Czasami może zdarzyć się sytuacja, że podczas pobytu za granicą osoba fizyczna przy nabyciu towaru w innym kraju UE na potrzeby prywatne otrzyma fakturę z wykazanym numerem VAT UE. Czy w związku z taką sytuacją będzie zobowiązana rozliczyć podatek VAT?
Art. 97 ust. 1 ustawy o VAT mówi, że podatnicy wymienieni w art. 15 i art. 15 a ustawy mają obowiązek rejestracji do VAT. Będąc czynnymi podatnikami podatku od towarów i usług zobowiązani są do dokonania zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R do naczelnika urzędu skarbowego, w którym wyrażają chęć rozpoczęcia wykonywania czynności podlegających pod opodatkowanie podatkiem od towarów i usług jeszcze przed dniem dokonania pierwszej wewnątrzwspólnotowej dostawy lub pierwszego wewnątrzwspólnotowego nabycia.
Zgodnie z art. 97 ust. 10 ustawy o VAT zarejestrowani podatnicy VAT UE zobowiązani są podać nr identyfikujący ich na potrzeby podatku przy:
dokonywaniu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów
dokonywaniu wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów
świadczeniu usług w stosunku, do których stosuje się art. 100 ust. 1 pkt 4, dla podatników podatku od wartości dodanej lub osób prawnych niebędących takimi podatnikami zidentyfikowanymi na potrzeby podatku od wartości dodanej
nabywaniu usług, do których stosuje się art. 28b, dla których są podatnikami z tytułu importu usług
przemieszczaniu towarów celem ich nabycia z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju na terytorium kraju przy stosowaniu procedury magazynu typu call-off stock, o której można przeczytać w dziale II rozdziale 3a.
W wymienionych przypadkach podatnicy mają obowiązek posługiwania się numerem identyfikacji podatkowej poprzedzonej przedrostkiem PL co oznacza, że transakcje wykonywane w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów wymagają od podatnika rejestracji do VAT na formularzu VAT-R i uzyskania numeru VAT-UE jeszcze przed dokonaniem pierwszej czynności.
Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT) – kiedy wystąpi?
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o VAT
Przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, o którym mowa w art. 5 zakres przedmiotowy ustawy ust. 1 pkt 4, rozumie się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.
WNT wystąpi więc, jeżeli podatnik nabędzie prawo do rozporządzania towarami jak właściciel, które w związku z dokonaną dostawą wysyłane są lub transportowane na terytorium Polski przez przedsiębiorcę z innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej.
Art. 9 ust. 2 ustawy o VAT wskazuje, że WNT występuje, jeżeli:
towar nabywa podatnik, o którym mowa jest w art. 15 lub podatnik podatku od wartości dodanej i nabyte towary wykorzystywane są w działalności gospodarczej podatnika
Wyjątek od tej reguły stanowi nabycie nowych środków transportu. WNT wystąpi, kiedy nabywca będzie podatnikiem, o którym mowa jest w art. 15 ustawy o VAT. Zgodnie z ust. 1 wymienionego przepisu podatnikami są:
osoby prawne
jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej
osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa jest w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Jak wskazuje art. 15 ust. 2 ustawy o VAT działalnością gospodarczą objęta jest działalność:
producentów
handlowców lub usługodawców w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne
rolników
osób wykonujących wolne zawody.
Działalnością gospodarczą w szczególności objęte są czynności wykorzystujące towary lub wartości niematerialne i prawne w sposób ciągły i dla celów zarobkowych. Działalność gospodarcza zdefiniowana w ustawie o podatku VAT ma charakter uniwersalny, co pozwala uznać za podatnika wszystkie podmioty prowadzące określoną działalność w obrocie gospodarczym. W związku z tym nie można uznać za działalność handlową i gospodarczą, sprzedaż majątku osobistego niezwiązanego z prowadzoną działalnością gospodarczą, który nie został nabyty ani nie był wykorzystywany w trakcie jego posiadania w celu odsprzedaży. Jeżeli więc osoba fizyczna kupuje produkt do używania w majątku osobistym, to nie można powiedzieć, że prowadzi ona działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy o VAT. Za podatnika podatku od towarów i usług nie uważa się osoby fizycznej, która dokonuje transakcji nieregularnie poza obszarem prowadzonej działalności gospodarczej w zakresie wykonywania tych czynności. W takiej sytuacji osoba fizyczna, która kupuje towar do swojego majątku prywatnego niezwiązanego z prowadzoną działalnością gospodarczą nie działa jak podatnik VAT. Tym samym nie można powiedzieć, że dokonuje ona wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. W związku z powyższym, numerem VAT UE może posługiwać się przedsiębiorca, jeżeli przy zawieraniu transakcji międzynarodowych wystąpią czynności zaliczone do wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów.
Zakup prywatny dokumentowany fakturą z numerem VAT UE – czy trzeba rozliczyć VAT?
Jeżeli osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej nabywa towar prywatnie od przedsiębiorcy z kraju Unii Europejskiej i jednocześnie towar ten nie jest związany z działalnością gospodarczą, to osoba taka nie jest zobowiązana do rozliczenia podatku, gdyż nie występuje wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów. W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że sprzedawca umieścił na fakturze numer VAT UE, ponieważ osoba fizyczna nie działa w tym wypadku jako podatnik i nie rozlicza WNT.
PRZYKŁAD Przedsiębiorca z Polski nabył towar od niemieckiego kontrahenta. Dodatkowo kupił towar, który będzie wykorzystywał prywatnie, nie do celów firmowych. Jeżeli sprzedawca z Niemiec wystawi fakturę i umieści na niej numer VAT UE, to i tak podatnik występujący jako osoba prywatna nie ma obowiązku rozliczania podatku VAT. Jednak przy dokonywaniu takich transakcji nabywca powinien zgłosić, że występuje jako osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej. W takiej sytuacji po stronie sprzedawcy nie wystąpi WDT (wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów).
Podsumowanie
Osoba fizyczna, która nie prowadzi działalności gospodarczej i jest zwykłym konsumentem w chwili nabycia towaru od zagranicznego sprzedawcy nie rozpoznaje wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów. W związku z tym nie ma żadnych obowiązków w zakresie podatku VAT, który jako zobowiązanie dotyczy jedynie podmiotów uznanych za podatników podatku od towarów i usług, czyli wykonujących działalność gospodarczą. Jeżeli więc osoba fizyczna nabywa towar na cel osobisty, to w takim przypadku nie występuje czynność podlegająca opodatkowaniu.
