Spółdzielnie są instytucjami, które mogą prowadzić działalność na różnych polach. W Polsce najbardziej znane są spółdzielnie mieszkaniowe. W jaki sposób można założyć spółdzielnię? jak zalozyc spoldzielnie

Co to jest spółdzielnia?

Opis spółdzielni, czym jest i czym się zajmuje zawiera art. 1 ustawy z dnia 16 września 1982 roku – Prawo spółdzielcze. Zgodnie z jego treścią spółdzielnia jest:

§ 1. Spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą.
§ 2. Spółdzielnia może prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną
na rzecz swoich członków i ich środowiska.
Art. 3. Majątek spółdzielni jest prywatną własnością jej członków.

W Polsce najbardziej popularne są spółdzielnie mieszkaniowe oraz prowadzące działalność w zakresie produkcji rolnej. Zgodnie z prawem, spółdzielnie mogą zajmować się również innymi rzeczami, jak np. promocją określonych usług, czy produktów. Spółdzielnia może działać jak przedsiębiorstwo. Ma prawo zatrudniać osoby w ramach spółdzielczego stosunku pracy. Spółdzielnie mogą prowadzić również działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz członków i środowiska. Mogą zrzeszać nieograniczoną liczbę osób, których skład osobowy może się zmieniać. Cechą charakterystyczną spółdzielni jest zmienny fundusz udziałowy. 

Spółdzielnia – statut 

Pierwszym krokiem przy zakładaniu spółdzielni jest sporządzenie jej statutu. W statucie powinny zostać zawarte wszystkie najważniejsze postanowienia dotyczące pracy spółdzielni.

Zgodnie z przepisami statut spółdzielni powinien określać:
  • nazwę i oznaczenie „spółdzielnia” lub „spółdzielczy”
  • siedzibę spółdzielni
  • przedmiot działalności, czas jej trwania jeżeli została założona na czas określony
  • wysokość kwoty tzw. wpisowego i wysokość oraz ilość udziałów jakie członek powinien obowiązkowo zadeklarować
  • terminy wniesienia udziałów oraz terminy ich zwrotu
  • konsekwencje niewniesienia udziałów w terminie o ile statut przewiduje wniesienie więcej niż jednego udziału
  • zasady podziału nadwyżki bilansowej i pokrywania strat spółdzielni
  • górną granicę wnoszonych udziałów
  • prawa i obowiązki członków
  • zasady i tryb przyjmowania członków, wypowiadania członkostwa, wykreślania i wykluczania członków
  • zasady i tryb wyboru oraz odwoływania członków organów spółdzielni
  • zasady zwoływania walnych zgromadzeń, ich obrad oraz podejmowania uchwał.
Zgodnie z wyrokiem Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 stycznia 2019 roku, sygn. akt: V ACa 716/17

Statut spółdzielni jest szczególnym rodzajem umowy członków spółdzielni, do wykładni postanowień którego, w związku z powyższym mogą znaleźć zastosowanie reguły interpretacyjne wynikające z art. 65 §2 kc, z tym jednak zastrzeżeniem, iż statuty osób prawnych podlegają tzw. obiektywnej metodzie wykładni, a więc ustalenie zawartego w nich prawnego znaczenia oświadczenia woli następuje z uwzględnieniem obiektywnego znaczenia użytych słów, przy czym konieczne jest wzięcie pod uwagę również zasad współżycia społecznego oraz celu określonego postanowienia statutu ustalonego według kryteriów obiektywnych, dotyczących określonego typu osób prawnych, których działalność reguluje statut. Nie ma więc decydującego znaczenia to, w jaki sposób rozumieją postanowienie statutu członkowie spółdzielni, czy też jak rozumieli je jego twórcy. Decydujące jest jego obiektywne znaczenie ustalone przy uwzględnieniu celu, jakiemu uregulowanie to ma służyć


Spółdzielnia – członkowie

Aby spółdzielnia mogła zostać założona musi ją utworzyć odpowiednia liczba osób zwanych członkami. 
Członkowie, inaczej założyciele:
  • uchwalają statut spółdzielni
  • potwierdzają przyjęcie statutu składając pod nim podpisy
  • wybierają organy spółdzielni.
Organy spółdzielni wybierane są przez Walne Zgromadzenie lub przez komisję organizacyjną składającą się z co najmniej 3 osób. 

W przypadku kiedy założycielami są osoby fizyczne, to ich liczba nie może być mniejsza niż 10 osób, a w przypadku osób prawnych nie może to być mniej niż 3. W spółdzielniach o charakterze rolnym liczba założycieli osób fizycznych nie może być niższa niż 5. 
Członkiem spółdzielni może zostać osoba, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych oraz spełnia inne warunki wskazane w statucie

Zgłoszenie spółdzielni do KRS-u

Spółdzielnia zaczyna istnieć dopiero po dokonaniu wpisu do KRS-u. Obecnie wniosek o wpis można złożyć jedynie drogą elektroniczną przez Portal Rejestrów Sądowych. Wymagane jest posiadanie Profilu Zaufanego lub kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Wzór wniosku pobiera się z systemu po wcześniejszym założeniu konta i zalogowaniu się.

Do wypełnionego wniosku KRS członkowie mają obowiązek dołączyć niżej wymienione dokumenty:
  • statut spółdzielni
  • protokół potwierdzający wybór zarządu i rady nadzorczej
  • inne dokumenty, jak np. pełnomocnictwo, czy dowód zapłaty opłaty skarbowej za pełnomocnictwo.
Podobnie jak i wniosek, dokumenty załącza się w formie elektronicznej (skany). Złożenie wniosku jest płatne w łącznej kwocie w wysokości 600 zł (wpis do KRS – 500 zł oraz ogłoszenie wpisu w Monitorze Sądowym i Gospodarczym – 100 zł). Opłatę można wnieść za pośrednictwem Portalu Rejestrów Sądowych.  

Wniosek o wpis rozpatruje właściwy sąd rejonowy. Ma na to 7 dni, licząc od dnia jego wysłania, o ile dokumentacja była prawidłowa. W przypadku braków we wniosku, sąd będzie wzywał założycieli do ich uzupełnienia poprzez wiadomość na koncie PRS. O dokonanym wpisie sąd powiadamia założycieli również za pośrednictwem portalu. Dopiero od momentu wpisu, spółdzielnia może prowadzić legalną działalność. 

Spółdzielnia – zgłoszenie do urzędu skarbowego i CRBR

Kolejnym krokiem, po wpisie jest zgłoszenie spółdzielni do urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę spółdzielni na druku NIP-8 w terminie 21 dni lub 7 dni jeżeli spółdzielnia ma zamiar zatrudniać pracowników i będzie płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne. Dopuszczalna jest forma papierowa (list polecony bądź osobista wizyta w urzędzie) lub elektroniczna za pośrednictwem portalu podatkowego. 

Dodatkowo spółdzielnia wymaga wpisu do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR) w terminie 7 dni od daty wpisania do KRS.


Data publikacji: 2022-04-15, autor: FakturaXL

ZADAJ PYTANIE DO ARTYKUŁU