Przedsiębiorcy, którzy do końca 2022 roku poniosą wydatki związane z nabyciem zabytku będą mogli skorzystać z tzw. ulgi na zabytki. Polega ona na tym, że podatnik otrzymuje możliwość dodatkowego odliczenia wydatków poniesionych na odpłatne nabycie zabytku, fundusz remontowy, różne prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane.
Od 1 stycznia 2023 roku w związku z nowelizacją ustawy o PIT nie będzie już możliwości skorzystania z ulgi na zabytki w stosunku do wydatków poniesionych na odpłatne nabycie zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków. Uchylenie w art. 26hb ust. 1 punktu 3-ego spowodowało, że udziały we własności takiego zabytku nie będą mogły już stanowić podstawy do pomniejszenia dochodu do opodatkowania
Ulga na zabytki - wydatki poniesione w 2022 roku
W stosunku do wydatków poniesionych do końca 2022 roku obowiązują regulacje z początku 2022 roku, zgodne z art. 26hb ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT, czyli są to wydatki poniesione na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane w zabytku nieruchomym, a także poniesione na nabycie zabytku nieruchomego. Zakup do końca 2022 roku upoważnia do skorzystania z ulgi na obecnych zasadach i pozwala dokonać rozliczenia w zeznaniu rocznym za 2022 rok.
Ulga na zabytki – jakie wydatki będzie można odliczyć od 2023 roku?
Od 1 stycznia 2023 roku w ramach ulgi na zabytki będzie można odliczyć wyłącznie wydatki poniesione:
na prace konserwatorskie, restauratorskie, roboty budowlane wykonywane w zabytku nieruchomym, który został wpisany do rejestru zabytków lub w takim, który znajduje się w ewidencji zabytków
w roku podatkowym na wpłaty na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej, który został utworzony dla zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków lub znajdującego się w ewidencji zabytków, zgodnie z odrębnymi przepisami.
Do końca 2022 roku podatnicy mają prawo odliczyć również poniesione wydatki na nabycie zabytku, w zeznaniu za rok podatkowy, w którym ponieśli taki wydatek. Jeżeli nie wykorzystają ulgi w całości, to pozostałą część będą mogli rozliczyć w 6 kolejnych następujących po sobie latach podatkowych. Od 2023 roku odliczenie ulgi będzie możliwe jedynie w przypadku poniesionych wydatków (wymienionych powyżej), tylko w roku podatkowym, w którym zostały zakończone prace na danym zabytku. Warunkiem, który będzie dawał prawo do odliczenia będzie zaświadczenie wydane przez wojewódzkiego konserwatora zabytków potwierdzające wykonanie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robot budowlanych w zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru zabytków, który znajduje się w wojewódzkiej lub gminnej ewidencji zabytków.
Podmioty uprawnione do skorzystania z ulgi na zabytki
Podmiotami uprawnionymi do skorzystania z ulgi na zabytki są przedsiębiorcy, którzy wybrali opodatkowanie w formie:
skali podatkowej (PIT-36)
podatkiem liniowym (PIT-36L)
ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (PIT-28).
Z ulgi mogą skorzystać podatnicy PIT będący właścicielami lub współwłaścicielami zabytków nieruchomych, którzy ponieśli wydatki na:
odpłatne nabycie zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków lub udziału w takim zabytku, pod warunkiem, że podatnik na nabytą nieruchomość poniósł wydatek o charakterze remontowo-konserwatorskim – okres obowiązywania ulgi od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku
wpłaty na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej utworzony dla zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków lub znajdującego się w ewidencji zabytków, zgodnie z odrębnymi przepisami – okres obowiązywania ulgi od 1 stycznia 2022 roku do (brak terminu końca)
prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane w zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru zabytków lub znajdującym się w ewidencji zabytków – okres obowiązywania ulgi od 1 stycznia 2022 roku do (brak terminu końcowego).
Lista warunków uprawniających do skorzystania z ulgi
odpłatne nabycie zabytku nieruchomego wpisanego do rejestru zabytków lub udziału w takim zabytku
podatnik powinien posiadać dokument nabycia danego zabytku.
W tym przypadku odliczenia należy dokonać w zeznaniu rocznym składanym za rok podatkowy, w którym po raz pierwszy zostały poniesione wydatki na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane. Za datę poniesienia wydatków przyjmuje się dzień, w którym zabytek został nabyty.
wpłaty na fundusz remontowy wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni mieszkaniowej
właściciel lub współwłaściciel zabytku nieruchomego w momencie ponoszenia wydatku (wpłaty)
posiadanie dowodu wpłaty lub zaświadczenia wydanego przez wspólnotę mieszkaniową bądź spółdzielnię mieszkaniową o wysokości wpłat dokonanych w danym roku podatkowym.
