Jak wypowiedzieć umowę zlecenie? 

Umowa zlecenie, jako jedna z najczęściej zawieranych umów cywilnoprawnych w Polsce, pełni istotną rolę w obrocie gospodarczym. Stanowi elastyczną formę współpracy, która często wybierana jest zarówno przez przedsiębiorców, jak i osoby fizyczne świadczące usługi. Jej przewaga nad umową o pracę polega między innymi na braku ścisłych regulacji kodeksu pracy, większej swobodzie w kształtowaniu warunków oraz możliwości łatwiejszego rozwiązania. To właśnie kwestia wypowiedzenia umowy zlecenia rodzi w praktyce najwięcej pytań.

Umowa zlecenie a umowa o pracę – zasadnicze różnice

Podstawową różnicą pomiędzy umową zleceniem a umową o pracę jest podstawa prawna. W przypadku zatrudnienia pracowniczego zastosowanie znajduje kodeks pracy, natomiast przy umowie zleceniu – przepisy kodeksu cywilnego, w szczególności art. 734–751 oraz art. 746 regulujący wypowiedzenie.

Oznacza to, że strony umowy zlecenia nie są związane sztywnymi regulacjami dotyczącymi okresów wypowiedzenia, trybu rozwiązania czy ochrony trwałości stosunku prawnego. Umowa ta opiera się na wzajemnym zaufaniu i swobodzie kontraktowania.

Kto może wypowiedzieć umowę zlecenie?

Prawo do wypowiedzenia przysługuje obu stronom – zarówno zleceniodawcy, jak i zleceniobiorcy. Co więcej, uprawnienia tego nie można się skutecznie zrzec, jeśli wypowiedzenie następuje z ważnego powodu. Zastrzeżenie takie w umowie byłoby nieważne.

W praktyce oznacza to, że nawet jeśli strony uzgodniły długi czas obowiązywania kontraktu, zawsze istnieje możliwość wcześniejszego zakończenia współpracy.

Czy można wypowiedzieć umowę zlecenie „z dnia na dzień”?

Tak – przepisy dopuszczają natychmiastowe rozwiązanie umowy zlecenia, jeśli w jej treści nie przewidziano okresu wypowiedzenia. Zasadniczo wypowiedzenie może zostać złożone w dowolnym momencie i nie wymaga wskazania przyczyny.

Jednak w praktyce brak ważnego powodu może rodzić konsekwencje finansowe – strona zrywająca kontrakt może zostać zobowiązana do naprawienia szkody powstałej po drugiej stronie.

Rozwiązanie umowy przed terminem – zasady z Kodeksu cywilnego

Art. 746 kodeksu cywilnego precyzuje, jakie obowiązki powstają po stronie wypowiadającej.

Zleceniodawca wypowiadając umowę, powinien zwrócić zleceniobiorcy wydatki poniesione na realizację zlecenia, a także wypłacić część wynagrodzenia za czynności już wykonane. Jeżeli brak było ważnego powodu wypowiedzenia, obowiązany jest dodatkowo do naprawienia szkody.

Zleceniobiorca również może rozwiązać umowę w dowolnym momencie, ale jeśli uczyni to bez ważnego powodu, odpowiada za szkodę, jaką poniósł zleceniodawca.

Przepisy nie wskazują, co należy rozumieć pod pojęciem „ważnego powodu”. W praktyce sądowej za takie okoliczności uznaje się m.in. nagłą chorobę, zmianę sytuacji życiowej uniemożliwiającą dalsze świadczenie usług, rażące naruszenie obowiązków przez drugą stronę czy brak wypłaty ustalonego wynagrodzenia.

Okres wypowiedzenia – kiedy obowiązuje?

Kodeks cywilny nie nakłada obowiązku stosowania okresów wypowiedzenia w przypadku umów zlecenia. Strony mogą jednak samodzielnie przewidzieć taki mechanizm w umowie.

