Wcześniejsza spłata leasingu, jak rozliczyć podatek VAT i PIT?
Umowa leasingu może zawierać zapis umożliwiający jej skrócenie, a także wcześniejszy wykup leasingowanego przedmiotu. Jakie skutki w podatkach VAT i PIT wywołać może skrócenie umowy leasingu?
Jeżeli umowa leasingu zostanie skrócona i dojdzie do wcześniejszego wykupu leasingowanego przedmiotu, to nie ma potrzeby sporządzania korekty wartości netto rat leasingowych jakie zostały ujęte w kosztach podatkowych. Leasing operacyjny zgodnie z art. 23b ust. 1 ustawy o PIT będzie miał miejsce wtedy, kiedy w umowie leasingu korzystającym jest przedsiębiorca, a:
umowa została zawarta na czas oznaczony wynoszący przynajmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji – przedmiotem umowy są rzeczy ruchome lub wartości niematerialne i prawne podlegające pod odpisy amortyzacyjne
umowa została zawarta na okres co najmniej 5 lat – przedmiotem umowy są nieruchomości podlegające pod odpisy amortyzacyjne.
Jak wskazuje art. 23a pkt 2 ustawy o PIT za podstawowy okres umowy leasingowej uważa się czas oznaczony na jaki została ona zawarta z zastrzeżeniem, że nie wlicza się do niego czasu przedłużenia lub jej skrócenia. Jeżeli dojdzie do zmiany strony lub stron umowy, to podstawowy okres trwania umowy leasingowej zostaje zachowany pod warunkiem, że pozostałe postanowienia nie zmieniły się. Każda zmiana czasu trwania umowy wymaga dokładnego zbadania jak nowe, ustalone warunki zachowują się względem art. 23b ustawy o PIT i czy spełniają kryteria zawarte w przepisie. Aby umowa miała charakter leasingu operacyjnego koniecznie muszą zostać zachowane warunki określone w ustawie. Przede wszystkim chodzi o zmiany związane z okresem trwania umowy leasingu, jak skrócenie lub jego wydłużenie. W treści ustawy o PIT brak jest określenia skutków podatkowych jakie mogą być wywołane rozwiązaniem umowy przed terminem w niej oznaczonym. Wszelkie zawarte regulacje dotyczą przede wszystkim kwestii rozporządzania przedmiotem leasingu po upływie okresu podstawowego, a także podczas trwania umowy.
Jeżeli umowa leasingu operacyjnego zostanie rozwiązana przed końcem okresu podstawowego, czyli jej czas ulegnie skróceniu, a umowa ta w momencie jej zawarcia spełniała wymienione warunki pozwalające na uznanie jej za umowę leasingu to nie ma potrzeby korygowania kosztów uzyskania przychodów o opłacone raty leasingowe. Taką możliwość daje zasada kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów, która została określona w art. 22 ustawy o PIT. Według przepisu za koszty uzyskania przychodów uważane są wszystkie racjonalne oraz gospodarczo uzasadnione wydatki mające związek z prowadzoną działalnością gospodarczą w celu osiągnięcia przychodów, zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów. W związku z powyższym podatnik nie ma obowiązku korygowania kosztów uzyskania przychodów o zapłacone do tej pory wszelkie opłaty poniesione do dnia rozwiązania umowy leasingu operacyjnego. Zasada ta dotyczy jedynie wcześniejszego rozwiązania umowy leasingowej zawartej w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Skrócenie umowy leasingu – podatek VAT
Zgodnie z ustawą o VAT odpłatna dostawa towarów to przeniesienie prawa do rozporządzania danym towarem tak jak właściciel. Jest nią także wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu oraz innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży zawartej na warunkach odroczonej płatności. Dodatkowo musi być spełniony warunek mówiący o tym, że umowa przewiduje, iż w następstwie normalnych zdarzeń objętych umową lub w momencie zapłaty ostatniej raty dojdzie do przeniesienia prawa własności. Przez umowę dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze należy rozumieć umowy na