Czasami podatnicy nie są w stanie zapłacić podatku w wyznaczonym czasie. W takiej sytuacji mogą wnioskować o jego odroczenie na późniejszy termin. Czy urzędy rozpatrują takie wnioski pozytywnie i jakie warunki powinien spełnić podatnik, aby ubiegać się o odroczenie wpłaty?
Celem odroczenia terminu płatności podatku jest pomoc podatnikowi w spłacie należności podatkowych w sytuacji, kiedy ma on trudności finansowe i nie jest w stanie w danym czasie zapłacić podatku. Urząd skarbowy może, ale nie musi przyznać podatnikowi prawo do przesunięcia terminu zapłaty na późniejszy czas. nawet jeżeli spełnia on wszystkie wymagania pozwalające na otrzymanie takiej ulgi. Po złożeniu wniosku urzędnicy sprawdzają między innymi sytuację majątkową podatnika i weryfikują, jak może zapłata podatku w danej chwili wpłynąć na jego sytuację życiową i jego rodziny.
Należności podatkowe, które mogą zostać odroczone
Urząd skarbowy podejmując decyzję o odroczeniu terminu płatności kieruje się ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym. W związku z tym może odroczyć:
termin zapłaty podatku
termin zapłaty zaległości podatkowych razem z odsetkami za zwłokę
naliczone odsetki od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek.
Co należy rozumieć pod pojęciami: ważny interes podatnika i interes publiczny?
W przepisach podatkowych brak jest definicji obu tych pojęć. Powyższe zagadnienia starał się wyjaśnić Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 22 kwietnia 1999 roku, sygn. akt SA/850/98, gdzie napisał, że:
przez ważny interes podatnika należy rozumieć sytuację, kiedy z powodu wystąpienia nadzwyczajnych, losowych przypadków podatnik nie może uregulować swoich zobowiązań podatkowych. Do takich sytuacji można zaliczyć między innymi utratę możliwości zarobkowania, czy utratę majątku z powodów losowych
przez interes publiczny należy rozumieć sytuację, kiedy zapłata podatku powoduje, że podatnik musi korzystać z pomocy państwa, ponieważ nie jest w stanie zaspokoić własnych potrzeb materialnych.
Podatnik, który będzie składał wniosek o odroczenie terminu płatności podatku powinien dokładnie wyjaśnić w nim w jakiej sytuacji życiowej obecnie się znajduje. Dobrze, jeżeli słowa te zostaną potwierdzone odpowiednią dokumentacją, którą dołączy do wniosku.
Wniosek o odroczenie należności podatkowych może złożyć:
podatnik
płatnik podatku, np. pracodawca
inkasent, np. osoba działająca w imieniu rady gminy jako poborca podatku i zobowiązana do jego wpłaty w gminie we właściwym terminie
spadkobierca podatnika lub płatnika
osoba trzecia.
Forma przyznanego odroczenia
W przypadku, kiedy osoba prowadzi działalność gospodarczą urząd skarbowy może udzielić ulgi, która:
nie będzie stanowić pomocy publicznej – ulga dla przedsiębiorcy, który prowadzi działalność tylko na rynku lokalnym. Pomoc udzielana przez państwo nie może zakłócać lub nie może grozić zakłóceniem konkurencji i nie może wpływać na wymianę handlową pomiędzy państwami członkowskimi UE
stanowi pomoc publiczną - pomoc udzielona przez państwo może wpływać na zakłócenie wymiany handlowej, ale musi zostać udzielona na poniższe cele:
naprawienia szkód po klęskach żywiołowych lub po innych poważnych zdarzeniach
zapobiegania lub likwidacji poważnych zakłóceń w gospodarce o charakterze ponad sektorowym
wsparcia krajowych przedsiębiorców działających w ramach przedsięwzięcia gospodarczego podejmowanego w interesie europejskim
promocji i wspierania kultury, dziedzictwa narodowego, nauki oraz oświaty
mające charakter rekompensaty za realizację usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym
szkolenia
zatrudnienia
rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw
restrukturyzacji
ochrony środowiska
prac badawczo-rozwojowych
może stanowić pomoc regionalną oraz inną pomoc publiczną zgodnie z przepisami Unii Europejskiej
stanowi pomoc de minimis - ulga nie stanowi pomocy publicznej ze względu na jej wysokość, która mieści się w limicie wynoszącym:
200 000 euro w ciągu 3 lat podatkowych – jeden przedsiębiorca
100 000 euro w ciągu 3 lat podatkowych – przedsiębiorstwo prowadzące działalność w zakresie transportu drogowego towarów.
