Czy sprzedaż środka trwałego wpływa na limit zwolnienia z VAT?
Możliwość skorzystania ze zwolnienia podmiotowego w podatku VAT od dokonanej sprzedaży zależy od wysokości ustalonej kwoty limitu. Kiedy i czy sprzedaż środka trwałego ma wpływ na limit zwolnienia VAT?
Zgodnie z art.113 ust. 1 ustawy o VAT z zapłaty podatku VAT podmiotowo zwolniona jest sprzedaż dokonywana przez podatników, której wartość w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła łącznie kwoty 200 000 zł bez podatku.
Sprzedażą objęta jest:
odpłatna dostawa towarów
odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju
eksport towarów
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Podatnik, który przekroczy wyżej wymieniony roczny limit sprzedaży traci prawo do zwolnienia. Może do niego powrócić dopiero po upływie roku licząc od końca roku, w którym doszło do utraty statusu podatnika VAT zwolnionego. Przykładowo, podatnik, który przekroczył limit uprawniający do skorzystania ze zwolnienia z VAT w 2023 roku będzie mógł ponownie zostać podatnikiem VAT zwolnionym dopiero od stycznia 2025 roku pod warunkiem, że w 2024 roku nie przekroczy limitu sprzedaży.
Sprzedaż wyłączona z limitu zwolnienia z VAT
Należy zwrócić uwagę, że nie każde zbycie towarów wliczane jest do limitu zwolnienia. Zgodnie z art. 113 ust. 2 pkt 3 ustawy o VAT do wartości sprzedaży, która określa limit zwolnienia nie jest wliczana odpłatna dostawa towarów zaliczanych przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, które podlegają amortyzacji. Do limitu zwolnienia nie wlicza się także sprzedaży udziałów nieruchomości będącej środkiem trwałym. Można o tym przeczytać w piśmie z dnia 6 marca 2020 roku napisanym przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej nr 0111-KDIB3-3.4012.538.2019.1.PK. Z kolei interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 6 sierpnia 2019 roku, nr 0111-KDIB3-3.4012.207.2019.1.WR zawiera zapis mówiący, że co prawda kwoty transakcji związanych z nieruchomościami powinny być uwzględniane podczas sprawdzania czy limit dotyczący zwolnienia z VAT nie został przekroczony, to jednak w sytuacji, kiedy sprzedawana nieruchomość jest środkiem trwałym w rozumieniu podatku dochodowego i podlega amortyzacji to odpłatna dostawa nieruchomości nie powinna być brana pod uwagę do wyliczania kwoty sprzedaży uwzględnianej w limicie zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z powyższym w oparciu o przepisy ustawy PIT i CIT stwierdza się, że wartość sprzedanych towarów będących środkami trwałymi nie wlicza się do limitu zwolnienia od podatku VAT.
Towary będące środkami trwałymi podlegające amortyzacji
Regulacje dotyczące towarów stanowiących środek trwały lub wartość niematerialną i prawną zawiera art. 113 ust. 2 pkt 3 ustawy o VAT. Zgodnie z art. 2 pkt 6 ustawy o podatku od towarów i usług za towar uważana jest rzecz i wszystkie postaci energii. Na przykład, na gruncie podatku dochodowego licencja może zostać zakwalifikowana do wartości niematerialnych i prawnych i może podlegać amortyzacji. Zgodnie z powyższym do limitu zwolnienia sprzedaży nie wliczane są jedynie rzeczy materialne będące środkami trwałymi.
Amortyzacją zgodnie z art. 22a ust. 1 ustawy o PIT objęte są z zastrzeżeniem art. 22c będące własnością lub współwłasnością podatnika nabyte lub wytworzone we własnym zakresie kompletne oraz zdatnie do użycia w dniu przyjęcia do używania:
budowle, budynki oraz lokale z wyodrębnioną własnością
maszyny i urządzenia oraz środki transportu
inne przedmioty,
dla których przewidywany okres używania jest dłuższy niż jeden rok, które wykorzystywane są przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą bądź zostały oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1 ustawy, czyli środki trwałe.
