Kiedy pracownikowi przysługuje posiłek regeneracyjny w pracy?
Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom pracującym w warunkach szczególnie uciążliwych napoje oraz odpowiednie posiłki o ile taka potrzeba wynika ze względów profilaktycznych.
Jak wskazuje art. 232 Kodeksu pracy pracodawca ma obowiązek zapewnić posiłki i napoje pracownikom wykonującym pracę w szczególnie trudnych warunkach, zwłaszcza jeżeli wymagają tego względy profilaktyczne. Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów, posiłki i napoje należy wydawać na podstawie zasad obowiązujących w tym zakresie. Wymienione rozporządzenie zawiera również rodzaje oraz wymagania dotyczące posiłków profilaktycznych.
Na posiłek regeneracyjny mogą liczyć pracownicy wykonujący pracę związaną z wysiłkiem fizycznym, kiedy:
podczas zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu wynosi powyżej 2 000 kcal (8375 kJ) u mężczyzn i powyżej 1 100 kcal (4605 kJ) u kobiet
podczas zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu wynosi powyżej 1 500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1 000 kcal (4187 kJ) u kobiet, kiedy prace wykonywane są w pomieszczeniach zamkniętych, w których ze względów technologicznych utrzymuje się przez cały czas temperatura poniżej 10°C lub w których wskaźnik obciążenia termicznego, który służy do oceny średniego wpływu oddziaływania ciepła na człowieka w okresie reprezentatywnym dla jego pracy (WBGT) wynosi powyżej 25°C
podczas zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu wynosi powyżej 1 500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1 000 kcal (4187 kJ) u kobiet, kiedy prace wykonywane są na otwartej przestrzeni w okresie zimowym, czyli w okresie od 1 listopada do 31 marca
prace wykonywane są przy usuwaniu skutków klęsk żywiołowych i innych zdarzeń losowych
prace wykonywane są pod ziemią.
Posiłek regeneracyjny nie może być zastąpiony ekwiwalentem pieniężnym.
Posiłek regeneracyjny – wymagania
Zgodnie z przepisami posiłek regeneracyjny musi spełniać określone wymagania. Jeżeli jest przeznaczony dla pracownika wykonującego pracę fizyczną to powinien zawierać ok. 1 000 kalorii i składać się co najmniej z:
węglowodanów w ilości ok. od 50% do 55%
tłuszczów w ilości ok. od 30% do 355
białek w ilości ok 15%.
Powinien być podany w formie jednego dania gorącego np. w wybranym punkcie gastronomicznym. Pracodawca może też umożliwić pracownikowi przygotowanie posiłku we własnym zakresie z otrzymanych produktów. Taki wariant może być wybrany w sytuacji, kiedy pracodawca nie ma możliwości wydawania posiłków z uwagi na rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy lub po prostu ze względów organizacyjnych.
Posiłek regeneracyjny – zasady wydawania
Zasady na jakich stanowiskach pracy pracownicy powinni otrzymywać posiłek regeneracyjny i kiedy powinien on być wydawany ustala pracodawca w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowymi. Jeżeli w zakładzie pracy brak jest takich organizacji to pracodawca może podjąć decyzję na podstawie uzyskanej opinii od przedstawicieli pracowników. Z reguły posiłek regeneracyjny wydawany jest pracownikom w tych dniach, w których wykonują oni pracę w warunkach uciążliwych w czasie przerwy po 3 lub 4 godzinach pracy. Posiłki muszą być wydawane z przestrzeganiem zasad higieny. Pracownik, który samodzielnie przygotowuje sobie jedzenie, a następnie je spożywa musi mieć do tego zapewnione odpowiednie warunki higieniczne.
Obowiązek wydawania napojów profilaktycznych
Oprócz posiłków regeneracyjnych pracownicy powinni mieć zapewniony dostęp do napojów. Ilość takich napojów nie jest pracodawcy z góry narzucona. Ważne, aby zostały zaspokojone potrzeby pracowników. W zależności od panujących warunków atmosferycznych napoje mogą być gorące lub zimne. Przy temperaturze powyżej 25 stopni powinny być dodatkowo wzbogacone solami mineralnymi oraz minerałami.
Podsumowanie
Jednym z obowiązków pracodawcy zgodnie z przepisami BHP jest zapewnienie pracownikom posiłków profilaktycznych oraz napojów. Są one udostępniane pracownikom bezpłatnie. Jeżeli pracodawca nie wywiąże się z tego obowiązku to może liczyć się z konsekwencjami prawnymi.
