Przedsiębiorca zajmujący się sprzedażą towarów lub świadczeniem usług musi liczyć się z obowiązkami wiążącymi się z tymi czynnościami. Jednym z nich jest obowiązek podatkowy.
Przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej są wszystkie kwoty należne nawet te, które nie zostały faktycznie otrzymane wyłączając jedynie kwoty za towary zwrócone, udzielone bonifikaty i skonta. Dodatkowo czynni podatnicy VAT pomniejszają sumę przychodów o należny podatek VAT. Obowiązek podatkowy w podatku dochodowym powstaje w momencie wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi bądź częściowego wykonania usługi, jednak nie później niż dzień:
Usługi o charakterze ciągłym, a obowiązek podatkowy w PIT
Usługi rozliczane są w ustalonych okresach rozliczeniowych (miesiąc lub kwartał). Za datę powstania przychodu uważany jest ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, jednak nie rzadziej niż raz w roku. W tej kwestii wypowiedział się Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie, który stwierdził, że:
usługi, dla których w związku z ich świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, swym zakresem obejmują nie tylko usługi świadczone w sposób ciągły, lecz także wszystkie inne usługi z założenia powtarzające się, jeśli strony danej transakcji umówiły się na rozliczanie ich w ustalonych okresach rozliczeniowych.
Obowiązek podatkowy, a podatek VAT – zasada ogólna
W przypadku podatku VAT obowiązek podatkowy powstaje w chwili dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Jeżeli przedsiębiorca sprzedawca otrzyma całość lub część zapłaty przed dokonaniem dostawy lub wykonaniem usługi, to obowiązek podatkowy powstanie z chwilą otrzymania zapłaty.
Obowiązek podatkowy, a podatek VAT – zasady szczególne
Zgodnie z przepisami znany jest też tzw. szczególny obowiązek podatkowy z podziałem na 3 grupy:
obowiązek podatkowy powstaje w momencie otrzymania całości lub części zapłaty (art. 19a ust. 5 pkt1 ustawy o VAT) Zgodnie z przytoczonym przepisem istnieje 5 czynności, dla których zastosowanie ma wymieniona zasada. Należą do nich:
wydanie towaru komisantowi przez komitenta w ramach umowy komisu
przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu organu własności towarów w zamian za odszkodowanie
dokonywanie w trybie egzekucji dostawy towarów, o której mówi art. 18. Chodzi o sytuacje kiedy komornicy sądowi oraz organy egzekucyjne wykonują czynności egzekucyjne polegające na dostawie towarów, które są własnością dłużnika lub, które są w jego posiadaniu z naruszeniem przepisów
świadczenie (zgodnie z odrębnymi przepisami) usług związanych z postepowaniem sądowym lub przygotowawczym zlecone przez sądy powszechne, administracyjne, wojskowe lub prokuraturę, z wyjątkiem usług, dla których ma zastosowanie art. 28b (import usług)
świadczenie usług zwolnionych od podatku zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37-41 (między innymi usługi ubezpieczeniowe)
obowiązek podatkowy powstaje w chwili wystawienia faktury jednak nie później niż z chwilą upływu terminu na jej wystawienie Jeżeli przedsiębiorca otrzyma przed dostawą towarów lub wykonaniem usługi całość lub część zapłaty, to obowiązek podatkowy powstanie w momencie otrzymania wyznaczonej sumy, o ile zapłata została otrzymana nie później niż w chwili upływu terminu na wystawienie faktury. Do czynności takich należą:
świadczenie usług budowlanych lub budowlano-montażowych
dostawa książek drukowanych bez map i ulotek, gazet, czasopism oraz magazynów drukowanych
czynności polegające na drukowaniu książek z wyłączeniem map i ulotek oraz gazet, czasopism i magazynów bez usług, do których ma zastosowanie art. 28b, które stanowią import usług
na rzecz innych podatników
obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, jednak nie później niż z chwilą upływu terminu płatności. Do grupy tej należą wymienione niżej czynności:
dostawa energii elektrycznej, cieplnej, chłodniczej oraz gazu przewodowego
świadczenie usług: - telekomunikacyjnych - wymienionych w poz. 24-37 oraz 50 i 51 zał. 3 do ustawy (są to między innymi usługi związane z dostarczaniem wody, odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków) - najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze - ochrony osób, usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia - stałej obsługi prawnej i biurowej - dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej, gazu przewodowego.
Wyjątek od powyższej zasady stanowią usługi wskazane w art. 28b zaliczonych do importu usług.
Zależnie od rodzaju czynności wykonywanych przez przedsiębiorcę obowiązują go różne terminy wystawiania faktur (art. 106i ust. 3 ustawy o VAT), które wynoszą odpowiednio: • 30 dni od momentu wykonania usługi – usługi budowlane i budowlano-montażowe • 60 dni od dnia wydania towaru – dostawy książek drukowanych, gazet, czasopism i magazynów drukowanych z wyłączeniem map i ulotek • 90 dni od dnia wykonania czynności – czynności polegające na drukowaniu książek, gazet, czasopism i magazynów drukowanych z wyłączeniem usług, do których stosuje się art. 28b będących importem usług.
PRZYKŁAD 1 Przedsiębiorca prowadzi komis samochodowy. W dniu 29 maja sprzedał samochód innemu przedsiębiorcy. Klient zapłacił za zakupiony pojazd dopiero 12 czerwca. Obowiązek podatkowy w VAT u sprzedawcy powstał w dniu otrzymania płatności, czyli 12 czerwca.
PRZYKŁAD 2 Przedsiębiorca 5 kwietnia otrzymał odszkodowanie za nieruchomość gruntową, na której prowadził działalność gospodarczą. Nieruchomość przejęła gmina. Na jej terenie powstała inwestycja publiczna. W tym przypadku obowiązek podatkowy powstał w dniu 5 kwietnia, w momencie otrzymania odszkodowania, które wpłynęło na rachunek bankowy przedsiębiorcy.
PRZYKŁAD 3 Przedsiębiorca świadczy usługi najmu. Faktury zawsze wystawia z góry w ostatnim dniu miesiąca poprzedzającego dany miesiąc z terminem płatności do 10 dnia okresu rozliczeniowego. Faktura za marzec została wystawiona 28 lutego. W tym przypadku obowiązek podatkowy z tytułu usługi najmu powstał 28 lutego, w dniu wystawienia faktury.
