Zwolnienie z VAT przy ponownym rozpoczęciu działalności

Przedsiębiorca ma prawo do zawieszania, kończenia i wznawiania swojej działalności gospodarczej – w tym zakresie nie ma większych ograniczeń. Warto jednak zaznaczyć, że wielokrotnie pojawiają się wątpliwości dotyczące obowiązków podatkowych, które występują po ponownym zarejestrowaniu firmy. W dzisiejszym artykule skupimy uwagę na temacie ponownego rozpoczynania działalności i zasadach zwolnienia z podatku VAT. Jakich przepisów muszą przestrzegać przedsiębiorcy?

Jak odbywa się zwolnienie z VAT i kto może z niego skorzystać?

Ustawa o podatku VAT wprowadza możliwość skorzystania z dwóch rodzajów zwolnienia:

• zwolnienie podmiotowe, jeżeli wysokość obrotów nie przekracza 200 000 zł (zgodnie z 113 ust. 1 i 9 ustawy o podatku VAT),
• zwolnienie przedmiotowe uwarunkowane rodzajem prowadzonej działalności gospodarczej (zgodnie z art. 43, art. 82 ust. 3 ustawy o VAT).

Zwolnienie z VAT jest dedykowane tylko dla wybranych przedsiębiorców i z tego względu wprowadzone są limity sprzedaży. Jednak ustawodawca wyznaczył także kategorie towarów i usług, w których zabrania się korzystania ze zwolnienia.

Trzeba podkreślić, że obowiązujące przepisy wprowadzają wiele wyjątków i zawiłości, dzięki czemu każdy przypadek powinien być indywidualnie sprawdzony, a dopiero później określa się, czy podmiot może skorzystać ze zwolnienia z podatku VAT.

Zakończenie działalności gospodarczej a podatek VAT

Jak już wspomnieliśmy, przedsiębiorca w każdej chwili może zdecydować się na likwidację własnej działalności gospodarczej. Jednak wiąże się to dla niego z koniecznością wykonania kilku obowiązków uwarunkowanych jego statusem (sytuacja jest inna dla czynnych podatników VAT i inna dla podmiotów, które korzystały ze zwolnienia z płacenia podatku). Kończąc działalność gospodarczą, przedsiębiorca musi wykonać remanent likwidacyjny w podatku dochodowym i w podatku VAT dla podmiotów, które są czynnymi podatnikami VAT.

Przygotowanie remanentu likwidacyjnego dla VAT to jeden z obowiązków czynnych podatników.

Ponowne rozpoczęcie działalności a prawo do zwolnienia z VAT

Kiedy działalność gospodarcza zostanie wznowiona, trzeba sprawdzić, czy podmiot spełnia wymogi korzystania ze zwolnienia z podatku VAT.
Sprawdzeniu podlegają następujące kwestie:

• czy w roku poprzedzającym zakończenie działalności nie doszło do przekroczenia limitu sprzedaży uprawiającego do zwolnienia podmiotowego,
• czy po wznowieniu prowadzenia firmy jednostka nie świadczy czynności, o których mowa w 113 ust. 13 ustawy o VAT, co jest jednoznaczne z koniecznością rejestracji do VAT,
• kiedy podmiot korzystał ze zwolnienia przedmiotowego zgodnie z 43 ustawy o VAT, należy sprawdzić, czy kontynuuje te same działania i czy używa w nich stosownego zwolnienia.

Wiele podmiotów kończy działalność jako podatnicy VAT, jednak powracając do prowadzenia działalności, mogą skorzystać ze zwolnienia zgodnie z omówionymi przez ustawodawcę zasadami. Aby dobrze zrozumieć obowiązujące przepisy prawa, warto przeanalizować sytuację przedsiębiorców na podstawie przykładów.

Ponowne rozpoczęcie działalności gospodarczej a prawo do zwolnienia z VAT na podstawie przykładów

Poniższe przykłady powinny wyjaśnić wszystkie kwestie i wskazać sposób działania.

PRZYKŁAD 1
Pan Łukasz zarejestrował swoją działalność o charakterze handlowym w 2020 roku i zgodnie z przepisami prawa mógł korzystać ze zwolnienia od podatku VAT, co było uwarunkowane osiąganymi przed niego dochodami nieprzekraczającymi 200 000 zł w ciągu roku. Problemy ze zdrowiem sprawiły, że Pan Łukasz był zmuszony do zakończenia działalności swojej firmy, co miało miejsce w listopadzie 2021 roku. Planuje otworzyć ją ponownie po roku przerwy, co będzie miało miejsce 1 listopada 2022 roku. Pojawia się jednak pytanie, czy pan Łukasz będzie miał prawo dalej korzystać ze zwolnienia od podatku VAT? Nie ma przeciwwskazań do skorzystania ze zwolnienia pod warunkiem, że w 2021 roku nie został przekroczony limit zarobków obliczany proporcjonalnie do czasu, kiedy działalność była prowadzona. Jeżeli limit nie został przekroczony i przedsiębiorca nie świadczy usług uniemożliwiających mu skorzystanie ze zwolnienia, nie ma ku temu żadnych innych przeciwwskazań.

