Niektóre działalności charakteryzują się występowaniem okresów zwiększonej działalności, która wymaga w tym czasie zatrudnienia większej ilości pracowników. Pracodawca może dać pracę takim osobom na podstawie zawartej umowy sezonowej. Dzięki takiemu rozwiązaniu firmy mogą elastycznie zatrudniać pracowników w okresach, kiedy zwiększa się ilość pracy i tym samym rośnie zapotrzebowanie na pracowników, np. w porze letniej lub w okresach świątecznych. Czym charakteryzuje się umowa sezonowa?
Umowa sezonowa to kolejny rodzaj umowy o pracę, która może mieć różną formę. Zawierana jest pomiędzy pracodawcą, a pracownikiem sezonowym na określony okres czasu, kiedy sezonowo występuje duże zapotrzebowanie na kadrę pracowniczą, przeważnie w branżach takich jak:
gastronomia
rolnictwo – w sezonie zbioru owoców i warzyw
turystyka – w okresie wakacyjnym przy zwiększonej liczbie turystów. W tej sytuacji hotele i restauracje zgłaszają większe zapotrzebowanie na pracowników
handel – w tej branży wzmożony ruch klientów występuje w okresach świątecznych, dlatego sklepy zmuszone są zatrudniać więcej osób.
Praca sezonowa w przepisach Kodeksu pracy
Według zapisów Kodeksu pracy, praca sezonowa jest pracą wykonywaną przez określony czas. Jej nazwa pochodzi od słowa „sezon”, co oznacza, że dotyczy pracy wykonywanej w konkretnej porze roku lub w określonych warunkach atmosferycznych. Prace sezonowe wiążą się z sezonem wiosennym, letnim bądź zimowym.
Umowa sezonowa - rodzaje
umowa o pracę na czas określony – umowa zawierana jest na określony czas. Występuje stosunek pracy. Pracownik ma pełne prawa pracownicze wynikające z Kodeksu pracy, takie jak: wynagrodzenie, prawo do urlopu wypoczynkowego czy ubezpieczenie zdrowotne
umowy cywilnoprawne – dotyczy umów zlecenia i o dzieło. W ich przypadku nie występuje stosunek pracy
praca tymczasowa – pozwala na elastyczne zatrudnianie pracowników na określony czas. Pracowników najczęściej pozyskują agencje pracy tymczasowej
praktyki studenckie – rodzaj pracy sezonowej w formie staży lub praktyk podejmowanych przez studentów i absolwentów. Dzięki tej formie pracownicy mają szansę zdobyć doświadczenie zawodowe
umowa pomocy przy zbiorach – rodzaj umowy najczęściej wykorzystywany w rolnictwie i w branżach zajmujących się sezonowo pracą zbiorową.
Sezonowa umowa o pracę
Stosunek pracy nawiązywany w ramach umowy o pracę oznacza, że pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, w miejscu i w czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Z kolei pracodawca zobowiązuje się do zatrudnienia pracownika i wypłacania mu wynagrodzenia w zamian za wykonywaną pracę. Jeżeli zostanie nawiązany stosunek pracy sezonowej, to ma on takie same konsekwencje jak każda inna umowa zawierana w normalnym trybie. Dla pracodawcy oznacza to, że ma on obowiązek skierowania pracownika sezonowego na badania lekarskie, przeprowadzenia szkoleń BHP oraz zgłaszania pracowników do ubezpieczeń społecznych ZUS. Umowa będzie nosić znamiona sezonowej wtedy, kiedy umowa o pracę zostanie zawarta na czas określony lub na okres próbny. Przy zawieraniu umów sezonowych nie ma ograniczeń co do ilości oraz czasu, czyli nie obowiązują limity dotyczące liczby umów i długości okresu zatrudnienia.
Umowa sezonowa – jakie prawa ma pracownik zatrudniony w ramach stosunku pracy?
Pracownikowi sezonowemu zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę przysługują podstawowe prawa pracownicze, jak każdemu innemu pracownikowi wykonującemu pracę na podstawie stosunku pracy, takie jak:
prawo do wynagrodzenia – pracownik sezonowy ma prawo do wypłaty wynagrodzenia zgodnie z zapisami na umowie o pracę i obowiązującymi przepisami Kodeksu pracy oraz przepisami dotyczącymi płacy minimalnej
prawo do urlopu wypoczynkowego – pracownik sezonowy nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego proporcjonalnie do przepracowanego czasu
ubezpieczenie społeczne – pracownik objęty jest składkami na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne czyli ma prawo do świadczeń z ZUS-u i posiada ochronę zdrowotną
bezpieczeństwo pracy – pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikowi sezonowemu bezpieczne warunki pracy zgodnie z przepisami o bezpieczeństwie higieny pracy.
Umowa sezonowa – jak powinna wyglądać?
Umowa sezonowa przede wszystkim powinna być zawarta zgodnie z przepisami prawa i powinna zabezpieczać interesy zarówno pracodawcy, jak i pracownika.
