Z końcem 2025 roku przedawniają się niektóre zobowiązania podatkowe. Zasadniczo do przedawnienia dochodzi po upływie 5 lat liczonych od końca roku kalendarzowego, w którym minął termin płatności podatku. W 2025 roku przedawnieniu ulegają podatki, dla których termin zapłaty przypadał na 2020 rok. W niektórych okolicznościach 5-cio letni termin przedawnienia może zostać przedłużony. Wpływ na to może mieć wiele czynników, np.: rozłożenie płatności podatku na raty czy ogłoszenie upadłości.
O przedawnieniu zobowiązania podatkowego mówimy wtedy, kiedy wygasa obowiązek zapłaty podatku, czyli czas po upływie okresu przeznaczonego na zapłatę podatku określony w ustawie. Najczęściej jest to 5 lat liczonych od końca roku podatkowego, w którym minął termin zapłaty zobowiązania podatkowego. Po upływie tego czasu skarbówka nie ma prawa domagać się od podatnika zapłaty. Kwestie dotyczące przedawnienia zobowiązania u podatników CIT zostały zapisane w art. 70 par. 1a i 1b Ordynacji podatkowej.
Po 31 grudnia 2025 roku przedawnieniu ulegają podatki, dla których termin płatności przypadał w 2020 roku, jak np. podatek VAT naliczony w grudniu 2019 roku z terminem zapłaty przypadającym w styczniu 2020 roku lub roczny podatek PIT za 2019 rok z terminem płatności przypadającym na 30 kwietnia 2020 roku. Jeżeli zobowiązanie podatkowe wygasa po upływie 5 lat to wraz z nim wygasają również odsetki za zwłokę, ponieważ są przypisane do zaległości podatkowej i mają charakter uboczny. Zasadniczo termin przedawnienia zobowiązania podatkowego w niektórych przypadkach określonych w art. 48 Ordynacji podatkowej nie może zostać odroczony przez organ podatkowy lub przedłużony przez Ministra Finansów zgodnie z zapisami art. 50 Ordynacji podatkowej. Jednakże należy mieć na uwadze, że wystąpienie niektórych czynników może wpływać na zawieszenie lub przerwanie biegu terminu przedawnienia bądź w ogóle bieg przedawnienia może nie zostać rozpoczęty. Przerwanie lub zawieszenie biegu przedawnienia skutkuje wydłużeniem tego terminu.
Jeżeli wystąpi jakaś przesłanka określona w ustawie, to może nastąpić zawieszenie biegu terminu przedawnienia, który zostanie wznowiony dopiero w chwili ustania przyczyny zawieszenia. W takiej sytuacji termin przedawnienia wydłuża się o okres trwania zawieszenia.
Z kolei przerwanie biegu terminu przedawnienia ma miejsce wtedy, kiedy wystąpi przesłanka mająca wpływ na jego przerwanie. W tej sytuacji termin przedawnienia rozpoczyna się od nowa od dnia określonego w ustawie. Okres do tego dnia nie wlicza się do terminu przedawnienia. Art. 70 par. od 2 do 7, art. 70a do 70e Ordynacji podatkowej wymieniają przesłanki, od których zależy czy bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego zostanie przerwany, zawieszony lub w ogóle nierozpoczęty.
Zawieszenie lub nierozpoczęcie bądź przerwanie terminu biegu przedawnienia zobowiązania podatkowego – kiedy ma miejsce (przesłanki)?
Nierozpoczęcie lub zawieszenie może mieć miejsce, jeżeli zgodnie z art. 67a par. 1 pkt 1 lub pkt 2 Ordynacji podatkowej:
zostanie wydana decyzja:
o odroczeniu terminu płatności podatku
o odroczeniu zapłaty zaległości podatkowej
o rozłożeniu na raty zapłaty podatku lub zaległości podatkowej
w życie wejdzie rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie przedłużenia terminu płatności podatku
zostanie wszczęte postępowanie w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe o czym podatnik zostaje powiadomiony o ile podejrzenie popełnienia tych czynów ma związek z niewykonaniem zobowiązania podatkowego
do sądu administracyjnego zostanie wniesiona skarga na decyzję odnoszącą się do zobowiązania podatkowego
do sądu powszechnego zostanie wniesione żądanie ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa
zostanie doręczone postanowienie od organu podatkowego, że przyjął od podatnika zabezpieczenie zobowiązania podatkowego, na które wskazuje art. 33d par. 2 Ordynacji podatkowej lub zostało doręczone zarządzenie zabezpieczenia w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
zostanie doręczone zawiadomienie o przystąpieniu do zabezpieczenia zobowiązania podatkowego, jeżeli wystąpią przypadki określone w art. 32a par. 3 i art. 35 par. 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji – Dz. U. z 2025 roku poz. 132 ze zm.
jeżeli Szef KAS wystąpi na wniosek strony o wydanie opinii skierowanej do Rady do Spraw Przeciwdziałania Unikaniu Opodatkowania w sprawie zasadności zastosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania lub środków ograniczających umowne korzyści.
