Jak założyć prostą spółkę akcyjną?

Na początku lipca 2021 roku weszły w życie przepisy nowelizujące Kodeks spółek handlowych. W obrocie gospodarczym pojawił się nowy rodzaj spółki typu kapitałowego, Prosta Spółka Akcyjna.

Czym jest Prosta Spółka Akcyjna?

P.S.A. jest typem spółki kapitałowej o osobowości prawnej. która zobowiązana jest do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Posiada kapitał akcyjny, który jednocześnie jest kapitałem zapasowym. Skierowana głównie w stronę startupów oraz nowych przedsiębiorstw. 

Zakładanie prostej spółki akcyjnej

Prostą Spółkę Akcyjną można założyć od 1 lipca 2021 roku na mocy ustawy z dnia 19 lipca 2020 roku o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1655 ze zm.). W jej przypadku wszelkie formalności zostały ograniczone do niezbędnego minimum, zarówno jeżeli chodzi o proces jej zakładania, prowadzenia i likwidacji. Można ją założyć w każdym celu dopuszczonym prawem o ile ustawa dotycząca danej działalności pozwala przyjąć taką formę.
Informacje o sposobie jej założenia oraz przepisy dotyczące jej funkcjonowania dostępne są w Kodeksie spółek handlowych od art. 3001 do 300134, a także w ogólnych regulacjach dotyczących spółek kapitałowych od art. 11 do 21 KSH. Przepisy mówiące o łączeniu, podziale i przekształcaniu spółek zostały zawarte w kodeksie spółek handlowych od art. 491. 
Prostą Spółkę Akcyjną można założyć w sposób tradycyjny lub internetowo. Firma spółki, czyli jej nazwa może być dowolna, ale musi zawierać oznaczenia „prosta spółka akcyjna”. W obrocie gospodarczym dopuszcza się stosowanie skrótu „P.S.A.”. Mogą ją założyć osoby fizyczne, jak również prawne w ilości jedna lub więcej osób. Wyjątkiem jest brak możliwości założenia jej przez jednoosobową spółkę z o. o. jako jedynego wspólnika. Akcjonariusze (wspólnicy) mający zobowiązania tylko do świadczeń określonych w umowie spółki nie odpowiadają za jej zobowiązania. 

Umowa prostej spółki akcyjnej zawarta w sposób tradycyjny

Jeżeli wspólnicy zdecydują się na założenie prostej spółki akcyjnej w sposób tradycyjny, to muszą zawrzeć umowę spółki u notariusza w formie aktu notarialnego.

W umowie powinny znaleźć się:

• firma, czyli nazwa spółki
• siedziba spółki
• przedmiot działalności
• liczba, seria i numery akcji, związane z nimi uprzywilejowanie
• akcjonariusze obejmujący poszczególne akcje
• cena emisyjna (akcje obejmowane są za wkłady pieniężne lub niepieniężne, nie posiadają wartości nominalnej, nie stanowią części kapitału akcyjnego i są niepodzielne)
• przedmiot wkładów, serii i numery akcji obejmowanych za wkłady niepieniężne -  akcjonariusze wnoszą wkłady niepieniężne oraz akcjonariusze, którzy obejmują te akcje. Za wkład niepieniężny uważa się wszystko co ma wartość majątkową, również świadczenie pracy lub usług
• rodzaj i czas świadczenia pracy lub usług - jeżeli przedmiotem wkładu niepieniężnego jest świadczenie pracy lub usług
• organy spółki
• liczba członków zarządu i rady nadzorczej o ile została ustanowiona lub przynajmmniej minimalna i maksymalna liczba członków organów
• czas trwania spółki o ile został oznaczony
• w umowie mogą też zostać podane terminy wniesienia wkładów lub mogą zostać zawarte upoważnienia do ich określenia w uchwale akcjonariuszy. Jeżeli tak się nie stanie, to terminy wniesienia wkładów określa zarząd.

Nowością w Kodeksie spółek handlowych jest to, że w prostej spółce akcyjnej zamiast zarządu i rady nadzorczej może zostać powołana rada dyrektorów, która będzie łączyła funkcje pełnione przez oba wymienione organy. W radzie dyrektorów może zasiadać dowolna liczba osób. Nie zostały wprowadzone żadne ograniczenia w tym zakresie.  

