Charakterystyka i funkcja MPP
Mechanizm podzielonej płatności funkcjonuje od 2018 r. jako szczególna forma zapłaty za towary i usługi, w ramach której kwota netto trafia na zwykły rachunek rozliczeniowy sprzedawcy, natomiast kwota VAT – na wyodrębniony rachunek VAT. Rozwiązanie to zostało zaprojektowane jako bariera dla wyłudzeń podatku od towarów i usług. Płatność dokonywana jest za pośrednictwem specjalnego komunikatu przelewu, który umożliwia automatyczne rozdzielenie środków.
Obowiązkowe stosowanie MPP dotyczy transakcji opodatkowanych VAT, dokumentowanych fakturą przekraczającą 15 000 zł brutto i obejmujących towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT. W takich przypadkach faktura musi zawierać wyrazy „mechanizm podzielonej płatności”, a ich brak skutkuje sankcją w wysokości 30% kwoty VAT przypadającej na pozycje objęte załącznikiem nr 15. Jednocześnie sankcja nie jest nakładana, jeżeli zapłata VAT została uregulowana w MPP, co potwierdza prewencyjny charakter tego rozwiązania.Nowe wymogi dla komunikatu przelewu w MPP
Dotychczas komunikat przelewu musiał zawierać numer faktury, kwotę VAT, kwotę brutto oraz NIP dostawcy. W związku z obowiązkowym KSeF od 1 lutego 2026 r. lista ta zostanie poszerzona. Komunikat będzie wymagał wskazania numeru faktury, a dla faktur ustrukturyzowanych – także identyfikatora nadanego przez KSeF. Pozwoli to na bezpośrednie powiązanie przepływów finansowych z konkretnym dokumentem w systemie.
Istotne zmiany dotyczą również płatności zbiorczych. Nadal będzie możliwe regulowanie więcej niż jednej faktury jednym przelewem, pod warunkiem że pochodzą od tego samego dostawcy i obejmują okres nie krótszy niż jeden dzień i nie dłuższy niż miesiąc. Jednak w przypadku faktur ustrukturyzowanych pojawią się nowe zasady, które doprecyzowują sposób identyfikacji takich przelewów:- dla faktur ustrukturyzowanych komunikat będzie mógł obejmować dowolne dokumenty z danego okresu,
- zamiast wskazania numeru faktury pojawi się identyfikator zbiorczy wygenerowany przez KSeF,
- dla faktur wystawionych poza KSeF nadal stosowane będzie oznaczenie okresu rozliczeniowego.
Nowy zakres towarów i usług objętych obowiązkowym MPP
W 2025 r. zaproponowano kolejną istotną zmianę dotyczącą samego zakresu obowiązku stosowania mechanizmu podzielonej płatności. Projekt ustawy przewiduje modyfikację załącznika nr 15, który od lat pozostawał w niezmienionym kształcie. W ocenie projektodawców uszczelnienie systemu VAT wymaga włączenia do katalogu towarów bardziej podatnych na nadużycia, m.in. surowych i rafinowanych olejów roślinnych oraz usług transportowych wykonywanych cysternami.
Planowane jest dodanie do załącznika nr 15 m.in. oleju słonecznikowego surowego, oleju z rzepaku, rzepiku i gorczycy – zarówno surowego, jak i rafinowanego – oraz usług transportu drogowego towarów cysternami. Wzrost liczby branż objętych obowiązkowym MPP stanowi odpowiedź na obserwowane w praktyce schematy nadużyć podatkowych, które w ostatnich latach coraz częściej dotyczyły przewozu produktów przetwarzanych lub o wysokiej wartości obrotu.
W projekcie wskazano, że rozszerzenie katalogu ma charakter prewencyjny i odzwierciedla aktualne ryzyka podatkowe. Zmiany mają wejść w życie po upływie sześciu miesięcy od ogłoszenia ustawy, co pozwoli podatnikom na dostosowanie procedur finansowych, w tym systemów ERP i polityk płatniczych.Konsekwencje dla przedsiębiorców – procesy, ryzyka i rekomendacje
Wprowadzenie KSeF w połączeniu z modyfikacjami MPP wymusi na przedsiębiorcach istotne dostosowania organizacyjne; największe znaczenie będą miały trzy obszary:- aktualizacja systemów finansowo-księgowych, w tym automatyzacji płatności i integracji z KSeF,
- dostosowanie procedur obiegu dokumentów, zwłaszcza w kontekście płatności zbiorczych oraz identyfikacji faktur ustrukturyzowanych,
- zabezpieczenie prawidłowego oznaczania faktur, aby uniknąć sankcji związanych z błędnym lub niepełnym oznaczeniem MPP.
W praktyce oznacza to konieczność audytu funkcjonujących procesów. Szczególnej uwagi wymagają płatności dokonywane cyklicznie i oparte na większej liczbie faktur. Niewłaściwe przypisanie identyfikatora KSeF może prowadzić do nieprawidłowego rozliczenia VAT i utraty ochrony wynikającej ze stosowania MPP. Problemem może stać się również prawidłowe ujęcie płatności częściowych, a także rozliczenia zaliczek, które wymagają w komunikacie przelewu odrębnego oznaczenia.
Z perspektywy operacyjnej wyzwaniem będzie również zarządzanie przepływami na rachunku VAT. Rozszerzenie katalogu towarów i usług objętych obowiązkowym MPP spowoduje zwiększenie wolumenu środków trafiających na ten rachunek. W wielu firmach wystąpi potrzeba zmian w polityce płynnościowej, szczególnie tam, gdzie duży udział w zakupach mają towary objęte nowymi pozycjami załącznika nr 15.Podsumowanie
Zmiany w MPP wchodzące w życie na początku 2026 r. wprowadzają nowy standard przejrzystości płatności VAT oraz integrują regulacje dotyczące płatności z obowiązkowym KSeF. Rozszerzenie zakresu danych wymaganych w komunikacie przelewu oraz wprowadzenie identyfikatorów KSeF dla płatności zbiorczych zwiększy kontrolę nad przepływami finansowymi powiązanymi z fakturami ustrukturyzowanymi. Równocześnie poszerzenie katalogu towarów i usług objętych obowiązkowym MPP oznacza konieczność bieżącego monitorowania zmian prawnych i dostosowania procesów zakupowych.
Przedsiębiorcy powinni traktować nadchodzące modyfikacje nie tylko jako wymóg regulacyjny, lecz także jako impuls do uporządkowania i automatyzacji procesów finansowych. Integracja MPP z KSeF, choć wymagająca, docelowo może usprawnić rozliczenia i ograniczyć ryzyko błędów podatkowych.
Data publikacji: 2025-12-11, autor: FakturaXL
