Składki ZUS – kto ma obowiązek ich opłacania?
W art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz w art. 66 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych znajduje się katalog osób, które zobowiązane są do odprowadzania składek na ZUS.W przypadku kiedy osoba nie ma obowiązku opłacania składek społecznych i nie została wyszczególniona w wyżej wymienionych ustawach, to nie musi ich uiszczać.
Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych:
oraz zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt 1 oraz pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych:Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i art. 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są:
osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi
Z wymienionych przepisów wynika, że opłacaniem składek na ubezpieczenia społeczne objęte są prawie wszystkie formy prowadzenia działalności.Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się:
1) osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, z wyjątkiem ust. 6A;
4) wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej.
Obowiązkiem zapłaty objęci są między innymi:
- przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG
- przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność w formie spółki cywilnej
- wspólnicy spółki jawnej
- wspólnicy spółki partnerskiej
- wspólnicy spółki komandytowej
- udziałowcy jednoosobowej spółki z o. o.
Spółka z o. o. jako firma bez ZUS-u
Zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jedynie jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zobowiązana jest do zapłaty składek na ZUS. Z obowiązku zwolnieni są wspólnicy w kilkuosobowej spółce z o. o. Działalność w formie jednoosobowej spółki z o. o. traktowana jest podobnie jak jednoosobowa działalność gospodarcza, od której należy odprowadzać składki na ZUS. W tym przypadku nie ma możliwości skorzystania z ulgi i składki muszą być płacone w pełnej wysokości. Jest to powód, dla którego należy dobrze przemyśleć podział na ilość udziałów w spółce pomiędzy wspólnikami. Jeżeli jeden wspólnik będzie posiadał przeważającą ilość udziałów, to może być to uznane za działalność jednoosobową i konieczne będzie opłacanie składek ZUS.Udziały w dwuosobowej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością muszą być tak rozdysponowane, aby ZUS nie uznał podziału za iluzoryczny i nie kazał opłacać składek.
PRZYKŁAD 1
Przedsiębiorca razem z żoną prowadzi działalność gospodarczą w formie spółki z o. o., w której jest prezesem z udziałami 99%. Żona pełni funkcję wiceprezesa i posiada jedynie 1% udziałów. Podział został ustalony po to żeby nie trzeba było płacić składek na ZUS. Niestety takie rozdysponowanie udziałów jest dość ryzykowne i ZUS może stwierdzić iluzoryczną dysproporcję udziałów. W konsekwencji ZUS może nakazać zapłatę składek ubezpieczeniowych.
Potwierdzeniem stanowiska ZUS-u jest wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 15 listopada 2018 roku, sygn. III AUa 916/1 o treści:
Konsekwencją nieodprowadzania składek ZUS przez wspólnika spółki z o. o. jest nieobjęcie go ubezpieczeniem społecznym i zdrowotnym, przez co nie będzie on mógł bezpłatnie korzystać z publicznej służby zdrowia oraz innych świadczeń. Opłacanie składek może zapewnić wspólnikowi zatrudnienie się na etat w spółce.Przyjęcie zatem literalnej wykładni art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej – jak uczynił to Sąd Okręgowy – prowadzi do naruszenia zasady powszechności ubezpieczeń społecznych i konstytucyjnej gwarancji każdego obywatela do zabezpieczenia społecznego. Wypełnieniem zaś tych gwarancji jest objęcie ubezpieczeniami społecznymi wspólnika dominującego (posiadającego 92% udziałów) – traktowanego na użytek prawa ubezpieczeń społecznych, jako jedynego udziałowca […]. Z perspektywy norm prawa ubezpieczeń społecznych, tego rodzaju spółkę należy traktować jako spółkę jednoosobową. Taka kwalifikacja prawna ustalonego stanu faktycznego znajduje oparcie w uzasadnieniu wyroków Sądu Najwyższego z dnia 3 sierpnia 2011 r. (sygn. akt I UK 8/11) oraz z dnia 11 września 2013 r. (sygn. akt II UK 36/13).
Ulgi na ZUS, a jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
Zarejestrowanie jednoosobowej spółki z o. o. wymaga zgłoszenia jednoosobowego wspólnika jako płatnika składek ZUS w terminie 7 dni od rejestracji spółki. W takim przypadku nie ma możliwości skorzystania z warunków preferencyjnych oraz ulg. Wspólnik w jednoosobowej spółce z o. o. opłaca ubezpieczenia społeczne w wysokości przynajmniej 60% podstawy prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego. W niektórych okolicznościach, jak np. przy połączeniu bycia członkiem w spółce z o. o. z działalnością prowadzoną poza spółką. W tym przypadku mamy do czynienia ze zbiegiem tytułów ubezpieczenia. Osoba, która spełnia warunki do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi (emerytalne, rentowe) z kilku tytułów może w niektórych przypadkach płacić obowiązkowo składki tylko od części z nich, tak jak ma to miejsce przy łączeniu działalności gospodarczej z uczestnictwem w jednoosobowej spółce z o. o. W tej sytuacji płatnik zostaje objęty obowiązkowo ubezpieczeniami z tytułu, który powstał najwcześniej. Na wniosek płatnika istnieje możliwość dobrowolnego opłacania składek z pozostałych tytułów ubezpieczenia (wszystkich lub wybranych). Płatnik może też wnioskować o zmianę tytułu ubezpieczeń. Jeżeli osoba ubezpieczona prowadzi działalność pozarolniczą i uzyskuje przychody z więcej niż jednego z rodzajów działalności, to składkę na ubezpieczenie zdrowotne musi opłacać osobno z każdego z tych tytułów.PRZYKŁAD 2
Przedsiębiorca od 1 lipca 2020 roku prowadzi działalność gospodarczą. Przez pół roku korzystał z tzw. ulgi na start. Z dniem 1 stycznia 2021 roku zgłosił w ZUS-ie opłacanie składek preferencyjnych z kodem 0570. 15 stycznia 2021 roku założył jednoosobową spółkę z o. o. Przedsiębiorca opłaca składki ubezpieczeniowe społeczne na dotychczasowych zasadach i nadal korzysta z ulgi. Dodatkowo ma obowiązek zapłaty podwójnej składki zdrowotnej, z działalności i z bycia wspólnikiem w spółce z o. o.
PRZYKŁAD 3
Przedsiębiorca w grudniu 2020 roku założył jednoosobową spółkę z o. o. i z tego tytułu opłaca pełną składkę, tzw. duży ZUS. Dodatkowo w kwietniu założył jednoosobową działalność gospodarczą. Niestety przedsiębiorca nie może skorzystać z ulgi na ZUS i musi opłacać składki społeczne na dotychczasowych zasadach, czyli pełny ZUS, a od kwietnia musi płacić podwójną składkę na ubezpieczenie zdrowotne.
Data publikacji: 2021-09-14, autor: FakturaXL
