Praktycznie każdy przedsiębiorca ma obowiązek co miesiąc opłacać składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne w określonym terminie. Niektórzy mają prawo do ulgi w tym zakresie. Od 1 stycznia 2022 roku zmieniają się terminy przekazywania dokumentów i opłacania składek do ZUS-u.
Nowe obowiązki i terminy w zakresie przekazywania i opłacania składek do ZUS-u
Od 2022 roku zgodnie z nowymi przepisami płatnicy składek na ZUS zobowiązani są do przekazywania deklaracji rozliczeniowych (ZUS DRA) oraz imiennych raportów miesięcznych, jak przykładowo (ZUS RCA, czy ZUS RSA), a także opłacania składek w następujących terminach:
jednostki i zakłady budżetowe – do 5 dnia następnego miesiąca
płatnicy posiadający osobowość prawną, między innymi spółki akcyjne, spółki z o. o., spółdzielnie, stowarzyszenia i fundacje – do 15 dnia następnego miesiąca
pozostali płatnicy składek, jak: przedsiębiorcy opłacający składki za siebie, przedsiębiorcy i inne podmioty nieposiadające osobowości prawnej zatrudniający pracowników, w tym również spółki osobowe (sp. cywilna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna, jawna, jednoosobowa spółka z o. o.) – do 20 dnia następnego miesiąca.
Obowiązek comiesięcznego przekazywania do ZUS-u deklaracji ZUS DRA nie dotyczy:
duchownych
osób składających dokumenty za nianie
osób, które podlegają ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym na zasadzie dobrowolności zgodnie z art. 7 ustawy o ZUS (kod ubezpieczenia 1900 xx).
Ulga dla małych firm, czyli mały ZUS
Male firmy osiągające niewielkie przychody mogą skorzystać z ulgi i płacić niższe składki uzależnione od przychodu w ramach tzw. małego ZUS-u dla małych firm. Ulga skierowana jest w stronę osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, których roczny przychód z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej za poprzedni rok kalendarzowy nie przekroczył kwoty 120 000 zł.
Zwolnienie przeznaczone jest dla przedsiębiorców, którzy:
prowadzili firmę w poprzednim roku przez co najmniej 60 dni
nie świadczyli usług na rzecz byłego pracodawcy o takim samym charakterze jak te, które wykonywali wcześniej będąc na etacie.
Ulga dostępna jest przez okres 3 lat przypadających na 5 lat prowadzenia firmy, co oznacza, że po upływie 3 lat opłacania ZUS-u na warunkach preferencyjnych, przedsiębiorca przez pozostałe 2 lata opłaca pełny ZUS (tzw. duży ZUS). Po upływie 5 lat ponownie może skorzystać z opłacania składek na warunkach preferencyjnych.
W przypadku nowych firm przedsiębiorcy przez pół roku od założenia działalności mogą być zwolnieni z opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, a przez kolejne 2 lata korzystać z możliwości zapłaty niższych składek (tzw. preferencyjny ZUS). Z ulgi tej skorzystają osoby, które spełniają wymienione warunki:
nie prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przypadających przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie prowadziły działalności pozarolniczej
nie wykonują działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy, dla którego wykonywały takie same czynności w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy jeszcze przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym, które to czynności obecnie wchodzą w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
Celem wprowadzonych zmian była chęć ułatwienia prowadzenia własnej firmy osobom o niskich przychodach, co w konsekwencji ma przełożyć się na większą liczbę osób podejmujących decyzję o założeniu własnej działalności i tym samym zwiększeniu aktywności zawodowej. Przedsiębiorcy jednak powinni zdawać sobie sprawę z tego, że niższe składki na ZUS oznaczają niższe zasiłki i niższą emeryturę.
Konsekwencje opłacania niższego ZUS-u
niższy zasiłek chorobowy W przypadku niezdolności do pracy przedsiębiorca opłacający dobrowolne ubezpieczenie chorobowe przy niższych składkach społecznych otrzyma niższy zasiłek chorobowy. Ma to znaczenie głównie wtedy kiedy choroba jest poważna i niezdolność do wykonywania pracy jest długotrwała
niższy zasiłek macierzyński
Od wysokości składki zdrowotnej zależy wysokość zasiłku macierzyńskiego.
Nowa działalność gospodarcza od 2022 roku, a obniżone składki na ZUS
Przedsiębiorcy, którzy zamierzają zarejestrować nową firmę w 2022 roku będą mogli skorzystać ze zwolnienia z opłacania składek społecznych przez pół roku. Po tym terminie, przez 2 lata będzie im przysługiwał preferencyjny ZUS o ile spełnią wymagane warunki. Jeżeli po tym czasie nie przekroczą obowiązującego limitu przychodów, to będą opłacali składki w ramach tzw. małego ZUS-u plus. Składki społeczne będą opłacane w wysokości proporcjonalnej do osiąganych dochodów. Mały ZUS obejmuje tylko składki na ubezpieczenia społeczne, czyli: emerytalne, rentowe, wypadkowe i chorobowe. Składka na ubezpieczenie zdrowotne będzie ustalana indywidualnie dla każdego płatnika w zależności od wybranej przez niego formy opodatkowania.
Mały ZUS dla małych firm – różne źródła przychodów
Duża część małych przedsiębiorców uzyskuje przychody z różnych źródeł. Jednocześnie prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i pracuje na tzw. etacie i w związku z tym czasami może dojść do tzw. zbiegu tytułu do ubezpieczeń. W takiej sytuacji przedsiębiorcy najczęściej zwolnieni są z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z obu tytułów. Inaczej jest ze składką zdrowotną, której nie dotyczy zwolnienie i zawsze jest opłacana z każdego tytułu oddzielnie.
