W firmie prawa przedsiębiorców chronione są przez związek zawodowy, który jest organizacją ludzi pracy. Został powołany po to, aby reprezentować i chronić prawa oraz interesy zawodowe i socjalne pracowników. Od 2019 roku do związku zawodowego mogą przynależeć również przedsiębiorcy.
Ustawa o związkach zawodowych wskazuje, że do organizacji może należeć każda osoba, która wykonuje pracę zarobkową.
Zgodnie z art. 11 pkt 1 ustawy o związkach zawodowych za osobę wykonującą pracę zarobkową uważa się:
pracownika
osobę, która świadczy pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy pod warunkiem, że nie zatrudnia ona do tego rodzaju pracy innych osób niezależnie od podstawy zatrudnienia, która ma takie prawa i interesy związane z wykonywaniem pracy, które może reprezentować i chronić związek zawodowy.
Wynika z tego, że każda osoba, która zatrudniona jest bez względu na umowę, ma prawo przystąpić lub założyć związek zawodowy.
Związek zawodowy dla przedsiębiorcy
Przedsiębiorca jest jedną z osób, które wykonują pracę zarobkową i dlatego ma też prawo należeć do związku zawodowego. Jednak musi spełnić niżej wymienione warunki:
nie może zatrudniać innych osób do wykonywania swojej pracy, co oznacza, że koniecznie musi samodzielnie wykonywać pracę
przedsiębiorca ma interesy zawodowe, które mogą być grupowo chronione.
Do związku zawodowego oprócz osób zatrudnionych na podstawie stosunku pracy i osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą mogą również należeć osoby zatrudnione w ramach umowy zlecenia, umowy o dzieło, w ramach świadczenia usług, czy umowy o współpracę.
Przynależność do związku zawodowego – korzyści
Jeżeli osoba wykonująca pracę zarobkową pełni określoną funkcję w związku zawodowym, to ma prawo do zwolnienia od pracy na czas, w którym będzie wykonywać czynności związkowe o ile takie czynności nie będą mogły być wykonywane w czasie wolnym od pracy. Czas poświęcony czynnościom związkowym nie pozbawia prawa do wynagrodzenia pod warunkiem, że przepisy szczególne stanowią inaczej. Przepisy mówią, że umowa jaką pracodawca zawarł z osobą wykonującą pracę zarobkową, która posiada termin wykonania pracy nie będzie przedłużona o czas zwolnienia od pracy w związku z wykonywaniem czynności związkowych.
Składki na rzecz związków zawodowych, a odliczenia od dochodu
Polski Ład wprowadził wiele zmian w podatkach. Do jednych z nich należy odliczenie od dochodu składek na rzecz związków zawodowych w faktycznie zapłaconej kwocie, która nie może być wyższa od kwoty 500 zł. Przepisy ustawy o PIT nie zwierają żadnych wyłączeń jeżeli chodzi o związki zawodowe, dlatego przedsiębiorca lub osoba samozatrudniona, która dokona wpłat na rzecz związków zawodowych ma prawo odliczyć je w zeznaniu rocznym PIT-36, PIT-36L lub PIT-28.
Podstawę do odliczenia składki stanowi dowód wpłaty, na którym powinny znaleźć się następujące dane:
dane identyfikujące członka związku zawodowego, który dokonuje wpłaty
nazwa organizacji związkowej, dla której została dokonana wpłata
tytuł i data wpłaty
kwota wpłaconych składek.
Założenie związku zawodowego
Związek zawodowy może założyć co najmniej 10 osób na podstawie ustanowionej uchwały. Związek zawodowy obowiązkowo musi zostać zarejestrowany w Krajowym Rejestrze Sądowym. Po rejestracji nabywa on osobowość prawną. Postępowanie rejestracyjne wolne jest od opłat sądowych.
W chwili obecnej w Polsce najbardziej popularnym jest związek zawodowy przedsiębiorców (Ogólnopolski Związek Zawodowy Samozatrudnionych „wBREw”. Został zarejestrowany we wrześniu 2021 roku.