Towary jako środki trwałe niepodlegające amortyzacji
Zgodnie z art. 22c pkt 1 do 3 ustawy o PIT amortyzacją nie są objęte:
grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów
budynki mieszkalne razem ze znajdującymi się w nich dźwigami
lokale mieszkalne stanowiące odrębną nieruchomość
spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej służące prowadzonej działalności gospodarczej lub wydzierżawiane bądź wynajmowane na podstawie umowy
dzieła sztuki i eksponaty muzealne, które nazywa się środkami trwałymi lub wartościami niematerialnymi i prawnymi.
Czasami sprzedaż gruntów jak i nieruchomości mieszkalnych, nawet tych ujętych w środkach trwałych może zostać wliczona do limitu zwolnienia z VAT.
PRZYKŁAD 1 Podatnik zwolniony z VAT podmiotowo dokonał sprzedaży nieruchomości użytkowej będącej środkiem trwałym podlegającym amortyzacji. W tym przypadku wartość sprzedaży nie zostanie wliczona do limitu zwolnienia od podatku VAT. Wartość zbytej nieruchomości mogłaby powiększyć kwotę sprzedaży wliczanej do limitu zwolnienia, jeżeli nieruchomość użytkowa byłaby towarem handlowym wchodzącym w skład majątku przedsiębiorcy, jak przykładowo przy działalności developera.
PRZYKŁAD 2 Przedsiębiorca zwolniony z VAT podmiotowo w 2023 roku sprzedał nieruchomość mieszkalną razem z gruntem. Sprzedane nieruchomości stanowiły majątek przedsiębiorcy w formie środka trwałego niepodlegającego amortyzacji. W tym przypadku wartość sprzedaży wymienionych nieruchomości powiększa limit przypadający na zwolnienie podmiotowe.
Fakt, że zbywany majątek trwały oraz wartości niematerialne i prawne nie są wliczane do limitu sprzedaży wypływa bezpośrednio z art. 288 ust. 2 Dyrektywy VAT wydanej w 2006 roku. Dokument pokazuje przypadki zbywania dóbr inwestycyjnych materialnych lub niematerialnych, które nie są dzielone na dobra podlegające amortyzacji oraz dobra jej niepodlegające. Wskazany przepis dyrektywy unijnej odbiega od zapisów znajdujących się w przepisach ustawy o VAT i jest korzystny dla podatników. W tym miejscu należy wspomnieć, że od 1 stycznia 2022 roku obowiązuje przepis zakazujący amortyzacji nieruchomości mieszkalnych, co oznacza, że ich sprzedaż może przyczynić się do utraty prawa do zwolnienia. W takiej sytuacji podatnicy, którzy utracili prawo do zwolnienia ze względu na sprzedaż nieruchomości mieszkalnej mogą powołać się na treść Dyrektywy unijnej VAT, co potwierdza wyrok wydany przez Wojewódzki Sąd Administracyjny z Wrocławia z dnia 14 lutego 2024 roku, nr I SA/Wr 2304/13. W treści wyroku można przeczytać, że jeżeli prawo krajowe nie wdraża prawidłowo dyrektywy unijnej, to podatnik ma prawo powołać się na jej postanowienia.
W poruszanej kwestii problemem może okazać się też status towarów stanowiących środki trwałe, które zgodnie z przepisami o podatku dochodowym nie podlegają amortyzacji. Na tym polu także występują rozbieżności pomiędzy krajowymi przepisami ustawy o VAT, a postanowieniami wydanymi w Dyrektywie unijnej VAT.
Podsumowanie
Sprzedaż towarów ujętych w ewidencji środków trwałych nie ma wpływu na limit zwolnienia w podatku VAT. Jednak może budzić pewne wątpliwości odnośnie środków trwałych, które nie podlegają amortyzacji. W tej kwestii występują rozbieżności pomiędzy przepisami ustawy o VAT, a zapisami Dyrektywy unijnej.
