Czy członek zarządu może zrezygnować z pełnienia funkcji?

W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością wszelkimi sprawami związanymi z jej prowadzeniem zajmuje się zarząd. Członkowie zarządu powoływani i odwoływani są na podstawie uchwały wspólników pod warunkiem, że w umowie spółki nie ma innego zapisu. W niektórych okolicznościach członek zarządu może sam złożyć rezygnację z pełnienia funkcji w zarządzie rezygnując tym samym ze swoich obowiązków.

Na jakiej podstawie członek zarządu może złożyć oświadczenie o rezygnacji? 

Wszelkie regulacje związane z funkcjonowaniem spółki z o. o. zawiera ustawa Kodeks spółek handlowych z 15 września 2000 roku, w którym po nowelizacji w 2019 roku znalazły się informacje dotyczące postępowania w przypadku rezygnacji członka zarządu z pełnionej funkcji. 

Członek zarządu pełni swoją funkcję aż do momentu wygaśnięcia mandatu. Może to mieć miejsce w wyniku różnych zdarzeń, takich jak:

• upływ okresu pełnienia funkcji na jaką dany członek został powołany
• rezygnacja członka z pełnienia funkcji w zarządzie (art. 202 par. 5 Kodeksu spółek handlowych).

Rezygnacja z funkcji członka zarządu - co należy wiedzieć?

Rezygnacja z funkcji członka w zarządzie jest jednostronną czynnością prawną. Staje się skuteczna dopiero w momencie otrzymania oświadczenia o rezygnacji członka zarządu przez spółkę i po zapoznaniu się z jego treścią. Oświadczenie powinno być przesłane w formie pisemnej na adres siedziby spółki. W przypadku, kiedy adresy siedziby spółki i siedziby zarządu są różne, to wtedy adresem doręczenia jest adres siedziby zarządu spółki. Zgodnie z art. 61 Kodeksu cywilnego składana rezygnacja jest oświadczeniem woli.

Z uwagi na to, że czynność rezygnacji jest jednostronną decyzją członka zarządu to nie wymaga ona ani zgody spółki, ani jej przyjęcia przez spółkę. Nie ma także konieczności odwoływania członka zarządu ze składu zarządu poprzez oddzielny akt. Mandat wygasa sam na skutek złożonej rezygnacji. 

Rezygnacja członka zarządu - jakie czynności muszą zostać wykonane?

Wspomniana wyżej ustawa zawiera postanowienia wskazujące na czynności, które muszą być dokonane w przypadku złożenia oświadczenia o rezygnacji z pełnienia funkcji przez członka zarządu spółki. Obecnie wszelkie spory jakie mogą wynikać z dokonania tej czynności nie muszą już być rozstrzygane przez sąd jak to było przed nowelizacją. Wprowadzenie na stałe zmian w tym zakresie do Kodeksu spółek handlowych zostało poprzedzone decyzją wydaną przez poszerzony skład Sądu Najwyższego w uchwale 7 sędziów SN, nr III CZP 89/15 z dnia 31 marca 2016 roku. W decyzji skład orzekający stwierdził, że oświadczenie członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w zakresie jego rezygnacji z członkostwa w danej spółce powinno zostać złożone na ręce innego członka zarządu lub prokurenta pod warunkiem, że wspólnik nie jest jednocześnie jedynym członkiem zarządu. 

Pełnienie funkcji członka zarządu może zakończyć się również z powodu innych okoliczności, na które wskazuje art. 202 par. 1 – 4 Kodeksu spółek handlowych, jak np. śmierć czy odwołanie ze składu zarządu. 

Mandat członka zarządu wygasa również wskutek śmierci, rezygnacji albo odwołania ze składu zarządu.

Rezygnacja członka zarządu - inne przepisy 

W przypadku złożenia oświadczenia o rezygnacji z pełnienia funkcji przez członka zarządu można zerknąć także do przepisów ustawy Kodeks cywilny. Zastosowanie ma tutaj art. 746 Kodeksu cywilnego „Wypowiedzenie zlecenia przez strony”, który mówi, że:

Dający zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Powinien jednak zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia; w razie odpłatnego zlecenia obowiązany jest uiścić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom, a jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, powinien także naprawić szkodę.
Przyjmujący zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Jednakże, gdy zlecenie jest odpłatne, a wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, przyjmujący zlecenie jest odpowiedzialny za szkodę.
Nie można zrzec się z góry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów.

Oświadczenie woli o rezygnacji z funkcji członka zarządu spółki (art. 61 par. 1 i 2 Kodeksu cywilnego)

Oświadczenie o rezygnacji z pełnienia funkcji członka zarządu spółki składa się na podstawie art. 61 Kodeksu cywilnego. Przepis dotyczy składania oświadczeń woli. 

Oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej.
Oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej jest złożone innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby osoba ta mogła zapoznać się z jego treścią.

Powyższe zgodne jest z wyrokiem NSA, sygn. akt III FSK 4643/21 z dnia 1 lutego 2022 roku. 

Rezygnacja członka zarządu - tryb szczególny postępowania (art. 202 par. 6 Kodeksu spółek handlowych)

W szczególnej sytuacji, kiedy po rezygnacji członka zarządu z pełnienia funkcji w spółce żaden mandat w danym zespole nie zostanie obsadzony, to członek zarządu powinien złożyć rezygnację na ręce wspólników i jednocześnie powinien zgodnie z art. 233 (1) Kodeksu spółek handlowych zwołać zgromadzenie wspólników pod warunkiem, że umowa spółki nie stanowi inaczej. W tej sytuacji nie można zastosować przepisu mówiącego, że zgromadzenie wspólników zwołuje zarząd. 
Zgodnie z art. 202 par. 6 Kodeksu spółek handlowych w zaproszeniu na zgromadzenie wspólników wystosowanym przez rezygnującego członka zarządu powinno znaleźć się oświadczenie o jego rezygnacji. Rezygnacja staje się skuteczna następnego dnia po dniu zwołania zgromadzenia wspólników. 

Jeżeli w wyniku rezygnacji członka zarządu żaden mandat w zarządzie nie byłby obsadzony, członek zarządu składa rezygnację wspólnikom, zwołując jednocześnie zgromadzenie wspólników, o którym mowa w art. 2331 obowiązek zwołania zgromadzenia wspólników spółki z o.o., chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Zaproszenie na zgromadzenie wspólników zawiera także oświadczenie o rezygnacji członka zarządu. Rezygnacja jest skuteczna z dniem następującym po dniu, na który zwołano zgromadzenie wspólników.

Czasami rezygnacja z członkostwa w zarządzie może mieć dla spółki negatywne konsekwencje. Działalność spółki może być utrudniona ze względu na brak reprezentacji zarządu w pełnym składzie. Jeżeli członek zarządu otrzymuje wynagrodzenie za pełnioną funkcję, to istnieje możliwość dochodzenia od niego odszkodowania, zwłaszcza jeżeli rezygnacja nie miała podstaw w postaci ważnych powodów.

PRZYKŁAD 1
Pani Anna zasiada w zarządzie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Zarząd składa się z 2 osób. Umowa spółki zawiera między innymi zapis, że działalność spółki zależy od istnienia pełnego, dwuosobowego zarządu. Pani Anna podjęła świadomą decyzję o rezygnacji z członkostwa w zarządzie ze wszystkimi konsekwencjami. Jako powód podała sprawy osobiste. Zgodnie z umową spółki może ona funkcjonować posiadając dwuosobowy zarząd. Warunek ten po złożeniu rezygnacji przez panią Annę został naruszony, co może oznaczać, że aktywność spółki nie będzie już taka sama. W konsekwencji taka sytuacja może doprowadzić do zmniejszenia zysków. W tej sytuacji spółka ma prawo wystąpić do pani Anny z roszczeniem o odszkodowanie za utracone korzyści. Należy zaznaczyć, że pani Anna pełni funkcję członka zarządu odpłatnie. 

PRZYKŁAD 2 
Pan Piotr razem z 3 innymi osobami jest członkiem zarządu spółki z o. o. Każdy z członków posiada uprawnienia pozwalające mu reprezentować spółkę samodzielnie. Pan Piotr ze względu na ważne sprawy rodzinne, stałą opiekę nad chorym członkiem rodziny złożył oświadczenie o rezygnacji z pełnienia funkcji w zarządzie, za którą otrzymywał wynagrodzenie. Z uwagi na okoliczności rezygnacji pan Piotr nie będzie musiał płacić odszkodowania. 

Podsumowanie

Członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością ma prawo w każdej chwili zrezygnować z pełnienia funkcji w zarządzie. Obecnie obowiązujące przepisy w pełni regulują kwestie związane z tą czynnością. Zostały one zawarte w znowelizowanym Kodeksie spółek handlowych. W zakresie zastosowania procedury rezygnacji można posiłkować się odpowiednimi przepisami Kodeksu cywilnego, które dotyczą wypowiedzenia zlecenia przez przyjmującego zlecenie. Rezygnacja z pełnienia funkcji w zarządzie może rodzić konsekwencje w postaci dochodzenia przez spółkę odszkodowania od członka składającego rezygnację o ile pełniła ona funkcję członka zarządu odpłatnie, a jej rezygnacja z członkostwa nie była uzasadniona ważnym powodem.

Data publikacji: 2023-11-23, autor: FakturaXL