Wezwanie z urzędu skarbowego do złożenia wyjaśnień
Podatnicy w każdym momencie mogą spodziewać się wezwania z urzędu skarbowego w celu złożenia wyjaśnień w różnych sprawach dotyczących rozliczeń podatkowych, przelewów bankowych czy nieujawnionych dochodów. Czy należy bać się takiego wezwania?
Wezwanie do urzędu skarbowego – złożenie wyjaśnień
Organ podatkowy na podstawie obowiązujących przepisów Ordynacji podatkowej może wysłać do podatnika pismo wzywające do przyjścia do urzędu skarbowego i złożenia wyjaśnień. Wezwanie podatnika odbywa się na podstawie art. 155 i art. 274a Ordynacji podatkowej.
Art. 155. [Wezwanie w postępowaniu podatkowym]
§ 1. Organ podatkowy może wezwać stronę lub inne osoby do złożenia wyjaśnień, zeznań, przedłożenia dokumentów lub dokonania określonej czynności osobiście, przez pełnomocnika lub na piśmie, jeżeli jest to niezbędne dla wyjaśnienia stanu faktycznego lub rozstrzygnięcia sprawy.
Art. 274a. [Wyjaśnienia dotyczące deklaracji podatkowej]
§ 1. Organ podatkowy może zażądać złożenia wyjaśnień w sprawie przyczyn niezłożenia deklaracji lub sprawozdania finansowego lub wezwać do ich złożenia, jeżeli nie zostały złożone mimo takiego obowiązku. § 2. W razie wątpliwości co do poprawności złożonej deklaracji organ podatkowy może wezwać do udzielenia, w wyznaczonym terminie, niezbędnych wyjaśnień lub uzupełnienia deklaracji, wskazując przyczyny podania w wątpliwość rzetelności danych w niej zawartych.
Urząd Skarbowy wysyła wezwanie do podatnika, ponieważ zazwyczaj posiada zbyt mało informacji lub nie ma wszystkich dokumentów w prowadzonych sprawach, w których podejrzewa, że występują pewne nieprawidłowości lub niezgodności bądź Krajowa Administracja Skarbowa nie posiada wszystkich danych w swoich systemach.
Jeżeli podatnik otrzyma wezwanie do złożenia wyjaśnień, to nie zawsze musi to oznaczać, że urząd wszczął postępowanie kontrolne skarbowe lub karno-skarbowe. Podatnik, który otrzyma wezwanie zawsze musi udzielić wyjaśnień w wyznaczonym terminie. Nie wolno mu zlekceważyć zaproszenia do urzędu, ponieważ w takiej sytuacji naraża się na poniesienie określonych konsekwencji.
Wezwanie do urzędu skarbowego – najczęściej występujące powody
W ostatnim czasie urzędnicy skarbowi uzyskali i mogą korzystać z nowoczesnych narzędzi pozwalających im w szybki sposób wykryć pewne nieprawidłowości bez konieczności opuszczania biura.
Podatnik może otrzymać wezwanie do złożenia wyjaśnień w urzędzie skarbowym między innymi w sytuacji, kiedy:
w zeznaniu podatkowym występują błędy, takie jak np.:
niewłaściwe zastosowanie ulg i odliczeń
brak załączników w PIT, np. PIT/0 lub PIT/D, jeżeli powinny być dołączone do głównego zeznania
rozbieżności pomiędzy informacjami przesłanymi przez płatników na druku PIT-11, a danymi, które podatnik wpisał w zeznaniu PIT
brak podpisu pod deklaracją.
W wyżej wymienionych sytuacjach podatnik proszony jest o złożenie korekty lub uzupełnienie brakujących dokumentów. Błędy tego rodzaju zazwyczaj nie są karane sankcjami pod warunkiem, że podatnik nie zignoruje wezwania
wpływy na konto niemające pokrycia w dochodach – czasami podatnicy otrzymują przelewy niemające pokrycia w dochodach zgłoszonych do urzędu w zeznaniach podatkowych, W szczególności są to:
duże przelewy zagraniczne
regularne wpłaty gotówkowe
przelewy od osób trzecich nieudokumentowane umową.
W podanych sytuacjach urzędnicy mogą poprosić o złożenie wyjaśnień co do źródła, z którego pochodzą przelewane środki, czy są to np.: darowizny, pożyczki bądź przychody z niezgłoszonej działalności
brak zgłoszenia darowizny bądź pożyczki
W przypadku, kiedy podatnik otrzyma darowiznę lub pożyczkę powinien zgłosić taki fakt w urzędzie skarbowym. Jeżeli nie zrobi tego w wymaganym czasie na specjalnym formularzu, to urząd może dokonać identyfikacji takiej operacji analizując konta bankowe lub na podstawie zgłoszenia drugiej strony. W tej sytuacji urząd ustala, czy podatnik dopełnił swoich obowiązków i zapłacił podatek od spadków i darowizn w przypadku darowizny lub podatek od czynności cywilnoprawnych w przypadku pożyczki.