Kapitał akcyjny pozostaje poza uregulowaniami umowy. Tworzą go wkłady, chociaż niekoniecznie muszą być wszystkie. Na kapitał nie mogą zostać przeznaczone wkłady niepieniężne w postaci praw niezbywalnych, świadczenia pracy lub świadczenia usług. Zgodnie z Kodeksem spółek handlowych minimalny kapitał akcyjny może mieć wysokość 1 złotówki. 

Prosta spółka akcyjna w organizacji 

powstaje w momencie zawarcia umowy spółki. Do jej reprezentowania upoważniony jest zarząd lub rada dyrektorów. Przed jego ustanowieniem funkcję reprezentacji pełni pełnomocnik powołany zgodną uchwałą akcjonariuszy. W tym momencie nazwa firmy musi być uzupełniona o dopisek „w organizacji”. Za zobowiązania spółki w organizacji odpowiadają solidarnie: spółka, osoby działające w jej imieniu oraz akcjonariusze do wysokości niewniesionych wkładów. Odpowiedzialność wymienionych osób wobec spółki trwa do momentu zatwierdzenia ich czynności uchwałą akcjonariuszy. Osoby te mogą nabywać we własnym imieniu prawa, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywanymi. 

Do powstania prostej spółki akcyjnej nie będącej już „w organizacji” wymagane jest spełnienie wszystkich niżej wymienionych warunków:

• zawarcie umowy spółki
• ustanowienie organów wymaganych przez ustawę lub umowę spółki
• wniesienie przez akcjonariuszy wkładów na pokrycie kapitału akcyjnego przynajmniej w kwocie 1 złotówki (art. 3003 par. 1 KSH)
• wpisanie spółki do KRS (w przypadku kiedy zgłoszenie nie nastąpi w ciągu 6 miesięcy od zawarcia umowy lub uprawomocnienia się postanowienia sądu odmawiającego wpisu, to umowa ulega rozwiązaniu. W takiej sytuacji może być konieczne przeprowadzenie postępowania likwidacyjnego). 

Prosta spółka akcyjna w organizacji przekształca się w prostą spółkę akcyjną z osobowością prawną w momencie wpisania jej do KRS. 

Rejestracja prostej spółki akcyjnej

W celu zarejestrowania prostej spółki akcyjnej, zarząd lub rada dyrektorów musi złożyć wniosek o wpis do rejestru przedsiębiorców KRS do sądu właściwego ze względu na siedzibę spółki. Muszą go podpisać wszyscy członkowie organu.

W zgłoszeniu spółki do KRS powinny znaleźć się wymienione niżej elementy:

• firma, siedziba i adres spółki
• przedmiot działalności spółki
• liczba akcji
• liczba akcji uprzywilejowanych i rodzaj uprzywilejowania o ile spółka planuje emisję różnych rodzajów akcji
• podanie okoliczności wskazujących na przyznanie uprawnień indywidualnych określonym akcjonariuszom lub tytuły uczestnictwa w dochodach lub majątku spółki niewynikające z akcji o ile spółka przewiduje ich przyznanie
• wysokość kapitału akcyjnego
• informacja o wniesionych przez akcjonariuszy wkładach niepieniężnych
• nazwiska i imiona członków zarządu oraz sposób w jaki ma być reprezentowana spółka
• nazwiska i imiona członków rady nadzorczej jeżeli umowa spółki wymaga ustanowienia rady nadzorczej
• czas trwania spółki jeżeli został oznaczony
• informacja o piśmie przeznaczonym do ogłoszeń spółki jeżeli umowa wskazuje na takie pismo. 

Wszystkie podane informacje należy wpisać do odpowiedniego formularza. 

Do wniosku oraz innych wymaganych formularzy należy dołączyć oryginały lub poświadczone za zgodność odpisy wymienionych poniżej dokumentów:

• umowa spółki
• oświadczenie wszystkich członków zarządu o wysokości kapitału akcyjnego, która została ustalona na podstawie sumy wartości wniesionych wkładów przeznaczonych na kapitał akcyjny
• oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wkłady jakie zostały wniesione na pokrycie akcji są w wysokości przewidzianej w umowie spółki
• dowód ustanowienia członków organów spółki z podaniem składu osobowego w przypadku kiedy o ich powołaniu nie stanowi akt notarialny zawierający umowę spółki
• adresy do doręczeń lub elektroniczne adresy do doręczeń członków zarządu
• lista akcjonariuszy z podanym nazwiskiem i imieniem lub firmą (nazwą) oraz liczbę i serię akcji objętych przez każdego akcjonariusza podpisana przez wszystkich członków zarządu.

