Jak skorygować VAT po sprzedaży samochodu firmowego?

Zbycie pojazdu wykorzystywanego w działalności gospodarczej wiąże się z szeregiem skutków podatkowych, które należy uwzględnić przy planowaniu tej operacji. Jednym z istotnych obowiązków, który może powstać w związku ze sprzedażą samochodu firmowego, jest korekta podatku VAT. Zasadność dokonania takiej korekty uzależniona jest od tego, czy przy nabyciu pojazdu przedsiębiorca skorzystał z prawa do odliczenia podatku oraz w jaki sposób i przez jaki czas samochód był wykorzystywany w prowadzonej działalności. Na czym polega korekta VAT przy sprzedaży firmowego samochodu, jakie warunki muszą zostać spełnione, by jej dokonać, oraz jak poprawnie wykazać korektę w dokumentacji podatkowej?

Podstawa prawna i ogólna zasada korekty VAT

Korekta podatku VAT w przypadku sprzedaży środka trwałego, jakim jest samochód osobowy, wynika bezpośrednio z art. 91 ustawy o VAT. Przepis ten nakłada na podatnika obowiązek dokonania proporcjonalnej korekty podatku naliczonego, jeżeli w okresie korekty następuje zmiana przeznaczenia środka trwałego lub jego sprzedaż.

W uproszczeniu – jeżeli przy zakupie samochodu przedsiębiorca odliczył VAT (w całości lub w części), a następnie sprzedał pojazd przed upływem ustawowego okresu korekty, jest zobowiązany do odpowiedniego przeliczenia podatku i jego rozliczenia w deklaracji VAT. Celem takiego rozwiązania jest zapewnienie, by odliczony VAT rzeczywiście odpowiadał rzeczywistemu wykorzystaniu pojazdu w działalności opodatkowanej.

Odliczenie VAT przy zakupie pojazdu

Zgodnie z przepisami, odliczenie podatku VAT od nabycia samochodu osobowego uzależnione jest od sposobu jego wykorzystania:

• 50% VAT – możliwe do odliczenia, gdy pojazd wykorzystywany jest zarówno w celach służbowych, jak i prywatnych,
• 100% VAT – możliwe wyłącznie w przypadku, gdy pojazd jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej, co musi zostać odpowiednio udokumentowane (formularz VAT-26, ewidencja przebiegu pojazdu, regulamin użytkowania).

W praktyce wielu przedsiębiorców korzysta z częściowego odliczenia VAT, czyli 50%, co wiąże się z mniejszymi formalnościami. Niemniej jednak również w tym przypadku może wystąpić obowiązek korekty w momencie sprzedaży samochodu.

Okres korekty VAT i jego znaczenie

Ustawodawca przewidział różne okresy korekty podatku VAT w zależności od wartości środka trwałego:

• 60 miesięcy (5 lat) – dla pojazdów o wartości początkowej przekraczającej 15 000 zł;
• 12 miesięcy (1 rok) – dla pojazdów o wartości nieprzekraczającej 15 000 zł.

Okres ten liczony jest od miesiąca, w którym środek trwały został oddany do użytkowania. Jeżeli sprzedaż samochodu nastąpi przed upływem odpowiedniego okresu korekty, należy obliczyć proporcję niewykorzystanego okresu i w tej proporcji dokonać korekty wcześniej odliczonego VAT.

PRZYKŁAD 1
Dla zobrazowania mechanizmu korekty VAT warto posłużyć się przykładem, gdzie cena nabycia pojazdu to 61 500 zł (w tym 11 500 zł VAT), odliczenie VAT to 50%, czyli 5 750 zł. Z kolei okres korekty wynosi 60 miesięcy (ponieważ wartość pojazdu przekracza 15 000 zł), a czas użytkowania przed sprzedażą jest równy 24 miesiące.

Obliczenie korekty:
60 miesięcy - 24 miesiące = 36 miesięcy niewykorzystanego okresu,
(36/60) × 5 750 zł = 3 450 zł
Kwota 3 450 zł stanowi wartość korekty, którą należy ująć w deklaracji VAT w miesiącu, w którym nastąpiła sprzedaż pojazdu.

Ujęcie korekty w deklaracji VAT

Korekta VAT z tytułu sprzedaży środka trwałego wykazywana jest w deklaracji VAT-7 lub pliku JPK_V7. W szczególności w części ewidencyjnej – w polu K_44 należy wskazać kwotę korekty podatku naliczonego oraz w części deklaracyjnej – pole P_44 dokumentuje korektę w strukturze JPK_V7.

Prawidłowe ujęcie korekty ma kluczowe znaczenie dla zgodności rozliczeń podatkowych oraz dla uniknięcia ewentualnych sankcji ze strony organów skarbowych.

Korekta VAT a sprzedaż pojazdu wycofanego z działalności

W praktyce gospodarczej zdarza się, że przed sprzedażą samochód zostaje wycofany z ewidencji środków trwałych i przekazany na cele prywatne właściciela. W takim przypadku obowiązek podatkowy z tytułu VAT zależy od daty sprzedaży:

• jeśli sprzedaż nastąpi w ciągu 6 lat od momentu wycofania pojazdu z działalności gospodarczej, uzyskany przychód traktowany jest jako przychód z działalności i podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym,
• po upływie 6 lat możliwa jest sprzedaż pojazdu bez obowiązku zapłaty podatku dochodowego, przy założeniu, że nie był wykorzystywany w działalności.

W kontekście VAT, przekazanie samochodu na cele osobiste nie powoduje automatycznego wyłączenia pojazdu z obowiązku korekty. Należy bowiem pamiętać, że obowiązek rozliczenia VAT może również powstać w momencie zmiany przeznaczenia środka trwałego.

Sprzedaż pojazdu a podatek dochodowy

Sprzedaż samochodu firmowego generuje przychód, który należy wykazać w deklaracji PIT jako przychód z działalności gospodarczej. Kosztem uzyskania przychodu jest wówczas niezamortyzowana część wartości początkowej pojazdu. W przypadku gdy samochód został całkowicie zamortyzowany, przychód w całości podlega opodatkowaniu.

Warto zaznaczyć, że obecnie – zgodnie z przepisami obowiązującymi po wejściu w życie tzw. Nowego Ładu – przeniesienie samochodu z majątku firmowego do prywatnego i jego sprzedaż bez podatku dochodowego możliwa jest dopiero po 6 latach, licząc od daty wycofania pojazdu z działalności.

Podsumowanie

Sprzedaż samochodu firmowego wiąże się z obowiązkiem prawidłowego rozliczenia podatku VAT, szczególnie w kontekście wcześniejszego odliczenia tego podatku przy zakupie pojazdu. Kluczowe znaczenie mają sposób wykorzystania pojazdu w działalności, okres użytkowania środka trwałego przed sprzedażą oraz wysokość odliczonego VAT.

Dokonanie korekty VAT powinno odbywać się zgodnie z ustawowymi zasadami i zostać poprawnie udokumentowane w deklaracji podatkowej. Dbałość o szczegóły oraz właściwe obliczenia pozwalają uniknąć nieprawidłowości i potencjalnych sporów z organami podatkowymi.

Z perspektywy podatkowej, każdy przypadek sprzedaży pojazdu powinien być analizowany indywidualnie, z uwzględnieniem aktualnych przepisów oraz dotychczasowego sposobu rozliczania kosztów eksploatacyjnych i amortyzacji. W razie wątpliwości warto skorzystać z konsultacji doradcy podatkowego, co może znacząco zminimalizować ryzyko błędów.

Data publikacji: 2025-07-01, autor: FakturaXL