Wystąpienie wspólnika ze spółki cywilnej wymaga od pozostałych wspólników podjęcia określonych działań. Sposób rezygnacji zależy od zapisów zawartych w umowie spółki oraz relacji pomiędzy wspólnikami.
Umowa spółki cywilnej oraz wszystkie aneksy do niej dołączone mogą być sporządzone w formie pisemnej. Nie wymagają spisywania ich u notariusza, chyba że wspólnicy postanowią inaczej. Umowa między innymi powinna zawierać zapis dotyczący sposobu opuszczenia spółki przez wspólnika.
Przy zamiarze jej opuszczenia najprostszym sposobem jest:
zawarcie porozumienia ze wszystkimi wspólnikami i rozwiązanie umowy za porozumieniem (skutkuje to zakończeniem działalności w spółce)
sporządzenie aneksu do umowy spółki jeżeli pozostali wspólnicy wyrażą chęć dalszego jej funkcjonowania.
W ostatnim czasie dopuszczalnym rozwiązaniem jest też zamiana osoby wspólnika. Jeżeli pozostali wspólnicy zgodzą się to możliwe jest wystąpienie ze spółki jednego wspólnika i na jego miejsce wejście drugiego. Dzięki temu np.: mała spółka składająca się z dwóch wspólników może nadal istnieć. Na zamianę muszą jednogłośnie zgodzić się wszyscy wspólnicy. Powyższa czynność wymaga sporządzenia aneksu do umowy spółki. Nowa osoba może wejść do spółki dopiero w momencie opuszczenia jej przez wspólnika, który zrezygnował.
Wypowiedzenie umowy spółki
Brak porozumienia ze wspólnikami skutkuje złożeniem wypowiedzenia umowy spółki, które może być dokonane w dwóch formach:
z zachowaniem terminu wypowiedzenia na 3 miesiące przed zakończeniem roku obrachunkowego, jeżeli umowa spółki zawarta została na czas nieoznaczony. Wspólnik nie ma obowiązku podania powodu wypowiedzenia. Termin wypowiedzenia może zostać skrócony lub przedłużony. Powinno to być zapisane w umowie spółki lub w innej, osobnej umowie wspólników. Może się w nich znaleźć również zapis odnośnie terminu innego niż rok.
bez zachowania terminu wypowiedzenia pod warunkiem, że zachodzą ważne ku temu powody. Nie ma znaczenia fakt czy umowa została zawarta na czas oznaczony, czy nieoznaczony. Pod określeniem ważne powody należy rozumieć wystąpienie konkretnych okoliczności, jak np.: długotrwała choroba, brak lojalności wspólników, stały wyjazd za granicę kraju. Każdy przypadek powinien być traktowany indywidualnie.
Zgodnie z prawem wspólnik nie może zostać pozbawiony prawa do opuszczenia spółki, jak również nie może się go zrzec.
Udziały w spółce wypowiedziane przez wierzyciela
Zaistnienie określonej okoliczności może zmusić wspólnika do wystąpienia ze spółki cywilnej. Tą okolicznością jest wypowiedzenie udziałów w spółce przez wierzyciela. W sytuacji kiedy w ciągu ostatnich 6 miesięcy miała miejsce bezskuteczna egzekucja z majątku wspólnika, to wierzyciel ma prawo wypowiedzieć udział w spółce na 3 miesiące do przodu, nawet wtedy kiedy umowa spółki została zawarta na czas oznaczony. Jeżeli w umowie spółki zapisany jest krótszy czas wypowiedzenia, to wierzyciel może skorzystać z tego terminu.
Pozostałe informacje dotyczące wypowiedzenia w spółce cywilnej
W przypadku najmniejszej spółki cywilnej złożonej tylko z dwóch wspólników, odejście jednego z nich oznacza rozwiązanie spółki, ponieważ charakter spółki cywilnej nie pozwala na prowadzenie jej przez jedną osobę.
Podatki Wspólnik, który występuje ze spółki otrzymuje środki pieniężne lub niepieniężne składniki majątku jako spłatę swojego udziału. Wartość wkładu jaki został wniesiony przez wspólnika nie jest opodatkowany podatkiem dochodowym, ale już środki pieniężne otrzymane ponad wartość wniesionego wkładu podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Będą to środki pieniężne pomniejszone o kwotę nadwyżki uzyskaną podczas działalności wspólnika w spółce, przychodów nad kosztami ich uzyskania oraz pomniejszone o wypłaty wspólnika z tytułu udziału w spółce. Wypłaty z zysku spółki podlegają opodatkowaniu wcześniej, dlatego też przychód jaki wynika z opuszczenia spółki musi być pomniejszony o sumę wypłaconych i wcześniej opodatkowanych kwot. Następnie przychód ten należy pomniejszyć o koszty uzyskania przychodów. Przy wypowiedzeniu umowy stanowią one sumę wydatków poniesionych przez wspólnika na nabycie lub objęcie prawa do udziałów w spółce.
PRZYKŁAD Wspólnik po wystąpieniu ze spółki otrzymał z tego tytułu środki w wysokości 30 000 zł. Przy tworzeniu spółki wniósł wkład w wysokości 5 000 zł. Nadwyżka przychodów nad kosztami ich uzyskania w części przypadającej na odchodzącego wspólnika wyniosła 40 000 zł. Wypłacony w tym czasie zysk wyniósł łącznie 20 000 zł (był już wcześniej opodatkowany). Tak więc opodatkowany musi być dochód w wysokości 5 000 zł. 30 000 zł – (40 000 zł – 20 000 zł) – 5 000 zł = 5 000 zł.
Niepieniężne składniki otrzymane przy wystąpieniu ze spółki nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym jeżeli nie zostaną sprzedane przed upływem 6 lat licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło wystąpienie wspólnika ze spółki cywilnej.
