Duża część polskich przedsiębiorców kupuje towary na terenie całej Unii Europejskiej w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Taki zakup powinien być właściwie udokumentowany. Jeżeli fakturę sprzedaży wystawia sprzedawca zagraniczny to przed rozliczeniem warto jest sprawdzić czy została ona prawidłowo wystawiona. Czasami może zdarzyć się, że dokument zawiera błędy.
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o VATwewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, o którym mówi art. 5 ust. 1 pkt 4 rozumiane jest przez nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które na podstawie dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.
Art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221, późn. zm.), dalej jako ustawa VAT mówi, że opodatkowaniu ww. podatkiem podlega:
odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju
Jakie warunki muszą zaistnieć, aby transakcja została uznana za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów?
Za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów uznaje się dokonane na terytorium państwa członkowskiego, na którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu (art. 25 ust. 1 i 2 ustawy o VAT). Podatnikami są też osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, osoby fizyczne, które dokonują wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów (art. 17 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT).
Aby transakcja została uznana za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów muszą być spełnione dwa warunki: nabywca i dostawca muszą być podatnikami, dostarczony towar musi być przywieziony do Polski z innego kraju członkowskiego. Transakcje WNT są opodatkowane w kraju, w którym znajdą się po zakończeniu wysyłki lub transportu. Podatkiem VAT opodatkowane jest nabycie towarów. Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów rozlicza się korzystając z tzw. odwrotnego obciążenia (nabywca podatnik jako podmiot zobowiązany do nabycia na terytorium kraju)
Rozliczamy WNT
Art. 20 ust. 1 ustawy o VAT mówi, że w przypadku WNT obowiązek podatkowy występuje w momencie wystawienia faktury przez podatnika. Jednak nie może to być później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym została dokonana dostawa, z zastrzeżeniem ust. 4 oraz art. 20a. Z kolei zgodnie z art. 20 ust. 5 ustawy o VATobowiązek podatkowy powstaje w chwili wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej, jednak nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym została dokonana dostawa towaru, przedmiotu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, z zastrzeżeniem ust. 8 i 9 oraz art. 20b. Ust. 1a tejże ustawy nakłada na podatnika obowiązek rozpoznania obowiązku podatkowego 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym została dokonana dostawa towaru, przedmiotu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. Jeżeli przed tym dniem, podatnik podatku od wartości dodanej, będący dostawcą towarów WNT, wystawił fakturę, to nie ma już obowiązku rozpoznania, ponieważ w tym wypadku obowiązek podatkowy powstał w momencie wystawienia faktury.
Kwota podatku należnego może zostać obniżona o kwotę podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, za który powstał obowiązek podatkowy (art. 86 ust. 10 ustawy o VAT). Zgodnie z art. 86 ust. 10b ustawy o VAT prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w okresie, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny (w przypadkach zawartych w ust. 2 pkt 1 oraz pkt 2 lit. a).
Jeżeli podatnik nie otrzyma faktury w/w terminie to ma obowiązek pomniejszyć kwotę podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym upłynął ten termin.
Faktura od zagranicznego kontrahenta, a polski podatek VAT
Polski podatnik, który dokonuje zakupu towarów przy wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów powinien zwrócić uwagę czy wystawiony dokument jest prawidłowy.
PRZYKŁAD W miesiącu marcu podatnik zakupił towar od kontrahenta z Niemiec. Transakcja odbyła się przy spełnieniu warunków WNT. Polski podatnik podał informację, że jest czynnym podatnikiem VAT-UE. Niemiecki kontrahent wystawił fakturę z polskim podatkiem VAT. Faktura została wystawiona za zakup towaru, który trafił do Polski (został wysłany i transportowany)z innego państwa członkowskiego. W tym wypadku musi być wykonane rozpoznanie czy jest to wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, zgodnie z art. 9 ustawy o VAT. Podatnik powinien rozliczyć podatek na zasadach ogólnych przewidzianych dla tej transakcji. Ma prawo do odliczenia podatku naliczonego do wysokości rozliczonego podatku należnego. Podstawą opodatkowania będzie wartość brutto wykazana na fakturze.
Potwierdzeniem jest interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 7 lutego 2014 r., nr IBPP4/443-547/13/PK. "Warunkiem uznania transakcji za wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (dalej WNT), jest aby dostawca i nabywca byli podatnikami i aby dostarczany towar został przewieziony do Polski z innego kraju członkowskiego. W przypadku WNT opodatkowaniu podatkiem VAT podlega czynność nabycia towarów. Co do zasady wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów podlega opodatkowaniu w kraju w którym towary znajdują się w momencie zakończenia ich wysyłki lub transportu. WNT podlega rozliczeniu poprzez samonaliczenie podatku - w ramach tzw. odwrotnego obciążenia - przez nabywcę, który to z tytułu WNT jest podatnikiem czyli podmiotem zobowiązanym do opodatkowania tego nabycia na terytorium kraju."
Powyższe świadczy o tym, że krajowe naliczenie podatku VAT nie stanowi wykluczenia rozpoznania transakcji jako WNT, ponieważ nie została ona ujęta w art. 10 ustawy o VAT jako sytuacja, która uniemożliwia dokonanie rozpoznania WNT.
Prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktury nie przysługuje jeżeli dokument nie odzwierciedla rzeczywistej transakcji. Jeżeli więc towar został dostarczony z innego państwa członkowskiego, a faktura wystawiona przez sprzedawcę dokumentuje sprzedaż opodatkowaną stawką VAT obowiązującą w kraju (stawka krajowa), która rzeczywiście nie miała miejsca, to podatnik nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego, który wynika z faktury.