Dodatkowo należy dołączyć dowód wpłaty za rejestrację. Opłata za rejestrację wynosi 500 zł + opłata za ogłoszenie wpisu do Monitora Sądowego i Gospodarczego w wysokości 100 zł. 

Prawidłowo złożony wniosek, co do którego sąd nie ma wątpliwości, pozwala zarejestrować spółkę. Termin na rejestrację wynosi 7 dni. Podczas rejestracji spółce automatycznie nadawany jest numer REGON oraz NIP. 

Po dokonanej rejestracji należy w urzędzie skarbowym złożyć formularz NIP-8. Informacje w nim zawarte zostają w dalszej kolejności przekazywane do ZUS-u i GUS-u. Spółka musi poinformować US oraz GUS w terminie 21 dni od daty rejestracji, a ZUS w terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia działalności. Na przekazanie kolejnych zmian spółka ma 7 dni od ich zaistnienia. 

Rejestracja prostej spółki akcyjnej przez Internet z wykorzystaniem wzorca umowy (tryb S24)

Umowa prostej spółki akcyjnej może być również zawarta elektronicznie z wykorzystaniem wzorca umowy jaki został udostępniony przez Ministra Finansów za pośrednictwem systemu. W ten sposób można zarejestrować spółkę w ciągu 24 godzin. Jednak w praktyce może trwać to dłużej, ponieważ wnioski rozpatrywane są tylko w dni robocze w godzinach pracy sądów. Przykładowo wniosek złożony w piątek o godzinie 17:00 powinien zostać rozpatrzony do poniedziałku do godziny 17:00. 
Aby zawrzeć umowę spółki w ten sposób, należy wypełnić formularz umowy udostępniony w systemie teleinformatycznym i podpisać umowę kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym lub podpisem osobistym złożonym przez wszystkich założycieli. Dopiero po wykonaniu wymienionych czynności umowa uważana jest za zawartą. 
W celu pokrycia akcji pierwszej emisji spółki, która została założona w trybie S24 należy wnieść tylko wkłady pieniężne. 
W przypadku spółki zakładanej drogą internetową, zgłoszenie do KRS również powinno zostać wysłane elektronicznie.
Należy do niego dołączyć:

• umowę spółki
• oświadczenie wszystkich członków zarządu o wysokości kapitału akcyjnego jaka została ustalona na podstawie sumy wartości wniesionych wkładów przeznaczonych na kapitał akcyjny
• oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wkłady na pokrycie akcji zostały wniesione w części przewidzianej w umowie spółki
• dowód ustanowienia członków z wyszczególnieniem składu osobowego o ile o powołaniu członków organów spółki nie stanowi akt notarialny zawierający umowę spółki
• adresy do doręczeń lub adresy do doręczeń elektronicznych członków zarządu
• listę akcjonariuszy z ich nazwiskami i imionami lub nazwę firmy oraz liczbę i serię akcji objętych przez każdego z akcjonariuszy podpisaną przez wszystkich członków zarządu.

Wymienione dokumenty powinny być sporządzone na odpowiednich formularzach udostępnionych w systemie teleinformatycznym oraz opatrzone podpisami elektronicznymi przez wszystkich członków zarządu lub rady dyrektorów. 
Spółka powinna zostać zgłoszona do KRS w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy. W przeciwnym razie umowa spółki może zostać rozwiązana. Podobnie jeżeli zostanie uprawomocnione postanowienie sądu odmawiające jej zarejestrowania.
W przypadku rejestracji spółki drogą elektroniczną wpis do KRS wynosi 250 zł. Opłata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym wynosi 100 zł.

Inne dodatkowe informacje, które warto wiedzieć o P.S.A. 

• rozporządzanie akcjami (podarowanie, odsprzedaż) dokonane przed jej wpisem do KRS jest nieważne
• członkami zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej oraz likwidatorem lub prokurentem może być jedynie osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, nieskazana prawomocnym wyrokiem sądu o przestępstwa określone przepisami (XXXIII–XXXVII Kodeksu karnego oraz w art. 585, art. 587, art. 590 i w art. 591 KSH) w okresie 5 lat przed powołaniem
• możliwość odbywania posiedzeń przez organy spółki przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej uregulowane ustawą
• rejestr akcjonariuszy może być prowadzony w formie cyfrowej przez notariusza lub biuro maklerskie
• wkłady powinny zostać wniesione w całości w ciągu 3 lat od dnia wpisu spółki do KRS.

Data publikacji: 2021-07-16, autor: FakturaXL