Weryfikację cen transferowych dla przedsiębiorstw wielonarodowych i administracji podatkowych ustala się w oparciu o 5 najważniejszych metod określania cen transakcyjnych, które skupiają w obrębie 2 kategorii: metod tradycyjnych i zysku transakcyjnego.
Wybór odpowiedniej metody weryfikacji cen transferowych
Do weryfikacji cen transferowych należy zastosować metodę najbardziej odpowiednią dla danych okoliczności. Zgodnie z ustalonym katalogiem znanych jest 5 sposobów:
metoda porównywalnej ceny niekontrolowanej
metoda ceny odsprzedaży
metoda rozsądnej marży „koszt plus”
metoda marży transakcyjnej netto
metoda podziału zysku określana za pomocą analizy rezydualnej i analizy udziału.
W sytuacji kiedy nie można zastosować żadnej z wymienionych metod istnieje możliwość wykorzystania innego sposobu dostępnego od 1 stycznia 2019 roku wprowadzonego przez nowelizację ustawy o CIT (tzw. szósta metoda weryfikacji).
Metoda Porównywalnej Ceny Niekontrolowanej (MPCN)
była jedną z najczęściej stosowanych metod określania dochodów podmiotów powiązanych. Za jej pomocą można porównać cenę danego przedmiotu jaka została ustalona w transakcjach pomiędzy podmiotami powiązanymi, a ceną stosowaną w innych podobnych transakcjach przez podmioty niezależne od siebie. Na tej podstawie można określić wartość rynkową przedmiotu transakcji jaka została zawarta pomiędzy podmiotami powiązanymi. Porównania dokonywać można w 2 wariantach:
wewnętrzne porównanie cen – przeprowadza się w oparciu o ceny stosowane przez dany podmiot na identycznym bądź porównywalnym rynku w transakcjach zawieranych z podmiotami niezależnymi.
zewnętrzne porównanie cen – przeprowadza się w oparciu o ceny stosowane w transakcjach porównywalnych przez inne podmioty niezależne.
Tym co wyróżnia tę metodę od innych jest czynnik podlegający porównaniu. W innych metodach porównuje się określone wskaźniki rentowności. W tym przypadku badana jest cena transakcji.
Metoda ceny odsprzedaży (MCO)
polega na obniżeniu ceny określonej w transakcji danego podmiotu z podmiotem niezależnym. Obniża się ją o marżę ceny odsprzedaży zakładając, że dobra lub usługi zostały wcześniej nabyte przez dany podmiot od podmiotu z nim powiązanego. W ten sposób ustalona cena może zostać uznana za cenę rynkową określoną w transakcji danego podmiotu z podmiotem, który nie jest z nim powiązany. Przez marżę ceny odsprzedaży należy rozumieć sumę zapewniającą podmiotowi odsprzedającemu pokrycie jego kosztów bezpośrednich i pośrednich, które związane są z dokonaną transakcją. Jej zadaniem jest gwarancja uzyskania zysku. Powyższą metodę można zastosować tylko w określonych przypadkach takich jak:
przy łańcuchu kupna-sprzedaży
przy braku zmian przedmiotu transakcji
jeżeli okres pomiędzy zakupem towaru, a jego odsprzedażą jest krótki.
Metoda rozsądnej marży – „koszt plus”
jest jedną z tzw. metod tradycyjnych jaka jest stosowana do oszacowania dochodu w transakcjach pomiędzy podmiotami powiązanymi. W przypadku tej metody określa się poziom sumy bazowej i narzutu zysku skalkulowanego do bazy kosztowej (suma bezpośrednich i pośrednich kosztów związanych z nabyciem lub wytworzeniem produktu bądź świadczeniem usługi). Rynkową wartość narzutu zysku określa się w stosunku do poziomu zysku jaki dany przedmiot może uzyskać w transakcjach porównywalnych z podmiotami niepowiązanymi na podstawie takiej samej bazy kosztowej lub innej porównywalnej. Przy stosowaniu tej metody należy mieć na uwadze, aby została zachowana tożsamość kategorii kosztów bezpośrednich, pośrednich i ogólnych zarządu w badanej transakcji oraz w transakcjach porównywalnych.
Metoda marży transakcyjnej netto
Celem tej metody jest określenie wskaźnika finansowego, który ma pokazywać zależność pomiędzy marżą zysku netto, a odpowiednią bazą. Jeżeli od przychodu osiągniętego w danej transakcji kontrolowanej odliczymy koszty związane z realizacją tej transakcji, to otrzymamy marżę zysku netto. Praktycznie marża zysku netto przypomina metodę „koszt plus” lub metodę ceny odsprzedaży. Zależy to od specyfiki danej branży i ważnych okoliczności transakcji. W tej metodzie nie mają znaczenia kryteria jakie brane są do porównania.
Metoda podziału zysków (MPZ)
Wszystkie wymienione wcześniej, pierwsze 3 metody są w praktyce dość problematyczne. Nie zawsze można je zastosować, zwłaszcza w sytuacji kiedy przedmiot transakcji stanowią aktywa niematerialne lub transakcje mające dość skomplikowany charakter. Można tu opcjonalnie zastosować tzw. metody zysku transakcyjnego (metoda podziału zysków i metoda marży transakcyjnej netto). Metoda MPZ określa łączne zyski jakie podmioty powiązane osiągnęły w związku z daną transakcją i z podziału tych zysków. Podziału należy dokonać w takiej samej proporcji tak samo jak gdyby dokonały go podmioty niezależne. Podziałem objęte są zarówno zyski jak i ewentualne straty. W metodzie zysków najważniejsze są kryteria porównywalności.
Wycena – jakie techniki?
Zgodnie z ostatnią nowelizacją, która obowiązuje od 1 stycznia 2019 roku możliwe jest stosowanie metod z wyłączeniem tych zawartych w katalogu z ustawy o CIT. Na przykład w branży budowlanej w przypadku zbywanych nieruchomości najbardziej popularna jest tzw. szósta metoda weryfikacji (techniki wyceny). W metodzie nie są wykorzystywane dane porównawcze. Nieruchomości różnią się między sobą: przeznaczeniem, lokalizacją i wykończeniem.
Kolejność stosowania poszczególnych metod
W zasadzie brak jest jakiejkolwiek kolejności w stosowaniu poszczególnych metod weryfikacji cen transferowych. Dany podmiot ma jedynie obowiązek wyboru metody najbardziej odpowiedniej w danej sytuacji. Wybór powinien być odpowiednio opisany w analizie porównawczej lub w analizie zgodności. Dane podmioty dokonujące wyboru powinny kierować się zasadą ogólną mówiącą, że ceny powinny być ustalane na warunkach zaakceptowanych przez podmioty niepowiązane występujące w podobnych okolicznościach.