W tym przypadku odliczenia dokonuje się w zeznaniu rocznym składanym za rok podatkowy, w którym zostały poniesione wydatki. Za datę poniesienia wydatków uznawany jest dzień zapłaty należności.
prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane w zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru zabytków lub znajdującym się w ewidencji zabytków
właściciel lub współwłaściciel zabytku nieruchomego w momencie ponoszenia wydatku
posiadanie sporządzonego na piśmie pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków na prowadzenie tych prac w zabytku nieruchomym wpisanym do rejestru zabytków
posiadanie sporządzonego na piśmie zalecenia konserwatorskiego w zabytku nieruchomym znajdującym się w wojewódzkiej lub gminnej ewidencji zabytków
posiadanie faktury wystawionej przez czynnego podatnika VAT.
W tym przypadku odliczenia dokonuje się w zeznaniu rocznym składanym za rok podatkowy, w którym zostały poniesione wydatki. Dniem poniesienia wydatków jest dzień wystawienia faktury (stan prawny na 2022 rok). Od 2023 roku odliczenia będzie można dokonać w zeznaniu składanym dopiero po zakończeniu prac na podstawie posiadanego zaświadczenia.
Limit ulgi na zabytki
Od podstawy opodatkowania w 2022 roku oraz 2023 roku można odliczyć: W 2022 roku:
50% kwoty poniesionych wydatków przeznaczonych na wpłaty na fundusz remontowy oraz na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane dotyczące zabytku wpisanego do rejestru zabytków lub znajdującego się w ewidencji zabytków
wartość nabycia zabytku wpisanego do rejestru zabytków, ale nie więcej niż kwota będąca iloczynem 500 zł i liczby metrów kwadratowych powierzchni użytkowej danego zabytku. Limit odliczenia na wszystkie inwestycje z tego tytułu nie może przekroczyć 500 000 zł
W 2023 roku:
50% kwoty poniesionych wydatków na wpłaty na fundusz remontowy oraz na prace konserwatorskie, restauratorskie i roboty budowlane, które dotyczą zabytku wpisanego do rejestru zabytków lub znajdującego się w ewidencji zabytków.
Ulga na zabytki – zastosowanie
Jeżeli kwota rocznego przychodu/dochodu będzie niższa niż kwota przysługującego odliczenia, to podatnik ma prawo dokonać odliczenia kwoty pozostałej ulgi niemającej pokrycia w rocznym przychodzie/dochodzie przez okres kolejnych 6 lat następujących po sobie licząc od końca roku podatkowego, w którym pierwszy raz doszło do odliczenia. W sytuacji, kiedy odliczenia dokonują małżonkowie, pomiędzy którymi istnieje wspólność majątkowa, to zgodnie z art. 26hb ust. 6 ustawy o PIT ulgę na zabytki można odliczać w równych częściach lub w dowolnej proporcji ustalonej przez małżonków. Bez znaczenia jest fakt, na którego z małżonków został wystawiony dokument potwierdzający poniesienie wydatku.
Art. 26hb ust. 9 ustawy o PIT (brzmienie na 2022 rok) – jakie wydatki nie podlegają odliczeniu?
Odliczeniu nie podlegają wydatki w części, w jakiej: 1) zostały odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym; 2) zostały uwzględnione przez podatnika w związku z korzystaniem z ulg podatkowych w rozumieniu Ordynacji podatkowej; 3) wykraczają poza zakres prac i robót określonych w pozwoleniu wojewódzkiego konserwatora zabytków lub zaleceniach konserwatorskich; 4) zostały sfinansowane, dofinansowane lub zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie.
PRZYKŁAD Przedsiębiorca w 2022 roku zakupił zabytek nieruchomy w Warszawie o wielkości 300 m2. W 2023 roku podatnik planuje zakupić kolejny taki obiekt. Czy będzie mógł skorzystać z ulgi na zabytek dla obu nabyć oraz w jakiej kwocie?
Odpowiedź: Przedsiębiorca będzie mógł skorzystać z ulgi na zakup zabytku jedynie w stosunku do nabycia pierwszego zabytku, w 2022 roku. Wysokość ulgi w 2022 roku wyniesie 150 000 zł. Wynika to z wyliczenia: 300 m2 x 500 zł/m2. W przypadku nabycia zabytku w 2023 roku nie będzie mógł skorzystać z odliczenia ulgi, ponieważ zgodnie nowelizacją ustawy w 2022 roku, ulga na nabycie nie przysługuje.