PRZYKŁAD 2
Pani Anna prowadzi własną działalność gospodarczą od marca 2022 roku, jednak na swojej drodze napotkała wiele trudności i na koniec sierpnia 2022 roku zlikwidowała swoją firmę. Jednak sytuacja ponownie uległa zmianie i już w grudniu 2022 roku planuje ponowne otwarcie. We wcześniejszych miesiącach Anna korzystała ze zwolnienia podmiotowego w VAT. Jeżeli w miesiącach, kiedy prowadziła działalność, nie doszło do przekroczenia limitu zwolnienia podmiotowego, proporcjonalnie do okresu prowadzenia firmy, to cały czas ma ona prawo korzystać ze zwolnienia podmiotowego. Musi jednak pamiętać o pozostałych przepisach, a nie jedynie limicie zarobkowym. Wykonywanie czynności wyznaczonych w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT nie uprawnia do zwolnienia z podatku, nawet gdy uzyskiwane zarobki nie przekraczają wyznaczonych limitów.

PRZYKŁAD 3
Pani Justyna prowadzi swoją firmę od stycznia 2018 roku. Od momentu założenia własnej działalności dobrowolnie zarejestrowała się jako czynny podatnik VAT. W trzech latach prowadzenia przedsiębiorstwa, czyli 2018 do 2021 nie przekroczyła wyznaczonego przez ustawodawcę limitu. W marcu 2022 działalność została zlikwidowana, jednak w 2023 planuje ponowne otwarcie swojej firmy. Pani Justyna pragnie skorzystać ze zwolnienia z podatku VAT, ale czy przysługuje jej takie prawo? Pani Justyna przez okres 4 lat była czynnym podatnikiem VAT i nigdy nie przekroczyła limitu w kwocie 200 000 zł. Jeżeli w 2022 roku limit obrotu nie został przekroczony (oblicza się go proporcjonalnie do długości prowadzenia działalności gospodarczej) to po wznowieniu działalności ma prawo skorzystać ze zwolnienia z płacenia podatku w 2023 roku. Pani Justyna spełniła ustawowy warunek prowadzenia firmy przez minimum jeden rok podatkowy, jako czynny podatnik VAT.

PRZYKŁAD 4
Pan Adam prowadzi swoją działalność od lutego 2022 roku, jednak już w lipca 2022 roku nastąpiło jej zamknięcie. Od pierwszych miesięcy pan Adam był czynnym podatnikiem VAT. Po wprowadzeniu stosownych zmian i opracowaniu nowego planu pan Adam planuje po raz drugi rozpocząć swoją działalność w 2023 roku. Ma w planach skorzystać ze zwolnienia od płacenia podatku VAT. Niestety, zgodnie z obowiązującymi przepisami nie dysponuje on takim prawem. Powrót do zwolnienia musi odbyć się na konkretnych zasadach, które w omawianym przykładzie nie zostały wykonane. Zwolnienie może zostać wykorzystane nie prędzej niż po upływie roku, a czas jest obliczany od końca roku, kiedy przedsiębiorca stracił prawo do zwolnienia albo zrezygnował z tego zwolnienia. W omawianej sytuacji wymagany warunek nie został spełniony, gdyż Pan Adam prowadził swoją firmę tylko przez 5 miesięcy (od lutego do czerwca 2022 roku). Gdy działalność zostanie wznowiona w kwietniu 2023 roku, ma obowiązek opłacać podatek VAT zarówno w 2023, jak i 2024 roku. Następnie w 2025 roku może skorzystać ze zwolnienia z VAT. Zwolnienie będzie przyznane w 2025 roku, jeżeli pan Adam nie przekroczy limitu i nie zajmie się działalnością omówioną w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT.

Kilka słów podsumowania

Prawo do zwolnienia z podatku VAT jest bardzo doceniane przez przedsiębiorców. Można z niego skorzystać po spełnieniu wymaganych warunków omówionych w ustawie. Prowadzona działalność może być kończona i wznawiana, jednak w każdym przypadku należy indywidualnie podejść do kwestii zwolnienia z podatku podmiotowego albo przedmiotowego, gdyż w różnych sytuacjach podmioty tracą przysługujące prawo. 

Jeżeli sytuacja jest skomplikowana, a podmiot nie wie, czy może skorzystać ze zwolnienia, czy też nie ma takiego prawo najlepszym rozwiązaniem jest skierowanie pytania do KIS albo urzędu skarbowego w celu uzyskania odpowiedzi. Jeżeli stanowisko pozostanie niejasne i cały czas będą występować trudności najlepiej przygotować wniosek o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej.

Data publikacji: 2022-12-21, autor: FakturaXL