Zawieszenie może mieć miejsce, jeżeli:
organ podatkowy wystąpi do organu innego państwa, aby udzielił mu informacji, które potrzebne mu są do ustalenia lub określenia wysokości zobowiązania podatkowego
zostanie wszczęta procedura wzajemnego porozumiewania zgodnie z ratyfikowaną umową o unikaniu podwójnego opodatkowania, dla której stroną jest Polska pod warunkiem, że taka umowa nie przewiduje możliwości wprowadzenia w życie zawartego porozumienia niezależnie od terminów przedawnienia
zostanie wszczęte postępowanie w sprawie wydania decyzji wskazującej warunki cofnięcia skutków unikania opodatkowania.
Przerwanie ma miejsce wtedy, kiedy:
zostanie ogłoszona upadłość
zostanie zastosowany środek egzekucyjny, o którym podatnik zostanie poinformowany.
Przedawnienie zobowiązań podatkowych – jakie zmiany mogą zostać wprowadzone?
Zgodnie z projektem ustawy nowelizującej Ordynację podatkową z dnia 24 października 2025 roku w przepisach podatkowych szykują się zmiany dotyczące między innymi zakresu obejmującego przedawnienie zobowiązań podatkowych. Propozycja obejmuje:
zlikwidowanie przesłanki zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego związanej z wszczęciem postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe. W związku z tym uchylony zostanie art. 70 par. 6 pkt 1 i par. 7 pkt 1 oraz art. 70c Ordynacji podatkowej. Jednocześnie termin przedawnienia należności publicznoprawnej zostanie oddzielony od terminu przedawnienia karalności przestępstwa skarbowego. Dzięki temu będą mogły być ścigane przestępstwa skarbowe wpływające na zmniejszenie danej należności publicznoprawnej
uchylenie przepisu mówiącego o nieprzedawnianiu się zobowiązań podatkowych, które zostały zabezpieczone hipoteką przymusową lub zastawem skarbowym. Przepis ten ma zostać zastąpiony nowym wprowadzającym instytucję zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego w związku z wpisem do hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego
zawieszenie biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego z powodu prowadzenia postępowania podatkowego przez Szefa KAS, który wszczął lub przejął sprawę do dalszego prowadzenia, w którym to postępowaniu może zostać wydana decyzja, w której zostanie zastosowana klauzula przeciwko unikaniu opodatkowania
dokładne wskazanie odnoszące się do końcowego momentu zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego w przypadku wniesienia do sądu administracyjnego skargi na decyzję dotyczącą danego zobowiązania. Ma to zależeć od formy prowadzenia akt sprawy
wydłużenie 5-cioletniego terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego o 1 rok, jeżeli podatnik dokona korekty deklaracji w okresie krótszym niż 12 miesięcy jeszcze przed upływem 5-letniego terminu przedawnienia, na który wskazuje art. 70 par. 1 Ordynacji podatkowej z zastrzeżeniem, że korekta wiąże się ze zmniejszeniem wysokości podatku, wykazaniem lub zwiększeniem wysokości straty, wykazaniem lub zwiększeniem wysokości zwrotu podatku lub podatku naliczonego bądź nadwyżki podatku VAT naliczonego nad podatkiem należnym do odliczenia w kolejnych okresach rozliczeniowych.
Według planów nowe przepisy mają wejść w życie 1 lipca 2026 roku z zastrzeżeniem, że przepisy zmieniające zasady przedawnienia podatków zabezpieczonych hipoteką przymusową lub zastawem skarbowym zaczną obowiązywać w następnym dniu po ogłoszeniu ustawy nowelizującej w Dzienniku Ustaw.
Bieg terminu przedawnienia – jakie działania mogą go wydłużyć?
