Do majątku przedsiębiorstw wchodzą również budynki. Są one najcenniejszym składnikiem majątkowym firmy. W ich przypadku do odpisów amortyzacyjnych można zaliczyć także koszty zakupu.
Odpisy amortyzacyjne pozwalają obniżyć koszty związane z zakupem części, maszyn, urządzeń oraz innych składników tworzących majątek firmy. Dzięki odpisom pomniejsza się dochód do opodatkowania. W ustawach dotyczących podatku dochodowego zostały określone zasady dokonywania odpisów amortyzacyjnych od różnego rodzaju środków trwałych. Wysokość odpisu zależy od rodzaju środka trwałego. Jeżeli chodzi o budynki, to znaczenie ma tutaj ich przeznaczenie. Budynki mogą być mieszkalne i niemieszkalne. Główne użytkowanie budynku określa się w następujący sposób:
należy ustalić jaki procent całkowitej powierzchni użytkowej przeznaczony jest na różne cele w oparciu o grupowanie Klasyfikacji uwzględniając najbardziej szczegółowy poziom. W następnej kolejności należy sklasyfikować obiekt zgodnie z metodą „góra – dół”
na początku należy określić sekcję, gdzie 1 cyfra oznacza budynek lub obiekt inżynierii lądowej i wodnej, w następnej kolejności dział na poziomie 2 znaków oznacza budynek mieszkalny, budynek niemieszkalny, infrastrukturę transportu itp., który jest najbardziej znaczący w ramach sekcji, następnie grupę 3 cyfry – najważniejszą w ramach działu, kolejno klasę 4 cyfry o największym udziale w powierzchni użytkowej w ramach grupy (Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych – PKOB).
Podsumowując, dla potrzeb PKOB pod uwagę brana jest przewaga całkowitej powierzchni użytkowej.
PRZYKŁAD 1 Podatnik posiada budynek mieszkalny z częścią usługową i prowadzi działalność w zakresie najmu pokoi turystom. Powierzchnia użytkowa budynku wynosi 300 m2, gdzie pod działalność gospodarczą podatnik przeznaczył powierzchnię 220 m2. Projekt zakładał, że część usługowa będzie zajmowała nie więcej niż 30% powierzchni całkowitej budynku jednorodzinnego. Pytanie: Jaki jest to rodzaj budynku?
Odpowiedź: W opisanym przypadku na cel działalności gospodarczej przypada powierzchnia 73,33%. W Rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie KŚT znajduje się uwaga mówiąca o tym, że w przypadku budynków o różnym przeznaczeniu kryterium decydującym o zaliczeniu obiektu do właściwej podgrupy i rodzaju jest jego przeznaczenie do właściwej podgrupy i rodzaju jak również związana z tym konstrukcja i wyposażenie. Pod uwagę nie bierze się sposobu użytkowania, który w praktyce czasami nie jest zgodny z przeznaczeniem. Każdorazowe wykonanie odpowiednich prac budowlano-adaptacyjnych zmienia pierwotne przeznaczenie obiektu. W budynkach lub lokalach o różnym przeznaczeniu obiekt zostaje zaliczony do określonej podgrupy i rodzaju na podstawie jego głównego przeznaczenia. Jeżeli w budynku mieszkalno – usługowym ponad 70% powierzchni przeznaczone jest na działalność, to budynek powinien być sklasyfikowany jako niemieszkalny.
Amortyzacja budynku mieszkalnego
W art. 22a ust. 1 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dalej jako Ustawa o PIT, amortyzacji podlegają (z zastrzeżeniem art. 22c) budowle, budynki oraz lokale będące odrębną własnością o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, które są wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą. Obiekty muszą być własnością lub współwłasnością podatnika, muszą zostać nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia ich do używania. Mieszkanie może więc być środkiem trwałym podlegającym amortyzacji pod warunkiem, że spełnia wyżej wymienione warunki. Amortyzacja budynków podlega stawce 15%. W szczególnych przypadkach może mieć inną wysokość kiedy podatnik skorzysta z indywidualnej stawki amortyzacyjnej.