Na umowie sezonowej muszą znaleźć się między innymi niżej wymienione elementy:
czas trwania umowy – konieczne jest określenie okresu trwania umowy
wysokość wynagrodzenia – wysokość wynagrodzenia powinna być jasno określona, łącznie z podaniem wysokości premii i informacji czy taka należy się pracownikowi
zakres obowiązków – dobrze jest określić za jakie zadania pracownik będzie odpowiedzialny
warunki wypowiedzenia – umowa sezonowa musi dokładnie określać warunki dotyczące rozwiązania jeszcze przed zakończeniem okresu jej obowiązywania.
Umowa sezonowa – wypowiedzenie
Zasady wypowiadania umów o pracę sezonową są takie same jak w przypadku standardowych umów o pracę zawieranych na okres próbny lub czas określony. Okres wypowiedzenia zależy od długości okresu próbnego bądź czasu trwania umowy i musi być zgodny z przepisami prawa pracy.
Okres wypowiedzenia umowy sezonowej o pracę zawartej na okres próbny wynosi odpowiednio:
3 dni robocze – zatrudnienie poniżej 2 tygodni
1 tydzień – zatrudnienie powyżej 2 tygodni
2 tygodnie – zatrudnienie przez 3 miesiące.
Okres wypowiedzenia umowy sezonowej zawartej na czas określony wynosi odpowiednio:
2 tygodnie – zatrudnienie poniżej 6 miesięcy
1 miesiąc – zatrudnienie powyżej 6 miesięcy
3 miesiące – zatrudnienie u danego pracodawcy przez okres przynajmniej 3 lat.
Umowa sezonowa w ramach umowy cywilnoprawnej
Pracownik sezonowy może zostać zatrudniony na podstawie umowy cywilnoprawnej, zlecenia lub o dzieło. Te rodzaje umów nie podlegają pod przepisy Kodeksu pracy. Dla pracowników oznacza to, że nie mogą korzystać z przywilejów jakie niesie stosunek pracy.
Pracownik na umowie sezonowej ma prawo do:
wynagrodzenia za wykonaną pracę
bezpiecznych warunków pracy
badań lekarskich w medycynie pracy i do szkoleń BHP o ile charakter wykonywanej pracy na to wskazuje.
Umowa sezonowa – zalety i wady
Umowa sezonowa jak każdy inny rodzaj umowy ma swoje zalety, ale też i wady. Jest idealnym rozwiązaniem stosowanym w branżach, w których występuje zmienne zapotrzebowanie na pracowników.
Zalety:
oszczędność – pracodawca ponosi mniejsze stałe koszty związane z zatrudnianiem pracowników na stałe przez cały rok
elastyczność – pracodawca i pracownik mogą w sposób elastyczny dostosować się do zmieniających się potrzeb występujących na rynku pracy
okazja dla pracownika do zarobienia dodatkowych pieniędzy – praca sezonowa może być dla wielu osób dodatkowym źródłem zarobkowania w okresie zwiększonego zapotrzebowania na pracę.
Wady:
brak stabilności zatrudnienia – umowa zawierana jest tylko na określony czas i z tego powodu może być mniej atrakcyjna dla niektórych osób, które szukają zatrudnienia na dłuższy okres
ograniczone świadczenia – pracownik sezonowy przeważnie nie jest objęty dodatkowymi przywilejami, na które mogą liczyć osoby zatrudnione na czas nieokreślony, jak np.: premie świąteczne, czy pakiety socjalne.
Prace sezonowe – jakie prace można do nich zaliczyć?
Kodeks pracy nie określa prac sezonowych, dlatego należy wzorować się na określeniu wydanym przez Sąd Najwyższy, który wskazuje, że praca sezonowa oznacza zatrudnienie tylko przez określoną część roku z powodu występowania odmiennych warunków atmosferycznych. Prace mogą dzielić się na te, które są niemożliwe do wykonania w innych porach roku oraz na takie, które wynikają z okresowego wzrostu zapotrzebowania.
Do pracy sezonowej zaliczają się:
prace leśne związane np. z sadzeniem drzew
prace w gastronomii
prace w turystyce
prace w gospodarstwie rolnym przykładowo żniwa lub wykopki
prace w ogrodzie
prace związane z sezonem grzewczym
działalność budowlana.
Niektórzy pracownicy mogą zostać zatrudnieni na określony czas w związku z konkretnym zapotrzebowaniem. Może to być np. praca w magazynie czy praca na produkcji. Przy tym rodzaju zatrudnienia występuje duża rotacja pracowników. Osoby zatrudnione na umowę sezonową często zmieniają pracę.
Podsumowanie
Umowa sezonowa jest idealnym rozwiązaniem nie tylko dla pracodawców, ale również pracowników, którzy chcą sobie dorobić. Umowa zawierana jest na określony czas przypadający najczęściej na okres wzmożonej aktywności, kiedy do wykonywania zadań potrzebna jest większa ilość osób. Ten rodzaj umowy spełnia się przede wszystkim w przypadku branż mających charakter sezonowy. Pracownik sezonowy zatrudniony w ramach stosunku pracy ma prawa podobne do tych jakie mają pracownicy zatrudnieni na stałe, które muszą być zgodne z Kodeksem pracy.
