Niezłożony wniosek o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej
Przedsiębiorcy mają już za sobą pierwsze roczne rozliczenie składki zdrowotnej dokonane po zmianach wprowadzonych przez Polski Ład. W rozliczeniu składki za 2022 rok przedsiębiorca mógł wykazać nadpłatę, niedopłatę lub rozliczenie mogło być zerowe, jeżeli w trakcie roku wpłacił dokładnie taką samą wartość składek zdrowotnych jaka wynikała z rozliczenia rocznego.
W przypadku, kiedy przedsiębiorca w rozliczeniu rocznym składki zdrowotnej wykazał wartość zero, to nie musiał nic robić. W sytuacji, kiedy wyszła niedopłata, to zobowiązany był do uregulowania w ZUS-ie brakującej kwoty w terminie do dnia 22 maja 2023 roku za rok 2022. Jeżeli z rocznego rozliczenia składki wyszła nadpłata to znaczy, że przedsiębiorca zapłacił w trakcie roku wyższą kwotę od tej, która wynikała z rozliczenia. W takiej sytuacji mógł:
złożyć wniosek o zwrot składki zdrowotnej na rachunek bankowy
zaliczyć ją na poczet przyszłych składek.
W przypadku, kiedy przedsiębiorca wybrał pierwszą opcję i zdecydował się na zwrot nadpłaconej składki za 2022 rok na rachunek bankowy, to w tym celu musiał złożyć wniosek o zwrot składki na formularzu RZS-R dostępnym na platformie PUE ZUS w terminie do 1 czerwca 2023 roku. Warunkiem otrzymania zwrotu był brak zaległości w składkach społecznych opłacanych w ZUS-ie oraz złożenie wniosku w terminie. Jeżeli płatnik posiadał zaległości to kwota nadpłaty w pierwszej kolejności została zaliczona na ich pokrycie. Dopiero pozostała suma mogła zostać zwrócona na bankowy rachunek płatnika. Przedsiębiorca mógł również skorzystać z innej opcji i nie składać wniosku o zwrot nadpłaty w składce zdrowotnej na rachunek bankowy. W takiej sytuacji nadpłata zostanie zaliczona na poczet przyszłych składek społecznych zgodnie z treścią art. 81 ust. 2qa ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych:
W przypadku niezłożenia wniosku w terminie, o którym mowa w ust. 2n, przy jednoczesnym braku zaległości z tytułu składek lub nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych, do zwrotu których został zobowiązany płatnik składek, kwota zwrotu podlega rozliczeniu na koncie płatnika składek do końca roku, w którym upływa termin na złożenie zeznania, o którym mowa w art. 45 ust. 1 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych. Do rozliczonej na koncie płatnika kwoty zwrotu stosuje się odpowiednio zasady określone w art. 24 Ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych.
Z kolei jak stanowi art. 24 ust. 6a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych składki, które zostały opłacone nienależnie mogą zostać zaliczone przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych z urzędu na poczet zaległych lub bieżących składek, a w przypadku ich braku na poczet przyszłych składek pod warunkiem, że płatnik nie złożył wniosku o ich zwrot. Jeżeli wiec przedsiębiorca nie złoży wniosku o zwrot nadpłaty składki zdrowotnej i jednocześnie nie będzie posiadał zaległości w opłacaniu składek w ZUS-ie to nadpłata zostanie rozliczona na poczet przyszłych składek ZUS przypadających na okres po rozliczeniu. 27 kwietnia 2023 roku odbył się Webinar zawierający pytania i odpowiedzi dotyczące zagadnień związanych z roczną składką zdrowotną. Na przykład na pytanie 19 o treści „Kwota zwrotu będzie podlegała rozliczeniu na koncie płatnika składek do końca 2023 roku – skąd taki termin?” Zakład Ubezpieczeń Społecznych udzielił informacji, że taki termin wynika z treści art. 81 2qa ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2056 z późn. zm.). Przepis ten mówi, że jeżeli płatnik:
nie złoży wniosku o zwrot nadpłaty w określonym terminie, tj. do 1 czerwca 2023
nie posiada zaległości z tytułu lub nienależnie pobranych świadczeń,
to w takiej sytuacji ZUS rozliczy nadpłatę w składce zdrowotnej widniejącą na koncie płatnika składek w terminie do końca 2023 roku pod warunkiem, że Krajowa Administracja Skarbowa nie poinformuje o wystąpieniu rozbieżności pomiędzy formą opodatkowania i wysokością przychodów/dochodów wykazanych w dokumentach przekazywanych do ZUS-u, a formą opodatkowania i wysokością przychodów/dochodów wykazanych w celu podatkowym. Jeżeli rozbieżności zostaną potwierdzone to ZUS w pierwszej kolejności zajmie się przeprowadzeniem postępowania w tej sprawie, a następnie dopiero po jego zakończeniu rozliczy nadpłatę uwzględniając datę wynikającą z terminu przekazania rozliczenia rocznego.
