Własna działalność gospodarcza wielu kojarzy się ze swobodą i możliwością dowolnego rozporządzania własnym czasem oraz finansami. Przedsiębiorca sam ustala sobie cele i godziny pracy oraz podejmuje decyzje odnośnie inwestycji i rozwoju swojej firmy. Z drugiej strony prowadzenie własnego przedsiębiorstwa to nie lada wyzwanie. Rząd chcąc pomóc przedsiębiorcom wprowadził tzw. Konstytucję biznesu. Od kwietnia 2018 roku możliwe jest prowadzenie działalności gospodarczej bez konieczności rejestrowania firmy.
polega na wykonywaniu czynności z nastawieniem na zysk w sposób ciągły i zorganizowany. Każdy przedsiębiorca prowadzi firmę na własną odpowiedzialność i we własnym imieniu. Chcąc ją prowadzić musi dokonać rejestracji w CEIDG (złożenie wniosku CEIDG-1). Firma może rozpocząć działalność po otrzymaniu numeru NIP i REGON. Następnie rejestracja w ZUS-ie i w Urzędzie skarbowymjako podatnik VAT (druk VAT-R). Zgodnie z nowymi przepisami istnieje możliwość prowadzenia działalności bez rejestracji oraz bez konieczności dopełniania formalności w ZUS-ie i US. Wystarczy spełnić określone warunki.
Działalność bez rejestracji
Od 30 kwietnia 2018 roku istnieje możliwość prowadzenia działalności gospodarczej bez rejestracji jeżeli zostaną spełnione pewne warunki określone w art. 5 ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców.Znajduje się w nim zapis:
Nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2017 r. poz. 847 oraz z 2018 r. poz. 650), i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.
Działalność prowadzona bez rejestracji nie jest działalnością gospodarczą w rozumieniu prawa. Jeżeli jednak branża, w której działa przedsiębiorca wymaga posiadania koncesji, pozwoleń lub licencji, to nie można prowadzić firmy bez rejestracji. Chodzi między innymi o działalność w zakresie ochrony mienia i osób, wytwarzania, obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją. Działalność prowadzona w formie spółki cywilnej również musi być zarejestrowana.
Rejestracja firmy – kiedy jest wymagana?
Działalność musi być koniecznie zarejestrowana jeżeli nie zostanie spełniony chociaż jeden z wyżej wymienionych warunków. Jeżeli osoba rozpocznie wykonywanie czynności na własny rachunek i nie dokona rejestracji firmy, a w danym miesiącu uzyska przychód wyższy od połowy kwoty minimalnego wynagrodzenia koniecznie musi zarejestrować firmę w CEIDG. Ma na to 7 dni licząc od dnia, w którym został przekroczony limit przychodów. Musi też dopełnić wszystkich innych formalności jakie wiążą się z rozpoczęciem prowadzenia działalności.
Za niedopełnienie obowiązku rejestracji na przedsiębiorcę może zostać nałożona kara grzywny, a w niektórych przypadkach nawet pozbawienia wolności. Przedsiębiorca będzie musiał również zapłacić zaległy podatek i składki do ZUS-u razem z odsetkami.
Działalność niezarejestrowana, a ZUS
Jeżeli zostaną spełnione warunki do prowadzenia działalności bez rejestracji to nie ma obowiązku opłacania składek do ZUS-u (składki społeczne, na Fundusz Pracy i ubezpieczenie zdrowotne). Dzięki tej możliwości można sporo zaoszczędzić, co w przypadku początkującego przedsiębiorcy jest niezwykle ważne. Zyskuje czas na lepszy rozwój firmy i wypracowanie większych zysków.
PRZYKŁAD 1 Osoba jest zatrudniona na etacie i dodatkowo prowadzi niezarejestrowaną działalność. Czy chcąc korzystać ze świadczenia w ramach NFZ musi zarejestrować działalność? Odpowiedź: W tym przypadku przedsiębiorca nie musi rejestrować działalności. Może skorzystać z ubezpieczenia zdrowotnego, ponieważ podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu zatrudnienia na etacie.
