Osoby prowadzące działalność gospodarczą mają obowiązek opłacania podatku dochodowego. Dla osób fizycznych został przewidziany podatek PIT, a dla osób prawnych podatek CIT.
Podatek dochodowy CIT opłacają osoby prawne prowadzące działalność gospodarczą. Dokładny wykaz osób zawiera Ustawa o podatku od osób prawnych.
Zgodnie z Ustawą podatnikami podatku CIT są:
osoby prawne (jednostki powołane do określonych celów uznawane jako odrębny podmiot), np.: przedsiębiorstwa, spółdzielnie, fundacje, stowarzyszenia, banki, spółki kapitałowe
jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej (spółki kapitałowe w organizacji, spółki komandytowo-akcyjne, które mają siedzibę lub zarząd na terytorium Polski) bez spółek osobowych (sp. cywilna, jawna, partnerska i komandytowa)
podatkowe grupy kapitałowe (grupy składające się przynajmniej z dwóch spółek prawa handlowego mających osobowość prawną i funkcjonujących w związkach kapitałowych)
spółki niemające osobowości prawnej, które mają siedzibę lub zarząd w innym państwie, jeżeli przez prawo tego państwa będą traktowane jako osoby prawne i podlegają opodatkowaniu od całości dochodów bez względu na miejsce osiągania dochodów.
Obowiązek podatkowy może być:
ograniczony (podlegają podatnicy, których siedziba lub zarząd mieszczą się poza granicami kraju, opodatkowane są jedynie dochody uzyskane na terytorium danego kraju)
nieograniczony (podlegają podatnicy, których siedziba lub zarząd mieści się na terenie Polski, podatek odprowadzany jest od całości dochodów bez względu na miejsce ich uzyskania).
Obowiązkiem płacenia podatku CIT nie są objęte wszystkie osoby prawne.
Zwolnienie podmiotowe dotyczy:
funduszy emerytalnych
funduszy inwestycyjnych
organizacji pożytku publicznego
organizacji kościelnych
spółek prowadzących działalność w specjalnych strefach ekonomicznych.
Zwolnieniem przedmiotowym objęte są:
przychody z działalności rolniczej bez działów specjalnych produkcji rolnej
przychody z gospodarki leśnej
przychody wynikające z czynności nie będących przedmiotem prawnie skutecznej umowy
przychody (dochody) przedsiębiorców żeglugowych, którzy są opodatkowani podatkiem tonażowym
wypłaty, o których mówi art. 27 ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej.
Podatek CIT płaci się
od dochodów bez względu na rodzaj źródła przychodów z jakich dochód ten został uzyskany. Dochód jest nadwyżką sumy przychodów nad kosztami ich uzyskania w roku podatkowym. Czasami firmy zamiast dochodu odnotowują stratę (w danym roku podatkowym koszty uzyskania przychodów są wyższe od przychodu). Podatnik może obniżyć swój dochód o poniesioną stratę przez kolejnych 5 lat podatkowych. Wysokość obniżenia nie może przekroczyć 50% straty w danym roku.
PRZYKŁAD Podatnik w 2020 roku poniósł stratę w wysokości 6 000 zł. W 2021 roku odnotował dochód w wysokości 4 000 zł. Może on poniesioną stratę odliczyć od dochodu przez kolejne 5 lat. Odejmowana strata w danym roku podatkowym nie może przekroczyć 50% jej wysokości, czyli podatnik będzie mógł odliczyć 3 000 zł.
Podatkiem CIT są także opodatkowane przychody:
z udziału w zyskach osób prawnych, tzw. dywidenda
zagraniczne z tzw. należności licencyjnych, jak np.: z odsetek.
Podatkiem nie są objęte dochody przeznaczone na realizację wskazanych celów społecznie użytecznych pokrywających się z celem statutowym.
Czym jest przychód?
Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych przychód stanowią:
otrzymane wartości pieniężne
otrzymane pieniądze
różnice kursowe
nieodpłatna lub częściowo płatna wartość otrzymanych rzeczy, praw lub innych świadczeń.
Przychód powstaje w dniu wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi jednak nie później niż w dniu wystawienia faktury lub uregulowania należności.
Koszty uzyskania przychodów
są kosztami poniesionymi w celu uzyskania przychodów bądź zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów. Zaliczamy do nich wszystkie wydatki związane z przychodami. Koszty bezpośrednie należy rozliczyć w roku, w którym uzyskano związane z nimi przychody. Pozostałe koszty są rozliczane w roku ich poniesienia. Rozliczenie kosztów należy wykazać w księgach rachunkowych na podstawie faktury lub dowodu księgowego.
Amortyzacja i leasing
Wydatków poniesionych na nabycie lub wytworzenie określonych składników majątku, jak np.: zakup budynku, maszyn, samochodów nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów. Są to koszty amortyzacyjne, których dotyczą odpisy amortyzacyjne na:
budynki i budowle
budynki i budowle wybudowane na obcym gruncie
inwestycje w cudzych środkach trwałych
maszyny
środki transportu
prawa majątkowe (licencje, prawa autorskie, prawa własności przemysłowej, know-how).