Termin i miejsce złożenia wniosku
Wniosek o odroczenie terminu płatności podatku powinien zostać złożony jeszcze przed upływem terminu zapłaty podatku. Złożenie wniosku po tej dacie skutkuje powstaniem zaległości podatkowej, od której naliczane są odsetki za zwłokę. W związku z tym podatnik, który nie jest w stanie zapłacić należności podatkowych w terminie powinien jak najszybciej złożyć wniosek o odroczenie zapłaty podatku lub zaległości podatkowej razem z odsetkami za zwłokę oraz złożyć wniosek o odroczenie zapłaty odsetek od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek. Powyższe wnioski składa się w:
urzędach skarbowych
urzędach skarbowych dla dużych podmiotów.
W zależności od wielkości podatnika będą to odpowiednio:
urząd skarbowy właściwy dla miejsca zamieszkania podatnika - jednoosobowa działalność gospodarcza
urząd skarbowy właściwy dla siedziby podmiotu - osoba prawna, np. spółka z o. o. lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, np. stowarzyszenie
urząd skarbowy właściwy dla stałego miejsca prowadzenia działalności - podmiot nie posiada siedziby działalności w Polsce, ale na stałe prowadzi działalność gospodarczą w kraju
Drugi Urząd Skarbowy Warszawa Śródmieście - podmiot nie posiada siedziby ani na stałe nie prowadzi działalności gospodarczej w Polsce
Największe podmioty składają wniosek do właściwego urzędu w zależności od formy prowadzonej działalności oraz osiąganych przychodów:
podmiot osiąga przychód netto w wysokości minimum 3 mln euro – jeden z wyspecjalizowanych urzędów skarbowych o zasięgu wojewódzkim
podmiot osiąga przychód netto powyżej 50 mln euro – I Mazowiecki Urząd Skarbowy w Warszawie.
Składanie wniosku
Podatnik do składanego wniosku o odroczenie terminu zapłaty podatku, zaległości podatkowych razem z odsetkami za zwłokę, odsetek od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek powinien dołączyć wszystkie posiadane dokumenty, które będą stanowiły uzasadnienie wystosowanej prośby.
We wniosku powinien wykazać ważny interes swój lub interes publiczny w postaci złożenia:
oświadczenia o sytuacji finansowej, rodzinnej i majątkowej
informacji na temat obecnej sytuacji finansowej, jak przykładowo dane z bilansu okresowego, rachunek zysków i strat
dokumentów potwierdzających, że spłaci zobowiązania podatkowe we wnioskowanych terminach.
Brak dołączonych dokumentów potwierdzających okoliczności wskazane w uzasadnieniu daje urzędowi prawo do rozpatrzenia sprawy w oparciu o własnoręcznie zebrany materiał dowodowy.
Wnioskodawca powinien we wniosku wskazać dokładnie o jaką ulgę się ubiega, ponieważ urząd nie może zastosować innego wsparcia od tego o które podatnik wnioskuje. Wniosek powinien być podpisany. Jeżeli podatnik składa go osobiście lub listownie powinien poprosić o potwierdzenie, że taki został złożony. Wysłanie wniosku drogą elektroniczną wymaga złożenia podpisu w formie podpisu kwalifikowanego lub Profilu Zaufanego oraz podania w celach kontaktowych e-adresu. Jeżeli podatnik nie poda adresu elektronicznego to urząd będzie się z nim kontaktował poprzez adres, z którego został wysłany wniosek. Poświadczenie odbioru wniosku powinno wpłynąć na podany adres skrzynki ePUAP. W przypadku złożenia formularza do niewłaściwego urzędu skarbowego zostanie on przekazany do odpowiedniego urzędu o czym wnioskodawca zostanie poinformowany.