podstawie, których odpis amortyzacyjny będzie dokonywany przez korzystającego. Umowy leasingu zgodnie z przepisami ustawy o VAT (art. 7 i 9) mogą obejmować również grunty. W świetle ustawy o podatku od towarów i usług leasing operacyjny i leasing finansowy wiążą się z różnymi, odrębnymi konsekwencjami podatkowymi. Leasing operacyjny, w którym własność leasingowanego przedmiotu nie przechodzi na korzystającego w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych w umowie lub w momencie dokonania zapłaty ostatniej raty, a odpisy amortyzacyjne wykonywane są przez właściciela przedmiotu (leasingodawcę), to w takim przypadku ma miejsce świadczenie usług. Z kolei przy leasingu finansowym prawo własności przechodzi na korzystającego w momencie zapłaty ostatniej raty. Odpisy amortyzacyjne dokonywane są przez korzystającego. W tej sytuacji leasing uznaje się za dostawę towarów. Interpretacja wydana przez Dyrektora KIS o nr. 0111-KDIB3-1.4012.1003.2020.1.ABU z dnia 3 lutego 2021 roku zawiera wyjaśnienie wątpliwości podatnika w zakresie opodatkowania sprzedaży samochodu osobowego wykupionego z leasingu. Dyrektor stwierdził, że stanowisko zajęte przez Wnioskodawcę w sprawie opisanej w złożonym wniosku jest prawidłowe. W uzasadnieniu Dyrektor KIS napisał między innymi, że:
Leasing operacyjny jest umową, na podstawie której leasingobiorca nabywa jedynie prawo do korzystania z przedmiotu leasingu, a formą wynagrodzenia za powyższą usługę jest czynsz. W świetle ustawy o podatku od towarów i usług leasing operacyjny jest usługą. Po zakończeniu podstawowego okresu trwania umowy leasingu operacyjnego - jednym z wariantów jest sprzedaż przedmiotu umowy leasingobiorcy. Opcja wykupu samochodu będącego przedmiotem umowy leasingu operacyjnego jest uprawnieniem, z którego leasingobiorca może skorzystać, ale nie musi. Zatem należy przyjąć, że wykup przedmiotu leasingu, także przed upływem okresu na jaki umowa obowiązuje, jest odrębną czynnością - dostawą towaru - niezwiązaną z samą umową leasingu.
W związku z powyższym należy stwierdzić, że skrócenie umowy leasingu nie odpowiada czynności podlegającej pod opodatkowanie przez leasingobiorcę. Poza tym samo skrócenie umowy jak i związany z tym wcześniejszy wykup przedmiotu leasingu nie powoduje konieczności dokonania korekty wcześniej odliczonego podatku VAT od rat leasingu. Takie stanowisko zostało potwierdzone w interpretacji wydanej przez Dyrektora KIS z dnia 25 stycznia 2021 roku, nr 0111-KDIB3-1.4012.807.2020.4.IK.
PRZYKŁAD 1 Przedsiębiorca podpisał umowę leasingową na samochód ciężarowy. Po pewnym czasie postanowił, że szybciej spłaci leasing i tym samym dokona wcześniejszego wykupu pojazdu, który nadal będzie wykorzystywał w prowadzonej działalności gospodarczej. W przedstawionym przypadku czynność związana ze skróceniem umowy leasingu jest dla przedsiębiorcy leasingobiorcy neutralna pod względem podatkowym. Przedsiębiorca nie musi też sporządzać i składać korekty wcześniej odliczonego podatku naliczonego od faktur dokumentujących raty leasingu.
PRZYKŁAD 2 Przedsiębiorca posiada w firmie leasingowany samochód ciężarowy. Po półtora roku trwania umowy leasingu podatnik podjął decyzję o zakończeniu umowy i jednocześnie wykupił samochód. W tym przypadku, zgodnie z przepisami podatkowymi taka umowa nie może być traktowana jak umowa leasingu, ponieważ trwała ona krócej niż wynosił czas 40% normatywnego okresu amortyzacji. Mimo wszystko podatnik nie musi korygować rat leasingowych wcześniej zaliczonych do kosztów.
Podsumowanie
Skrócenie umowy leasingu nie oznacza, że przedsiębiorca poniesie przykre dla niego konsekwencje podatkowe. Podatnik nie ma obowiązku dokonywania korekty wcześniej odliczonego podatku naliczanego od kosztów uzyskania przychodów.