Odpisy amortyzacyjne są dokonywane do ustalonej wysokości początkowej środków trwałych. Można je odliczyć:
jednorazowo na koniec roku podatkowego
w równych ratach miesięcznych lub kwartalnych.
Podatnicy rozpoczynający działalność gospodarczą lub będący małymi podatnikami mogą w pierwszym roku podatkowym dokonać jednorazowo odpisu amortyzacyjnego do 100% wartości początkowej środka trwałego.
Wyróżnia się kilka metod amortyzacji:
metoda liniowa (metoda podstawowa)
metoda degresywna (wyższe koszty w początkowym okresie amortyzacji, które ulegają zmniejszeniu z każdym odpisem)
amortyzacja jednorazowa (umożliwia jednorazowe odliczenie kosztów do wartości 3 500 zł netto)
stawki indywidualne (zależą od amortyzowanych środków).
Leasing to umowa zgodnie, z którą finansujący oddaje korzystającemu do odpłatnego użytkowania środki trwałe lub wartości niematerialne i prawne, grunty oraz prawo do ich wieczystego użytkowania podlegające amortyzacji. Leasing wpływa na wysokość podatku dochodowego.
Obliczamy podatek dochodowy CIT
W celu wyliczenia podatku CIT należy najpierw ustalić podstawę opodatkowania (osiągnięty w danym roku podatkowym dochód pomniejszony o koszty uzyskania przychodów).
Dozwolone są odliczenia między innymi z tytułu:
darowizn na rzecz organizacji pożytku publicznego (limit 10% w stosunku do dochodu)
darowizn na cele kultu religijnego (limit 10% w stosunku do dochodu)
darowizn przekazanych na cel kształcenia zawodowego (limit 10% w stosunku do dochodu)
darowizn w bankach (limit 20% kwoty umorzonych kredytów lub pożyczek w związku z realizacją programu restrukturyzacji)
wydatków poniesionych na nabycie nowych technologii.
Odliczenie darowizn jest możliwe jeżeli obdarowany jest organizacją pożytku publicznego prowadzącą działalność w zakresie zadań publicznych. Chodzi o organizacje pozarządowe, które nie działają w celu osiągnięcia zysku, kościelne osoby prawne i jednostki organizacyjne oraz stowarzyszenia.
Wyróżnia się dwie stawki podatku dochodowego od osób prawnych (art. 19 ustawy o CIT):
19% podstawy opodatkowania (stawka podstawowa obowiązująca dla każdego podmiotu)
9% podstawy opodatkowania (stawka preferencyjna)
od przychodów (dochodów) innych niż osiągnięte z zysków kapitałowych (podatnicy, którzy w roku podatkowym osiągnęli przychody nieprzekraczające wyrażonej w złotówkach kwoty odpowiadającej równowartości 1 200 000 euro).
Obniżona stawka podatku dochodowego przeznaczona jest dla małych podatników, których wartość przychodu ze sprzedaży nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty odpowiadającej równowartości 1 200 000 euro wyrażonej w złotówkach. Przeliczenia tej kwoty dokonuje się w oparciu o średni kurs NBP z pierwszego dnia roboczego października poprzedniego roku podatkowego w zaokrągleniu do 1 000 zł. Od 1 stycznia 2023 roku status małego podatnika CIT ma podmiot, którego wartość przychodów ze sprzedaży nie przekroczyła w 2022 roku kwoty 9 654 000 zł (limit podniesiony do 2 000 000 euro).
Z zastosowania stawki preferencyjnej zostały wyłączone podmioty, które:
powstały na skutek przekształcenia, połączenia lub podziału, wyjątkiem jest przekształcenie spółki w inną spółkę
utworzyły się w wyniku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną
zostały utworzone przez osoby prawne, osoby fizyczne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, które zasiliły kapitał spółki wcześniej prowadzonym przez siebie przedsiębiorstwem lub wniosły do kapitału zorganizowaną część tego przedsiębiorstwa lub jego majątek przekraczający równowartość przynajmniej 10 000 euro w przeliczeniu na złotówki lub wniosły składniki majątku pozyskane na skutek likwidacji innych podmiotów.
W podatku dochodowym CIT obowiązują jeszcze inne stawki, które stosuje się w przypadku:
dywidend wypłacanych przez spółki kapitałowe mające siedzibę w Polsce (tzw. podatek Belki – 19%)
odsetek – 20%
należności licencyjnych – 20%
usług niematerialnych – 20%.
Podatek CIT – zaliczki i zeznanie roczne
Podatek dochodowy CIT płaci się w formie zaliczki w określonych terminach:
co miesiąc – do 20 dnia każdego miesiąca za poprzedni miesiąc
co kwartał – do 20 dnia miesiąca następującego po zakończonym kwartale.
Zaliczki kwartalne mogą płacić mali podatnicy rozpoczynający działalność.
Zeznanie roczne należy złożyć na formularzu CIT-8 w terminie 3 miesięcy licząc od końca roku podatkowego, którym objęty jest dany podmiot. Na druku wykazuje się wysokość osiągniętego dochodu lub poniesionej straty w danym roku podatkowym.
Ostatnia aktualizacja: 2022-10-25 Data publikacji: 2020-06-22, autor: FakturaXL