W imieniu podatnika wniosek może złożyć także ustanowiony przez niego pełnomocnik. W tej sytuacji należy do druku dołączyć pełnomocnictwo. Urząd skarbowy będzie sprawdzał jego zakres w Centralnym Rejestrze Pełnomocnictw Ogólnych (CRPO). Pełnomocnictwo może być ogólne lub szczególne ustanowione tylko do wykonywania określonych czynności. Samo złożenie wniosku o odroczenie terminu płatności jest bezpłatne. Opłata w wysokości 17 zł naliczana jest jedynie w przypadku ustanowienia pełnomocnika. Jeżeli pełnomocnikiem jest mąż, żona, dzieci, rodzice, dziadkowie, wnukowie lub rodzeństwo to opłata za pełnomocnictwo nie występuje. Nie wnosi się jej również w przypadku, kiedy pełnomocnik działa już na podstawie pełnomocnictwa ogólnego PPO-1. Opłatę należy wpłacić na konto urzędu miasta lub gminy właściwego dla siedziby urzędu, do którego składane jest pełnomocnictwo.
Jakie dane powinny znaleźć się we wniosku o odroczenie terminu zapłaty podatku?
W składanym wniosku o odroczenie płatności podatnik powinien podać między innymi dane wymienione poniżej:
numer NIP podatnika
określenie o co się wnioskuje, czyli rodzaj odroczenia
imię i nazwisko podatnika razem z numerem PESEL, jeżeli wnioskodawca prowadzi działalność na podstawie wpisu do CEIDG
adres siedziby firmy lub adres zamieszkania w przypadku prowadzenia działalności jako osoba fizyczna
zakres wysuwanego żądania, czyli określenie należności, wysokości tych należności oraz okres za jaki mają zostać odroczone. Podatnik powinien podać kwotę spłaty, numer i datę decyzji, ale tylko w przypadku zapłaty należności na podstawie decyzji oraz propozycję terminu, do którego ma być odroczona spłata
opis sytuacji podatnika wraz z podaniem powodów uzasadniających prośbę o odroczenie
wskazanie ulgi o jaką podatnik się ubiega: pomoc publiczna, pomoce de minimis, ulga niebędąca pomocą publiczną.
W przypadku wnioskowania o pomoc de minimis do wniosku należy dołączyć:
zaświadczenia o otrzymanej pomocy de minimis w roku, w którym podatnik ubiega się o pomoc oraz w okresie 2 lat poprzedzających ten rok lub oświadczenie o wielkości pomocy de minimis otrzymanej w wymienionym okresie bądź oświadczenie o nieotrzymaniu takiej pomocy
formularz informacji jakie potrzebne są przy ubieganiu się o pomoc de minimis, formularz informacji jakie potrzebne są przy ubieganiu się o pomoc de minimis przez przedsiębiorcę wykonującego usługę świadczoną w ogólnym interesie gospodarczym
sprawozdania finansowe obejmujące ostanie 3 lata obrotowe
oświadczenie o nienaruszeniu przez przedsiębiorcę ograniczeń, nakazów i zakazów w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej jakie były ustanowione z powodu wystąpienia stanu epidemicznego lub stanu pandemii.
Termin na złożenie wniosku
Wniosek o odroczenie terminu zapłaty podatku powinien zostać złożony jeszcze przed upływem terminu jego zapłaty. Konsekwencją złożenia wniosku po terminie będzie powstanie zaległości podatkowej, co oznacza, że podatnik oprócz samej zaległości będzie musiał zapłacić również odsetki za zwłokę.
Złożenie wniosku i co dalej?
