Środki trwałe podlegają amortyzacji. W niektórych okolicznościach przepisy dopuszczają ich podwyższenie lub zastosowanie indywidualnej stawki amortyzacyjnej, tak jak ma to miejsce w przypadku nieruchomości uznawanych za środki trwałe używane. Od 1 stycznia 2021 roku obowiązują nowe przepisy dotyczące indywidualnej stawki amortyzacyjnej. indywidualne stawki amortyzacji

Stawki amortyzacyjne indywidualne

Zgodnie z przepisami amortyzacji podlegają:
  • budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością
  • maszyny, urządzenia i środki transportu
  • inne przedmioty. 
W przypadku środków trwałych amortyzację oblicza się od wartości początkowej środka, co pozwala ująć ją w kosztach w stosunku proporcjonalnym. 
Podstawowe stawki amortyzacyjne zostały określone w załączniku nr 1 do ustawy o podatku dochodowym (wykaz rocznych stawek amortyzacyjnych). Odpisów można dokonywać miesięcznie, kwartalnie lub raz w roku. Stawka przewidziana dla nieruchomości wynosi 1,5% w skali roku. 
W niektórych okolicznościach przedsiębiorca może skorzystać z indywidualnych stawek amortyzacyjnych. Zgodnie z art. 22j ust. 1 ustawy o PIT

Podatnicy z zastrzeżeniem art. 22l ustawy mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla używanych lub ulepszonych środków trwałych, po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji danego podatnika, z tym że okres amortyzacji nie może być krótszy niż:
1) dla środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji:
a) 24 miesiące - gdy ich wartość początkowa nie przekracza 25.000 zł,
b) 36 miesięcy - gdy ich wartość początkowa jest wyższa od 25.000 zł i nie przekracza 50.000 zł,
c) 60 miesięcy - w pozostałych przypadkach;
2) dla środków transportu, w tym samochodów osobowych - 30 miesięcy;
3) dla budynków (lokali) i budowli, innych niż wymienione w pkt 4 - 10 lat, z wyjątkiem:
a) trwale związanych z gruntem budynków handlowo-usługowych wymienionych w rodzaju 103 Klasyfikacji i innych budynków niemieszkalnych wymienionych w rodzaju 109 Klasyfikacji, trwale związanych z gruntem,
b) kiosków towarowych o kubaturze poniżej 500 m3, domków kempingowych i budynków zastępczych
- dla których okres amortyzacji - nie może być krótszy niż 3 lata;
4) dla budynków (lokali) niemieszkalnych, dla których stawka amortyzacyjna z Wykazu stawek amortyzacyjnych wynosi 2,5 % - 40 lat pomniejszone o pełną liczbę lat, które upłynęły od dnia ich oddania po raz pierwszy do używania do dnia wprowadzenia do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych prowadzonej przez podatnika, z tym że okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat.

Przy nieruchomościach mieszkalnych indywidualna stawka amortyzacyjna wzrasta z 1,5% do 10%. Dzięki temu przedsiębiorca może generować w działalności wyższe koszty podatkowe, co przekłada się na niższy dochód do opodatkowania. 

Indywidualne stawki amortyzacyjne – warunki stosowania

Indywidualne stawki amortyzacyjne zostały przewidziane dla używanych lub polepszonych środków trwałych. 
Zgodnie z art. 22j ust. 3 ustawy o PIT: 

Środki trwałe, o których mowa w ust. 1 pkt 3, uznaje się za:
1) używane - jeżeli podatnik wykaże, że przed ich nabyciem były wykorzystywane przez podmiot inny niż podatnik co najmniej przez okres 60 miesięcy, lub;
2) ulepszone - jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji wydatki poniesione przez podatnika na ulepszenie stanowiły co najmniej 30 % wartości początkowej.

Przepis w tej postaci aktualny jest od 1 stycznia 2021 roku. 

Dlaczego zostały wprowadzone zmiany w amortyzacji używanych środków trwałych?

Nowa wersja przepisu zawiera zapis „przez podmiot inny niż podatnik”. Celem dodania tych słów do definicji środka trwałego używanego było przeciwdziałanie praktykom związanym z optymalizacją podatkową w sytuacji kiedy podatnik na początku jako korzystający bierze środek trwały w leasing, np.: nieruchomość tylko po to, aby przedmiot ten uzyskał status środka trwałego używanego (zgodnie z definicją zawartą w przepisie). W następnej kolejności po dokonaniu wykupu od firmy leasingowej amortyzuje go wykorzystując wyższą stawkę amortyzacyjną. Czasami przedsiębiorca nabywał nowy środek trwały, który następnie przed wprowadzeniem do ewidencji środków trwałych odsprzedawał do firmy leasingowej i następnie ponownie nabywał na zasadzie tzw. leasingu zwrotnego po okresie, w którym przedmiot zostawał uznany za środek trwały używany. 
Takie sytuacje zaczęły zdarzać się coraz częściej, dlatego została podjęta decyzja, aby przepis został bardziej doprecyzowany przez nowe wskazanie warunków kiedy środek trwały zostanie uznany za używany. Zgodnie z nowym przepisem jest nim przedmiot, który przed pierwszym wprowadzeniem do ewidencji podatnika będzie używany przez inne podmioty (nie przez podatnika) przez okres wskazany w ustawie.  

Zgodnie ze znowelizowanym przepisem, podatnik który korzysta z nowego środka trwałego otrzymanego w ramach umowy leasingowej, który następnie ten środek wykupuje i wprowadza do swojej ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nie będzie mógł stosować podwyższonych indywidualnych stawek amortyzacyjnych. 

Amortyzowany może być tylko ten środek trwały, który stanowi własność lub współwłasność podatnika. Przy leasingu operacyjnym środek trwały nie podlega amortyzacji przez podatnika. W tej sytuacji rata leasingowa może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów z działalności. 
Amortyzacja dokonywana jest od wartości początkowej środka trwałego już od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym środek trwały lub jego wartość została wprowadzona do ewidencji do końca miesiąca, w którym miało miejsce zrównanie sumy odpisów amortyzacyjnych z wartością początkową lub, w którym został on zlikwidowany, zbyty bądź stwierdzono jego niedobór. 
Zgodnie z art. 22n ust. 4 ustawy o PIT wpisu do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych dokonuje się najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania. 

PRZYKŁAD
Przedsiębiorca w ramach leasingu operacyjnego zakupił środek trwały. Po upływie 5 lat wykupił go i dopiero wtedy mógł ująć go w ewidencji środków trwałych oraz zacząć go amortyzować. Zgodnie z nowymi przepisami przedsiębiorca nie może uznać tego środka za używany, gdyż wcześniej już był przez niego użytkowany, dlatego też indywidualna stawka amortyzacyjna nie ma tu zastosowania.


Data publikacji: 2021-04-27, autor: FakturaXL

ZADAJ PYTANIE DO ARTYKUŁU