Rozbieżności, o których mowa jest powyżej nie mają prawa powstać, jeżeli przedsiębiorca sporządzi w sposób prawidłowy roczne rozliczenie składki zdrowotnej za 2022 rok oraz wszystkie dane podane w tym rozliczeniu będą zgadzały się z informacjami podanymi w zeznaniu rocznym składanym za 2022 rok. W takiej sytuacji, kiedy przedsiębiorca dokona prawidłowego rozliczenia, które uniemożliwiałoby zaliczenie nadpłaty na poczet przyszłych składek, to takie rozbieżności nie powinny powstać. Wtedy ZUS z automatu dokona rozliczenia nadpłaty składki zdrowotnej z uwzględnieniem daty wynikającej z terminu przekazania rozliczenia rocznego. Należy przypomnieć, że przedsiębiorca powinien złożyć roczne rozliczenie składki na druku ZUS DRA składanym za miesiąc kwiecień 2023 roku.
Niezłożenie wniosku o zwrot nadpłaty składki zdrowotnej – pismo z ZUS informujące o zaległościach
Konsekwencją niezłożenia wniosku o zwrot nadpłaconych składek zdrowotnych za 2022 rok jest otrzymanie z ZUS-u pisma informującego o braku wpłaty składek za maj. W piśmie Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, że do określonego dnia czerwca 2023 roku do ZUS-u nie wpłynęły wpłaty za wszystkie składki należne do maja 2023 roku. W przypadku, kiedy przedsiębiorca opłacił składki w pełnej wysokości to powinien sprawdzić czy nie posiada żadnych zaległości. W tym celu może złożyć wniosek RD-3 w formie elektronicznej. Jeżeli składki zostały opłacone po terminie, to należy jeszcze sprawdzić czy nie są należne odsetki za zwłokę. W przypadku trudnej sytuacji finansowej przedsiębiorca może skontaktować się z doradcą ds. ulg i umorzeń drogą telefoniczną lub może umówić się na e-wizytę celem omówienia sposobu spłaty zaległości.
Powyższa informacja wysyłana jest do przedsiębiorców z powodu sytuacji, do której mogło najprawdopodobniej dojść w związku z odnotowaną nadpłatą w składce zdrowotnej. Jeżeli przedsiębiorca uregulował składkę miesięczną wynikającą z deklaracji ZUS DRA za miesiąc kwiecień 2023, ale nie opłacił składek wynikających z deklaracji ZUS DRA za miesiąc maj 2023, ponieważ zamierzał wykorzystać w tym celu nadpłatę powstałą z rocznego rozliczenia składki zdrowotnej, to na koncie ZUS płatnika może pojawić się zaległość. Z przepisów ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych nie wynika bowiem, że takie działanie polegające na opłaceniu bieżących składek kwotą pochodzącą z nadpłaty jest niedozwolone pod warunkiem, że płatnik ma pewność, iż nie powstanie rozbieżność pomiędzy danymi przekazanymi do ZUS-u, a informacjami znajdującymi się w Krajowej Administracji Skarbowej. Rozliczenie powinno nastąpić po uwzględnieniu daty wynikającej z terminu przekazania rozliczenia rocznego. W zaistniałej sytuacji przedsiębiorca może uregulować składki w wysokości jaka wynika z deklaracji ZUS DRA za miesiąc maj, a następnie może oczekiwać informacji od ZUS-u o rozliczeniu nadpłaty pochodzącej z rocznego rozliczenia składki zdrowotnej za 2022 rok. Opłacenie składek po terminie wymaga wyliczenia i zapłaty należnych odsetek za zwłokę. Jeżeli kwota odsetek nie przekracza wartości 1% minimalnego wynagrodzenia i wynosi 34,90 zł to nie ma obowiązku zapłaty odsetek.