Po złożeniu wniosku urząd zaczyna go sprawdzać pod kątem merytorycznym i formalnym. W przypadku, kiedy wniosek będzie zawierał błędy formalne lub będzie niepełny to urząd wezwie podatnika do uzupełnienia braków. Podatnik musi uzupełnić dokumenty w terminie 7 dni licząc od dnia otrzymania wezwania. Niedostosowanie się do zaleceń urzędu skutkuje nierozpoznaniem wniosku. W tej sytuacji podatnik otrzyma postanowienie o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia, od którego ma prawo odwołać się w terminie 7 dni od daty jego otrzymania. Z prawa do złożenia zażalenia nie skorzysta podatnik, który nie podał we wniosku adresu. Taki wniosek w ogóle nie zostanie rozpatrzony, a podatnik nie otrzyma postanowienia w tej sprawie.
Wydanie decyzji o odroczeniu spłaty
Jeżeli wniosek będzie spełniał wszystkie wymagania to urząd najprawdopodobniej rozpatrzy pozytywnie prośbę podatnika o odroczenie terminu spłaty zobowiązań podatkowych i będzie on mógł skorzystać z ulgi. W tej sytuacji podatnik musi pamiętać, aby dokonać wpłaty we wskazanym przez siebie terminie. Jeżeli przeoczy termin i nie zapłaci należności, to decyzja o odroczeniu spłaty wygasa z mocy prawa i podatnik musi od razu wpłacić całość odroczonej kwoty podatku razem z odsetkami za zwłokę, które naliczane są od dnia, w którym upłynął termin płatności. Podatnik, który otrzyma decyzję odmowną może złożyć nowy wniosek o odroczenie płatności podatku podając w nim nowe okoliczności uzasadniające prośbę o odroczenie. Organ podatkowy powinien na nowo przeprowadzić postępowanie. Nie może odmówić tego prawa tylko dlatego, że we wcześniejszym postanowieniu została wydana odmowa.
W niektórych okolicznościach urząd może odmówić wszczęcia postępowania. Stanie się tak, np. w sytuacji, kiedy:
podatnik złoży wniosek, chociaż nie miał do tego uprawnień, bo nie był stroną sprawy
wniosek dotyczy spraw, dla których brak jest podstawy prawnej i z tego powodu urząd nie mógł jej rozpatrzyć.
Urząd może też wydać decyzję umarzającą postępowanie, kiedy przykładowo:
nie ma jeszcze lub już nie ma zobowiązania podatkowego jakie zostało określone we wniosku
dane zobowiązanie podatkowe przedawniło się.
Opłata prolongacyjna
Konsekwencją pozytywnego rozpatrzenia wniosku i przyznania ulgi w postaci odroczenia terminu płatności podatku jest opłata prolongacyjna. Jeżeli podatnik jej nie zapłaci to decyzja o przyznaniu odroczenia terminu płatności nie ma zastosowania w części lub w całości.
Wysokość opłaty zależy od kwoty podatku lub zaległości podatkowej i naliczana jest następująco:
od zaległości podatkowej – od następnego dnia od daty złożenia wniosku w sprawie odroczenia terminu zapłaty podatku do dnia odroczenia podatku
od podatku – od następnego dnia po terminie płatności podatku do dnia odroczenia tego terminu.
Opłata nie jest pobierana w przypadku, kiedy wniosek zostanie złożony w związku wystąpieniem klęski żywiołowej lub wypadku losowego. Termin zostaje wydłużony odpowiednio, jeżeli konieczne będzie wykonanie dodatkowych czynności. Na długość czasu postępowania wpływ mają także okresy zawieszenia postępowania lub opóźnienia, które wynikają z winy podatnika bądź są niezależne od urzędu.
Odwołanie od decyzji
Jeżeli podatnik nie zgadza się z decyzją urzędu ma prawo do złożenia odwołania w ciągu 14 dni od daty otrzymania decyzji. Odwołanie składa się do Dyrektora Izby Administracji Skarbowej za pośrednictwem naczelnika urzędu skarbowego, który wydał decyzję. Podatnik może też zaskarżyć decyzję wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej do sądu administracyjnego, jeżeli się z nią nie zgadza.