W praktyce często ustala się okresy wypowiedzenia zbliżone do stosowanych w prawie pracy – na przykład tydzień czy miesiąc. Dzięki temu obie strony mają czas na dostosowanie się do zmiany, co zmniejsza ryzyko strat finansowych.

Konsekwencje zerwania umowy zlecenia

Zerwanie umowy zlecenia samo w sobie nie pociąga za sobą kary umownej (chyba że strony wyraźnie taką sankcję przewidziały w kontrakcie). Podstawą odpowiedzialności jest jednak odszkodowanie za szkodę wynikającą z nieuzasadnionego rozwiązania współpracy.

Przykładowo:

• gdy zleceniodawca wypowiada umowę bez ważnego powodu, musi zwrócić koszty poniesione przez zleceniobiorcę oraz wypłacić mu należne wynagrodzenie za wykonaną część zlecenia,
• gdy zleceniobiorca rezygnuje nagle z wykonania usług, może odpowiadać finansowo za inwestycje lub przygotowania poczynione przez zleceniodawcę.

W przypadku sporu decydujący głos ma sąd cywilny, który oceni, czy powody wypowiedzenia były wystarczająco istotne.

Jak sporządzić wypowiedzenie umowy zlecenia?

Choć przepisy nie narzucają szczególnej formy, najlepszą praktyką jest złożenie wypowiedzenia w takiej samej formie, w jakiej zawarto umowę. Najczęściej będzie to forma pisemna. Dokument powinien zawierać:

• datę i miejsce sporządzenia,
• oznaczenie stron umowy,
• dane dotyczące umowy (np. numer, datę zawarcia),
• jednoznaczne oświadczenie o wypowiedzeniu,
• ewentualne wskazanie przyczyny, jeśli wypowiedzenie następuje z ważnego powodu,
• podpis strony wypowiadającej.

Dla celów dowodowych wypowiedzenie warto dostarczyć w sposób potwierdzający odbiór – osobiście za pokwitowaniem albo listem poleconym z potwierdzeniem.

Praktyczne wskazówki przy rozwiązywaniu umowy zlecenia

Sprawdzenie umowy – przed złożeniem wypowiedzenia należy dokładnie przeanalizować jej treść, aby upewnić się, czy strony przewidziały okres wypowiedzenia lub inne dodatkowe warunki.

Uzasadnienie decyzji – choć nie jest to obowiązkowe, wskazanie ważnego powodu minimalizuje ryzyko roszczeń odszkodowawczych.

Forma pisemna – pozwala uniknąć sporów dotyczących samego faktu złożenia wypowiedzenia.

Zabezpieczenie interesów – w przypadku zleceniodawców warto monitorować postępy prac i dokumentować przekazane środki, natomiast zleceniobiorcy powinni gromadzić dowody wykonanych czynności, co ułatwi rozliczenie.

Podsumowanie

Wypowiedzenie umowy zlecenia jest stosunkowo prostym procesem, ale wymaga znajomości przepisów kodeksu cywilnego oraz uważnej analizy sytuacji. Każda ze stron może zakończyć współpracę w dowolnym momencie, jednak działanie bez ważnego powodu może skutkować odpowiedzialnością odszkodowawczą. Nie istnieje obowiązek zachowania okresu wypowiedzenia, chyba że strony same go ustaliły w treści umowy. Rozwiązanie kontraktu może nastąpić zarówno z inicjatywy zleceniobiorcy, jak i zleceniodawcy, przy czym w przypadku przedterminowego zakończenia współpracy konieczne jest rozliczenie poniesionych kosztów i wypłata części wynagrodzenia. Szczególne znaczenie ma również forma pisemna, która stanowi istotny dowód w razie ewentualnego sporu. Dzięki właściwemu przygotowaniu oraz rzetelnemu podejściu do obowiązków umownych proces wypowiedzenia przebiega sprawniej, a ryzyko skierowania sprawy do sądu zostaje znacząco ograniczone.

Data publikacji: 2025-10-16, autor: FakturaXL