Zgodnie z przepisami część przedsiębiorców po spełnieniu określonych warunków może skorzystać z możliwości zwolnienia z podatku VAT. Jakie zwolnienia obowiązują w 2024 roku?
Czym jest działalność gospodarcza wg ustawy o VAT?
Zgodnie z ustawą o VAT za działalność gospodarczą uznawana jest każda działalność wykonywana przez producentów, handlowców lub usługodawców, również przez podmioty pozyskujące zasoby naturalne, a także przez rolników oraz osoby wykonujące tzw. wolny zawód. Za działalność gospodarczą uznaje się wszelkie czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły, stały, z których podatnik czerpie korzyści majątkowe, czyli działalność musi być wykonywana w celu zarobkowym.
Czym jest podatek od towarów i usług (VAT)?
Podatek VAT jest podatkiem o charakterze pośrednim, który dolicza się do wartości netto sprzedawanego towaru lub usługi. Podatnik VAT czynny będący sprzedawcą towaru lub usługi, które podlegają pod opodatkowanie podatkiem od towarów i usług ma obowiązek doliczyć podatek do sprzedaży wg właściwej stawki. Obecnie obowiązują następujące stawki: 23%, 8%, 5%, 0%. W niektórych przypadkach przedsiębiorca zostaje zwolniony z jego naliczania.
Czynny podatnik VAT może sprzedawać towary i usługi opodatkowane wymienionymi wyżej stawkami i jednocześnie może być zwolniony z VAT. W takiej sytuacji:
do sprzedaży opodatkowanej podatkiem od towarów i usług musi doliczyć VAT wg jednej z wymienionych wyżej stawek
do sprzedaży zwolnionej z VAT nie dolicza żadnej stawki podatku. Taką sprzedaż powinien oznaczyć symbolem „ZW” (zwolnienie przedmiotowe).
Jeżeli przedsiębiorca zwolniony jest z opodatkowania podatkiem od towarów i usług zarówno przedmiotowo, jak i podmiotowo, to do sprzedawanych towarów lub usług nie musi doliczać podatku VAT.
Zwolnienie z podatku VAT w 2024 roku
W 2024 roku, podobnie jak w latach poprzednich przedsiębiorca może skorzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT:
przedmiotowo – dotyczy sprzedaży niektórych towarów lub usług podlegających pod zwolnienie z VAT
podmiotowo – dotyczy przedsiębiorców, którzy nie przekroczyli limitu rocznego obrotu w wysokości 200 000 zł.
Jak stanowi art. 113 ust. 2 ustawy o VAT z opodatkowania podatkiem VAT zwolnieni są również podatnicy wykonujący niżej wymienione czynności związane:
z SOTI, która nie podlega opodatkowaniu VAT w Polsce
z odpłatną dostawą towarów i odpłatnym świadczeniem usług zwolnionych z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3 z wyłączeniem:
transakcji związanych z nieruchomościami
usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, pkt 12 i pkt 38-41
usług ubezpieczeniowych
ile czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych
z odpłatną dostawą towarów, które zgodnie z przepisami o podatku dochodowym zaliczane są przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.
Za transakcje pomocnicze uważane są wszystkie te transakcje, które nie są związane z podstawową działalnością podatnika, a uzyskane z nich przychody nie stanowią bezpośredniego, stałego uzupełnienia prowadzonej działalności. W przypadku, kiedy dana działalność jest stałym i niezbędnym elementem wchodzącym do działalności podatnika, to takie transakcje nie mogą zostać uznane za pomocnicze. Takie stanowisko przedstawił Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej nr 0113-KDIPT1-1.4012.881.2022.3.WL z dnia 28 lutego 2023 roku. Dodatkowo zwolnieniem nie są objęci podatnicy wymienieni w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT.
Zwolnienie podmiotowe z VAT w 2024 roku
Zwolnienie podmiotowe dotyczy podatników, czyli podmiotów gospodarczych prowadzących działalność gospodarczą, jak i nieprowadzących działalności gospodarczej, u których wartość sprzedaży w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła łącznie wartości 200 000 zł. W 2024 roku pod uwagę brana jest wartość z 2023 roku. Do wartości tej nie wlicza się kwoty podatku VAT.
Nowy przedsiębiorca, który rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej w trakcie roku podatkowego może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego. Jednak musi pamiętać o obowiązku rejestracji do VAT w przypadku, gdyby wartość sprzedaży z działalności przekroczyła roczny limit określony w sposób proporcjonalny do długości prowadzenia działalności w roku jej rozpoczęcia. Limit ustalany proporcjonalnie wylicza się następująco:
liczba dni prowadzenia działalności/liczba dni w roku kalendarzowym x 200 000 zł = limit ustalany proporcjonalnie.
PRZYKŁAD Podatnik 10 czerwca 2022 roku rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej. Przedsiębiorca korzysta ze zwolnienia podmiotowego VAT. Działalność kontynuował do końca 2022 roku.
