
Wymienione okoliczności nie muszą występować łącznie. Przy ustalaniu rezydencji podatkowej w pierwszej kolejności pod uwagę bierze się okoliczność związaną z ośrodkiem interesów życiowych danej osoby. Za przykład może posłużyć sytuacja, w której osoba fizyczna przebywa na terenie innego kraju ponad 183 dni, ale jednocześnie w Polsce posiada ośrodek interesów życiowych, co ma wpływ na uznanie jej za polskiego rezydenta podatkowego podlegającego pod nieograniczony obowiązek podatkowy w kraju. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego nr I SA/Łd 493/17 z dnia 5 października 2017 roku zawiera zapis mówiący, że przy ocenie, w którym z państw znajduje się centrum życiowych i zawodowych interesów podatnika należy wziąć pod uwagę jego związki osobiste i ekonomiczne z danym państwem. Przede wszystkim ważne są takie okoliczności, jak: więzi rodzinne, towarzyskie, zatrudnienie, działalność polityczna, kulturalna oraz każda inna działalność, miejsce wykonywania działalności gospodarczej, a także miejsce, z którego osoba zarządza swoim mieniem.
Rejestracja firmy poza granicami kraju na terytorium UE – miejsce zamieszkania Polska
Przedsiębiorcy, którzy w celu wykonania usługi przemieszczają się z jednego państwa członkowskiego do drugiego zawierają transakcje mające charakter transgraniczny. W ich przypadku warto sięgnąć do umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. W jednej z umów zawartej pomiędzy Niemcami, a Polską kwestie związane z opodatkowaniem zysków z działalności gospodarczej zostały poruszone w art. 7 ust. 1 tejże umowy. Napisane w niej jest, że zyski przedsiębiorstwa umawiającego się państwa podlegają opodatkowaniu tylko w tym państwie. Jeżeli zdarzy się, że firma prowadzi działalność gospodarczą w drugim umawiającym się państwie w związku z położeniem w nim zakładu, to w takiej sytuacji zyski przedsiębiorcy mogą być opodatkowane w drugim państwie, ale tylko w części przypadającej na dany zakład.
Zyski przedsiębiorstwa Umawiającego się Państwa podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie, chyba że przedsiębiorstwo prowadzi działalność gospodarczą w drugim Umawiającym się Państwie poprzez położony tam zakład. Jeżeli przedsiębiorstwo wykonuje działalność w ten sposób, to zyski przedsiębiorstwa mogą być opodatkowane w drugim Państwie, jednak tylko w takiej mierze, w jakiej mogą być przypisane temu zakładowi.
Na podstawie art. 3 ust. 1 lit. d umowy określenia: „przedsiębiorstwo jednego umawiającego się państwa” i „przedsiębiorstwo drugiego umawiającego się państwa” należy rozumieć następująco. Przedsiębiorstwo prowadzone jest przez osobę, której miejsce zamieszkania lub siedziba znajduje się w jednym umawiającym się państwie i przedsiębiorstwo prowadzone przez osobę, której miejsce zamieszkania lub siedziba znajduje się w drugim umawiającym się państwie.
Tak więc dla osoby fizycznej za „przedsiębiorstwo” uważana jest działalność gospodarcza prowadzona w miejscu zamieszkania. Natomiast pojęcie „siedziby” odnosi się do osób niebędących osobami fizycznymi. W związku z powyższym miejscem opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej jest państwo miejsca zamieszkania osoby fizycznej. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy działalność prowadzona jest w drugim państwie, w którym znajduje się zagraniczny zakład. Przez „zakład” należy rozumieć stałą placówkę, w której całkowicie lub częściowo prowadzona jest działalność firmy.
PRZYKŁAD 1 Miejsce zamieszkania osoby fizycznej znajduje się w Polsce. Osoba ta zarejestrowała firmę w Niemczech. Jednak działalność gospodarcza prowadzona jest jedynie na terytorium Polski. Przedsiębiorca nie posiada w Niemczech stałej placówki przedsiębiorstwa. W związku z tym osoba nie może opłacać podatku od działalności gospodarczej zgodnie z niemieckimi przepisami podatkowymi. Jest to zgodne z art. 7 ust. 1 umowy polsko-niemieckiej, który mówi, że zyski z przedsiębiorstwa należy opodatkować w państwie miejsca zamieszkania podatnika, czyli w tym przypadku w Polsce.
Rejestracja firmy w krajach trzecich – miejsce zamieszkania Polska
Podobne zasady jak przy rejestracji firmy w innym państwie członkowskim obowiązują przy rejestracji przedsiębiorstwa w kraju trzecim. Za przykład może posłużyć umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarta pomiędzy Polską, a Wielką Brytanią. Art. 7 ust. 1 umowy posiada taką samą treść jak w przypadku umów zawieranych z państwami UE. Podobny zapis dotyczący pojęcia „przedsiębiorstwo” zawiera art. 3 ust. 1 lit. f lit. g umowy, w którym można przeczytać, że określenie „przedsiębiorstwo” używa się w stosunku do prowadzenia jakiejkolwiek działalności gospodarczej, a pojęcia „przedsiębiorstwo umawiającego się państwa” i „przedsiębiorstwo drugiego umawiającego się państwa” odnoszą się do przedsiębiorstwa prowadzonego przez osobę, której miejsce zamieszkania lub siedziba znajduje się w jednym umawiającym się państwie i przedsiębiorstwo, które prowadzone przez osobę, której miejsce zamieszkania lub siedziba jest w drugim umawiającym się państwie.
PRZYKŁAD 2 Miejsce zamieszkania osoby fizycznej znajduje się w Polsce. Osoba ta zarejestrowała firmę w Wielkiej Brytanii. Działalność gospodarcza prowadzona jest jedynie na terytorium Polski. W Anglii nie ma stałej placówki firmy. W tej sytuacji podatnik z Polski nie ma możliwości opłacenia podatku z działalności gospodarczej zgodnie z brytyjskimi przepisami podatkowymi. Jak wskazuje art. 7 ust. 1 umowy polsko-brytyjskiej zyski z przedsiębiorstwa opodatkowane są w kraju miejsca zamieszkania podatnika, w Polsce.
Podsumowanie
Osoba fizyczna, która jedynie formalnie zarejestruje działalność gospodarczą w innym kraju, zarówno w innym państwie członkowskim UE, jak i w kraju trzecim nie zostaje zwolniona z zapłaty podatku z działalności gospodarczej wg polskich przepisów podatkowych. Aby można było zmienić rezydencję podatkową i tym samym zasady opodatkowania musi dojść również do przeniesienia ośrodka interesów życiowych do innego kraju w sposób trwały.