Wezwanie do urzędu skarbowego – co musi znaleźć się w piśmie?
Wezwanie z urzędu skarbowego powinno zawierać określone informacje, jak:
oznaczenie organu podatkowego, który wysyła wezwanie
dane podatnika: imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer NIP lub PESEL
sygnatura sprawy
data wystawienia pisma
podstawa prawna
treść wezwania, czyli czego dotyczy oraz czego od podatnika oczekuje urząd
informacja o terminie i miejscu złożenia wyjaśnień
pouczenie o konsekwencjach niestawiennictwa lub braku odpowiedzi na wezwanie.
Od 2024 roku obowiązuje nowy, bardziej zrozumiały wzór wezwania, na którym między innymi znajduje się kod QR, a także dane osoby, która prowadzi sprawę.
Składanie wyjaśnień przez podatnika
Podatnik, który ma złożyć wyjaśnienia w związku z otrzymaniem wezwania z urzędu skarbowego powinien dobrze przygotować się do tej czynności. Pozwoli mu to uniknąć problemów i jest szansa, że czynności kontrolne zostaną szybko zakończone. W tym celu podatnik powinien podjąć odpowiednie kroki. Przede wszystkim wskazane jest:
żeby dokonał analizy wezwania – podatnik musi wiedzieć, dlaczego został wezwany do złożenia wyjaśnień, czyli czego dotyczy wezwanie, czy chodzi o zeznanie podatkowe, darowiznę, pożyczkę lub jakąś inną sprawę
żeby przygotował wymagane dokumenty – mogą to być np. umowy, zaświadczenia, potwierdzenia przelewów, kopie deklaracji podatkowych itp.
żeby sporządził pisemne wyjaśnienie, które będzie zawierało potrzebne dane pomocne przy wyjaśnieniu sprawy razem z istotnymi datami.
Czasami warto też, zwłaszcza w bardziej skomplikowanych sprawach, aby podatnik skorzystał z rad oraz pomocy doradcy podatkowego. Obecnie jednak większość spraw nie wymaga stawiennictwa osobistego podatnika. Wystarczy, jeżeli prześle on pismo wraz z załącznikami, listem poleconym lub za pomocą ePUAP bądź przez e-Urząd Skarbowy.
Stawiennictwo osobiste
Jeżeli wezwanie zawiera informację, że podatnik powinien stawić się w urzędzie i osobiście złożyć wyjaśnienia, to w przypadku, kiedy nie przyjdzie i nie będzie mógł usprawiedliwić swojej nieobecności, to w takiej sytuacji urząd skarbowy może nałożyć na niego sankcje:
karę porządkową – do 3 000 zł
wszcząć egzekucję administracyjną
skierować sprawę do sądu.
Urząd wzywa podatnika na świadka
Urząd celno-skarbowy może też wezwać podatnika do złożenia wyjaśnień w toczącej się sprawie w charakterze świadka. Na takim wezwaniu koniecznie musi znaleźć się informacja wskazująca czego dotyczy i jakie prawa przysługują świadkowi. Sprawa może dotyczyć kontrahentów, członków rodziny, pracowników firmy, z którymi podatnik współpracował. W przypadku wezwania w charakterze świadka podatnik powinien obowiązkowo stawić się w urzędzie i złożyć zeznania. Czasami może odmówić udzielenia odpowiedzi na zadawane pytania, ale jest to możliwe tylko w określonych sytuacjach, jak np. powołanie się na tajemnicę zawodową. Świadek zawsze zobowiązany jest do świadczenia prawdy. Za fałszywe zeznania może ponieść odpowiedzialność karną. Za dojazd do urzędu w charakterze świadka, podatnik ma prawo ubiegać się o zwrot kosztów na dojazd i wypłatę rekompensaty za utracone wynagrodzenie. Jeżeli chce otrzymać zadośćuczynienie, to musi w tym celu złożyć odpowiedni wniosek.
Podsumowanie
Wezwanie do urzędu skarbowego w celu złożenia wyjaśnień wymaga od podatnika podjęcia natychmiastowych działań. Brak reakcji może skutkować nałożeniem kary i grozi innymi konsekwencjami z tym związanymi, jak np. przeprowadzenie kontroli podatkowej, czy postępowania egzekucyjnego.