W tym przypadku liczba dni prowadzenia działalności gospodarczej wynosi 206, co daje nam: 206 dni/365 dni x 200 000 zł = 112 876,71 zł. Do końca 2022 roku podatnik nie może przekroczyć rocznego limitu obrotu w wysokości 112 876,71 zł. Jeżeli przedsiębiorca przekroczy wyliczony limit będzie musiał obowiązkowo zarejestrować się do VAT na formularzu VAT-R, który powinien złożyć w urzędzie skarbowym właściwym ze względu na miejsce zamieszkania.
Do limitu wartości sprzedaży nie zalicza się odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, dla których miejscem wykonywania jest terytorium państwa innego niż Polska.
Jeżeli wartość sprzedaży przekroczy w trakcie roku podatkowego określony limit, to podatnik traci prawo do zwolnienia począwszy od czynności, od której został przekroczony limit. Przedsiębiorca ma prawo również sam zrezygnować ze zwolnienia. O rezygnacji musi powiadomić naczelnika urzędu skarbowego jeszcze przed początkiem miesiąca, od którego ma zamiar z niego zrezygnować. Podatnik, który utracił prawo do zwolnienia z VAT lub sam z niego zrezygnował ma obowiązek do złożenia stosownej informacji na druku VAT-R. Ponowne skorzystanie ze zwolnienia możliwe jest najwcześniej po upływie pół roku licząc od końca roku, w którym utracił on prawo lub sam z niego zrezygnował.
Sprzedaż jakich towarów i usług uniemożliwia korzystanie ze zwolnienia z VAT w 2024 roku?
W 2024 roku nadal obowiązuje art. 113 ust. 13 ustawy o VAT, w którym znajduje się katalog towarów i usług uniemożliwiających korzystanie ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT w 2024 roku. Należą do nich:
towary:
towary wymienione w załączniku nr 12 do ustawy o VAT
towary opodatkowane podatkiem akcyzowym, z wyłączeniem energii elektrycznej (CN 2716 00 00), wyrobów tytoniowych, samochodów osobowych, innych niż nowe środki transportu, które stanowią dla podatnika środki trwałe podlegające amortyzacji
tereny budowlane
budynki, budowle lub ich części, na które wskazuje art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b ustawy o VAT, czyli sprzedaż w ramach pierwszego zasiedlenia
nowe środki transportu
hurtowe i detaliczne części oraz akcesoria do pojazdów samochodowych bez motocykli (PKWiU 45.3) oraz motocykli (PKWiU ex 45.4)
powyższe towary w związku z zawarciem umowy w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość bez jednoczesnej fizycznej obecności stron z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie: preparatów kosmetycznych i toaletowych (PKWiU 20.42.1), komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (PKWiU 26), urządzeń elektrycznych (PKWiU 27), maszyn i urządzeń gdzie indziej niesklasyfikowanych (PKWiU 28)
usługi:
prawnicze
doradcze z wyłączeniem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego
jubilerskie
ściągania długów, również factoringu.
Wymienione towary i usługi podlegają pod opodatkowanie podatkiem od towarów i usług.
Usługi i towary objęte zwolnieniem z opodatkowania VAT
W Polsce z możliwości zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT nie mogą skorzystać osoby nieposiadające siedziby działalności gospodarczej w Polsce. W 2024 roku zwolnieniem przedmiotowym z VAT objęte są niżej wymienione towary i usługi wskazane w katalogu towarów i usług zwolnionych z VAT zawartym w art. 43 ust. 1 ustawy o VAT. Należy do nich między innymi:
dostawa towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej z podatku VAT pod warunkiem, że z tytułu ich nabycia, importu lub wytworzenia podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego z faktur zakupu
dostawa produktów rolnych dokonywana przez rolnika ryczałtowego
świadczenie usług rolniczych przez rolnika ryczałtowego
dostawa krwi, osocza w pełnym składzie, komórek krwi lub preparatów krwiopochodnych pochodzenia ludzkiego, które nie są lekami
transakcje dotyczące walut, banknotów i monet używanych jako prawny środek płatniczy bez banknotów i monet będących przedmiotami kolekcjonerskimi, dotyczy również pośrednictwa w tym zakresie
dostawa budynków, budowli lub ich części w ramach pierwszego zasiedlenia, jeżeli pomiędzy dostawą, a sprzedażą nie upłynęły 2 lata
dostawa budynków, budowli lub ich części poza pierwszym zasiedleniem, kiedy w stosunku do tych obiektów podatnik nie miał prawa do odliczenia podatku VAT
udzielanie licencji lub upoważnienie do korzystania z licencji oraz przeniesienie autorskiego prawa majątkowego w rozumieniu przepisów prawa autorskiego
usługi w zakresie opieki medycznej w ramach profilaktyki, zachowania, ratowania, przywracania i poprawy zdrowia
dostawa towarów i świadczenie usług, które są dokładnie związane z wymienionymi usługami oraz są wykonywane w ramach działalności leczniczej przez podmioty lecznicze
usługi prywatnego nauczania na poziomie przedszkolnym, podstawowym, ponadpodstawowym i wyższym, które świadczone są przez nauczycieli
usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego
usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych
usługi udzielania kredytów
niektóre usługi zakwaterowania.
Sprzedaż powyższych towarów i usług zwolniona jest z VAT niezależnie od obowiązującego rocznego limitu w wysokości 200 000 zł.
