Własna działalność i umowa zlecenie, jaka składka ZUS?
Jedna osoba może być zatrudniona na przykład na umowę zlecenia i jednocześnie może prowadzić działalność gospodarczą. Jak w takiej sytuacji należy opłacać składki ubezpieczeniowe na ZUS? Kiedy przedsiębiorca zobowiązany jest do zapłaty składek ubezpieczeniowych z obu tytułów?
Przedsiębiorca zatrudniony na umowę zlecenia, a przedmiot umowy
Przedsiębiorca może:
wykonywać zlecenie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej
wykonywać zlecenie poza działalnością gospodarczą.
Jeżeli czynności wykonywane na umowie zlecenia w ramach prowadzonej działalności gospodarczej mają taki sam charakter jak te wykonywane przy prowadzeniu działalności gospodarczej, to obowiązkiem przedsiębiorcy jest wystawienie faktury. W przypadku, kiedy wykonywane czynności w ramach umowy zlecenia mają inny charakter od tych wykonywanych w działalności, to zlecenie jest przychodem z działalności wykonywanej osobiście.
Działalność gospodarcza, a ulgi
Przedsiębiorcy, którzy dopiero rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej mają możliwość skorzystania z dwóch ulg:
ulgi na start – ulga przysługuje przez okres pełnych 6 miesięcy kalendarzowych. W tym czasie przedsiębiorca opłaca jedynie składkę zdrowotną
ZUS preferencyjny – przedsiębiorca przez 24 miesiące płaci niższe składki ubezpieczeniowe ZUS (preferencyjne).
W sytuacji, kiedy taki przedsiębiorca zacznie dodatkowo wykonywać czynności w ramach zlecenia, to najprawdopodobniej dojdzie do zmiany w opłacaniu składek ubezpieczeniowych ZUS. Przedsiębiorca, który korzysta z ulgi na start i świadczy jeszcze czynności ze zlecenia, to powinien płacić składki z tytułu umowy zlecenia do momentu, kiedy wynagrodzenie ze zlecenia uzyska poziom co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Przedsiębiorca, który płaci składki ubezpieczeniowe od podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu wykonywanej działalności gospodarczej (30% kwoty minimalnego wynagrodzenia) i dodatkowo ma zawartą umowę zlecenia, to w takiej sytuacji obowiązkowo podlega ubezpieczeniom społecznym zarówno z jednego jak i drugiego tytułu ubezpieczenia (działalności gospodarczej i umowy zlecenia). Musi więc mieć naliczone składki społeczne i składkę zdrowotną od umowy zlecenia oraz musi opłacać je za siebie z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej jako przedsiębiorca. Jeżeli wynagrodzenie z umowy zlecenia będzie równe przynajmniej minimalnej krajowej, to wtedy składki na ZUS mogą być opłacane jedynie z umowy zlecenia. Z działalności obowiązkowe będzie jedynie ubezpieczenie zdrowotne.
PRZYKŁAD 1 Przedsiębiorca opłaca składki na ubezpieczenia społeczne. Korzysta z preferencyjnej podstawy wymiaru (30% kwoty minimalnego wynagrodzenia w danym roku). Od 1 stycznia 2023 roku będzie to 1 047 zł, a od 1 lipca 2023 roku – 1 080 zł. Przedsiębiorca 2 kwietnia 2022 roku zawarł umowę zlecenia poza zakresem prowadzonej działalności gospodarczej. Z tego tytułu jego miesięczne wynagrodzenie wynosi 500 zł. Przedsiębiorca podlega pod obowiązkowe ubezpieczenie społeczne z umowy zlecenia, ponieważ z tytułu działalności gospodarczej nie odprowadza składek ZUS od podstawy w wysokości minimalnego wynagrodzenia. Z działalności również ciąży na nim obowiązek odprowadzania składek, ponieważ ze zlecenia nie osiąga 60% przeciętnego prognozowanego miesięcznego wynagrodzenia. Z obu tytułów przedsiębiorca musi obowiązkowo opłacać składkę na ubezpieczenie zdrowotne.
Zaplata dużego ZUS, a umowa zlecenia
Jeżeli podstawa wymiaru składek z działalności stanowi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia za pracę, to w zasadzie przedsiębiorca nie musi opłacać składek społecznych z tytułu umowy zlecenia. Zobowiązany będzie jedynie do regulowania składki zdrowotnej. W przypadku gdyby wynagrodzenie z umowy zlecenia było równe co najmniej 60% prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego, to w takiej sytuacji przedsiębiorca ma wybór z którego tytułu chce podlegać pod ubezpieczenia społeczne.
PRZYKŁAD 2 Przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą i planuje od 1 lipca 2023 roku świadczyć usługi na podstawie umowy zlecenia o charakterze innym niż te wykonywane w działalności. Przedsiębiorca opłaca tzw. duży ZUS. Wynagrodzenie z umowy zlecenia ma wynosić ok. 2 000 zł brutto. Przedsiębiorca nie ma możliwości wyboru tytułu do objęcia go ubezpieczeniem społecznym. Obowiązkowo musi opłacać składki na ZUS z działalności. W sytuacji gdyby wynagrodzenie przedsiębiorcy z umowy zlecenia wyniosło przynajmniej tyle co standardowa podstawa opłacania składek w 2023 roku, to wtedy przedsiębiorca miałby wybór tytułu, z którego chciałby być objęty ubezpieczeniami społecznymi.
Podsumowanie
W przypadku kiedy dana osoba wykonuje czynności wynikające z umowy zlecenia i jednocześnie prowadzi własną firmę, to dochodzi u niej do zbiegu tytułów do ubezpieczeń. W takim przypadku składki mogą być pobierane zarówno z obu tytułów, jak i z jednego z nich. Wpływ na to ma kilka czynników.