PRZYKŁAD 2 Kobieta będąca w ciąży jest zatrudniona na umowę o pracę w pełnym wymiarze godzin z zarobkami przewyższającymi minimalną krajową i jednocześnie prowadzi działalność bez rejestracji. Czy jeżeli zgłosi się do ubezpieczenia chorobowego to otrzyma zasiłek macierzyński z tytułu wykonywania działalności? Odpowiedź: Prowadząc działalność bez rejestracji kobieta nie może przystąpić do ubezpieczenia chorobowego. Przedsiębiorca, który chce być nim objęty musi zarejestrować działalność. Jednak w omawianym przypadku nawet po dokonanej rejestracji firmy w CEIDG nie ma możliwości zgłoszenia się do ubezpieczenia chorobowego. Przedsiębiorca prowadząc firmę i jednocześnie będąc zatrudniony na etacie z wynagrodzeniem równym lub wyższym od minimalnego wynagrodzenia z tytułu działalności ma obowiązek opłacania jedynie składki zdrowotnej. Ubezpieczenie chorobowe może opłacać tylko przedsiębiorca, który podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu.
Działalność bez rejestracji, a podatek dochodowy
Prowadzenie działalności bez rejestracji nie zwalnia z obowiązku zapłaty podatku dochodowego od uzyskiwanych przychodów. W tym wypadku występuje przychód z innych źródeł opodatkowany skalą 17% i 32%. Przychody uzyskane z działalności niezarejestrowanej należy zsumować z pozostałymi przychodami uzyskanymi z innych źródeł, jak np.: z umowy o pracę. Przy działalności bez rejestracji podatek płacony jest po zakończeniu roku podatkowego. Rozliczenie następuje na podstawie wypełnionego i złożonego zeznania rocznego PIT-36.
Inne obowiązki i przywileje
W zasadzie osoba prowadząca działalność bez rejestracji jest zwolniona z podatku VAT (na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT). Należy jednak nie zapominać o tym, że nie każdy rodzaj działalności podlega zwolnieniu do limitu 200 000 zł obrotów rocznie. W art. 113 ust. 13 pkt 1-2 ustawy o VAT zostali wskazani przedsiębiorcy, którzy pomimo, że prowadzą działalność niezarejestrowaną to jednak mają obowiązek rejestracji jako czynni podatnicy VAT. Działalność niezarejestrowana nie pozbawia przedsiębiorcy możliwości wystawiania faktur (zarówno czynny podatnik VAT jak i zwolniony). Przedsiębiorca nie musi prowadzić księgowości, ale powinien posiadać ewidencję sprzedaży, czyli uproszczony rejestr sprzedaży (art. 109 ust. 1 ustawy o VAT). W ewidencji ujmuje się sprzedaż za dany dzień, ale nie później niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym.
Jaki cel przyświecał wprowadzeniu działalności bez rejestracji?
Głównie chodziło o ułatwienia dla przedsiębiorców rozpoczynających prowadzenie działalności. Dzięki nowym przepisom otrzymali oni możliwość sprawdzenia pomysłu na biznes. Brak rejestracji sprawia, że w razie kiedy działalność okaże się mało opłacalna można łatwo z niej zrezygnować.
Podsumowanie
Prowadzenie działalności bez rejestracji oprócz korzyści ma też swoje wady. Przedsiębiorca nie odprowadza składek do ZUS-u i tym samym nie odkłada pieniędzy na emeryturę. Brak ubezpieczenia zdrowotnego powoduje, że nie może on korzystać ze świadczeń zdrowotnych w ramach ubezpieczenia NFZ, jak również nie może zgłosić siebie do ubezpieczenia chorobowego. W takim wypadku w razie choroby lub macierzyństwa nie ma możliwości otrzymania zasiłku. Są to główne powody, dla których może warto dokonać rejestracji.