PRZYKŁAD 2 Podatnik zakupił na rynku wtórnym mieszkanie w cenie 200 000 zł + koszty notarialne w wysokości 4 000 zł. Mieszkanie liczy ponad 20 lat. Czy podatnik ma prawo zastosować podwyższoną stawkę amortyzacji?
Odpowiedź: Zgodnie z treścią art. 22g ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT, wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych z uwzględnieniem ust. 2 – 18 stanowi (w przypadku nabycia w drodze kupna) cena nabycia. Z kolei zgodnie z art. 22g ust. 3 w/w Ustawy, za cenę nabycia uważa się kwotę należną zbywcy, która została powiększona o koszty związane z zakupem naliczone do dnia przekazania środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej do używania. W szczególności chodzi o koszty transportu, załadunku i wyładunku, ubezpieczenia w drodze, montażu, instalacji i uruchomienia programów oraz systemów komputerowych, opłat notarialnych, skarbowych i innych, odsetek, prowizji pomniejszoną o podatek VAT. W związku z powyższym w opisanym przypadku cena nabycia wynosi 204 000 zł. Zgodnie z art. 22j ust. 1 pkt 3 ustawy podatnicy (z zastrzeżeniem art. 22I) mogą zastosować indywidualne stawki amortyzacyjne dla używanych lub ulepszonych środków trwałych, które zostały pierwszy raz wprowadzone do ewidencji danego podatnika. W ich przypadku okres amortyzacji dla budynku mieszkalnego nie może być krótszy niż 10 lat.
Środki trwałe wymienione wyżej zostają uznane za:
używane – podatnik musi wykazać, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres 60 miesięcy
ulepszone – jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji, wydatki które poniósł podatnik na ulepszenie wyniosły co najmniej 30% wartości początkowej.
W omawianym przypadku zakupione mieszkanie liczy ponad 5 lat i nie było ulepszane. Podatnik będzie mógł zastosować stawkę amortyzacji w wysokości 10%.
Amortyzacja budynku niemieszkalnego
W działalności gospodarczej najczęściej wykorzystuje się budynki niemieszkalne, które zgodnie z Klasyfikacją Środków Trwałych zalicza się do pozostałych budynków niemieszkalnych. W świetle ustawy o PIT należy je amortyzować stawką 2,5%. Przedsiębiorca może też skorzystać z prawa do zastosowania indywidualnej stawki amortyzacyjnej dla środków trwałych używanych lub ulepszonych. Podatnik musi tylko udowodnić, że przed nabyciem budynek był wykorzystywany przez okres co najmniej 60 miesięcy. Przedsiębiorca w przypadku amortyzacji indywidualnej ma prawo zastosować stawkę indywidualną w wysokości 10%.
Amortyzacja – pozostałe budynki
W niektórych przypadkach przedsiębiorca może zastosować amortyzację przyspieszoną, krótszą niż 10 lat. Dotyczy to Klasyfikacji Środków Trwałych o rodzaju 103. Zalicza się do nich:
domy towarowe
centra handlowe
kioski towarowe trwale związane z gruntem
samodzielne sklepy i butiki
stacje paliw i stacje obsługi
hale przeznaczone na targi, wystawy i aukcje
apteki
targowiska pod dachem
pozostałe nieruchomości handlowo-usługowe.
Powyższe odnosi się również do kiosków towarowych o kubaturze poniżej 500 m3, domków kempingowych oraz budynków zastępczych. W ich przypadku okres amortyzacji nie może być krótszy niż 3 lata. Warunek: nieruchomości muszą być używane. Do podatnika należy wykazanie, że przed ich nabyciem były wykorzystywane przez okres co najmniej 60 miesięcy oraz nie zostały ulepszone.
Ostatnia aktualizacja: 2021-11-13 Data publikacji: 2020-12-23, autor: FakturaXL