W niektórych przypadkach bieg terminu przedawnienia może zostać wydłużony przez zastosowanie działań egzekucyjnych mających na celu ściągnięcie zaległego podatku. Jeżeli urząd skarbowy zastosuje wobec podatnika środek egzekucyjny i powiadomi go o tym fakcie, to zgodnie z art. 70 par. 4 Ordynacji podatkowej bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany. Środek egzekucyjny może zostać zastosowany poprzez zajęcie składnika majątku podatnika, jak np. zajęcie rachunku bankowego. Odpowiedzialność za niezapłacony podatek ponosi podatnik. Jeżeli jest w związku małżeńskim to za dług wobec urzędu skarbowego odpowiada majątkiem osobistym oraz majątkiem wspólnym. Organ podatkowy musi poinformować podatnika pisemnie o zastosowaniu wobec niego środka egzekucyjnego. Dokument powinien zawierać informację o podjętych wobec niego działaniach. W przypadku zajęcia rachunku bankowego takim dokumentem jest odpis zawiadomienia o zajęciu środków na rachunku wysłanego do banku. W przypadku, kiedy termin przedawnienia zostaje przerwany, to począwszy od dnia następującego po dniu, w którym został zastosowany środek egzekucyjny, termin przedawnienia biegnie od początku. Aby podjęty środek egzekucyjny mógł być zastosowany skutecznie i mógł przerwać bieg przedawnienia, to musi być zastosowany jeszcze przed upływem terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego. Podobnie, podatnik również musi zostać zawiadomiony o zastosowaniu środka egzekucyjnego jeszcze przed upływem terminu.
Wydanie decyzji nieostatecznej - skutki
Czasami wobec podatnika posiadającego zobowiązanie podatkowe może zostać podjęte postępowanie egzekucyjne, które będzie wynikać z decyzji nieostatecznej wydanej jeszcze przed przedawnieniem zobowiązania. Decyzja nieostateczna to taka, która została wydana w terminie, w którym nie upłynął jeszcze termin 14 dni przypadający do wniesienia odwołania po jej wydaniu. Jest też to decyzja, od której strona wniosła odwołanie w terminie 14 dni. Decyzji nieostatecznej można nadać rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli okres do upływu terminu przedawnienia podatku wynosi mniej niż 3 miesiące. Przesłanki, które to umożliwiają zostały wymienione w art. 239b Ordynacji podatkowej. Rygor natychmiastowej wykonalności nadaje organ podatkowy pierwszej instancji, czyli urząd skarbowy wydając w tej sprawie postanowienie. Podatnik ma prawo wnieść zażalenie, jeżeli nie zgadza się z decyzją. Jednak nie ma to wpływu na jej wstrzymanie. Organ podatkowy wydając decyzję o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności ma na celu uprawdopodobnienie, że istnieje ryzyko iż zaległość podatkowa nie zostanie uregulowana, między innymi z powodu zbliżającego się terminu przedawnienia.
Postępowanie egzekucyjne, które zostało wszczęte w wyniku nadania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności może zostać umorzone tylko po uchyleniu postanowienia w sprawie nadania rygoru. W następstwie umorzenia postępowania egzekucyjnego zostają cofnięte wszystkie czynności egzekucyjne, również środki egzekucyjne, a bieg terminu przedawnienia nie zostaje przerwany. Jednakże prawa osób trzecich nabyte w związku z prowadzonymi czynnościami pozostają nadal wymagalne. Takie stanowisko zostało przedstawione w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego o sygn. akt I FSK 338/22 z dnia 15 maja 2025 roku.
Hipoteka przymusowa i zastaw skarbowy – czym są?
Urząd skarbowy posiada narzędzia, które pozwalają mu zabezpieczyć spłatę zobowiązania podatkowego. W tym celu może ustanowić hipotekę przymusową lub zastaw skarbowy. Tak zabezpieczone zobowiązanie podatkowe nie powinno ulec przedawnieniu z zastrzeżeniem, że po upływie terminu przedawnienia zgodnie z art. 70 par. 8 Ordynacji podatkowej można je egzekwować tylko z hipoteki przymusowej lub zastawu skarbowego. Zdaniem sądów administracyjnych wyżej wymieniony przepis nie powinien być stosowany, gdyż jest niekonstytucyjny. Trybunał Konstytucyjny w wyroku o sygn. akt SK 40/12 z dnia 8 października 2013 roku uznał, że nieprzedawnianie podatków zabezpieczonych hipoteką przymusową i zastawem skarbowym jest niezgodne z Konstytucją RP.
W sytuacji, w której organ podatkowy nie zgadza się z taką interpretacją i ma odmienne zdanie niż sądy administracyjne, to w przypadku zaskarżenia decyzji wydanej przez urząd skarbowy, sądy administracyjne uchylają te decyzje i orzekają, że zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką przymusową lub zastawem skarbowym przedawniają się zgodnie z zasadami ogólnymi, czyli w zasadzie po 5 latach liczonych od końca roku kalendarzowego, dla którego upłynął termin zapłaty podatku.
