Czynny podatnik VAT ma prawo do odliczenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT naliczonego w okresie rozliczeniowym, w którym powstało to prawo lub w jednym z dwóch bądź trzech kolejnych okresach rozliczeniowych w zależności od wybranego okresu rozliczeniowego. Do odliczenia podatku VAT może dojść również w oparciu o sporządzoną korektę pliku JPK.
Nie w każdej sytuacji przedsiębiorcy przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT. W zasadzie prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego posiada czynny podatnik VAT, ale tylko w zakresie w jakim dane towary lub usługi będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Jeżeli zakup będzie dotyczył jedynie czynności zwolnionych z zapłaty podatku VAT lub niepodlegających opodatkowaniu, to prawo do obniżenia VAT nie przysługuje. A więc, aby było możliwe obniżenie kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego muszą zostać spełnione łącznie wymienione poniżej warunki:
odliczenia dokonuje podatnik podatku od towarów i usług
towary i usługi, do których został naliczony podatek wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli takich na podstawie, których możliwe jest określenie podatku należnego, a więc wtedy, kiedy powstało zobowiązanie podatkowe
Wystawiona faktura VAT powinna zawierać dane wymagane przepisami, a w szczególności musi odzwierciedlać rzeczywisty przebieg zdarzenia gospodarczego, czyli transakcji. Musi zawierać informacje o przedmiocie transakcji oraz o podmiotach biorących udział w transakcji.
Odliczenia podatku VAT – obowiązujące terminy
Aby możliwe było odliczenie podatku VAT to podatnik musi pilnować obowiązujących terminów wskazanych w ustawie o podatku od towarów i usług. Zgodnie z art. 86 ust. 10 ustawy o VAT prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w okresie rozliczeniowym, w którym powstał obowiązek podatkowy w stosunku do nabytych przez podatnika towarów i usług. Obowiązek podatkowy, o którym mowa powstaje w momencie dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, otrzymania przez podatnika całości lub części zapłaty jeszcze przed wykonaniem usługi lub dokonaniem dostawy towarów.
Prawo do odliczenia podatku VAT nie może powstać wcześniej niż w rozliczeniu za okres otrzymania faktury przez podatnika. W związku z tym podatnik ma prawo obniżyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, jeżeli:
przedsiębiorca jest w posiadaniu faktury potwierdzającej dokonanie zakupu
po stronie sprzedawcy powstał obowiązek podatkowy w stosunku do nabytych przez podatnika towarów lub usług.
Jeżeli podatnik nie zmieścił się w terminie uprawniającym go do obniżenia kwoty podatku VAT, to zgodnie z art. 86 ust. 11 ustawy o podatku od towarów i usług może dokonać obniżenia kwoty podatku należnego:
w deklaracji podatkowej za jeden z trzech kolejnych okresów rozliczeniowych – rozliczenie VAT w okresie miesięcznym
w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych – rozliczenie VAT w okresie kwartalnym.
PRZYKŁAD 1 Przedsiębiorca rozlicza VAT w okresie miesięcznym. W lutym 2023 roku dokonał zakupu laptopa, który będzie wykorzystywał w prowadzonej działalności gospodarczej do czynności opodatkowanych. U sprzedawcy obowiązek podatkowy od sprzedaży towaru powstał w miesiącu zakupu laptopa, czyli w lutym. W tym samym miesiącu nabywca otrzymał fakturę VAT potwierdzającą zakup. Jednak przedsiębiorca zapomniał odliczyć podatek VAT i nie wykazał go w pliku JPK_V7M, który został przez niego złożony w marcu za miesiąc luty. Czy przedsiębiorca ma prawo dokonać odliczenia podatku VAT od zakupu laptopa w kolejnych miesiącach?
Odpowiedź: Tak, przedsiębiorca ma takie prawo. Stosując miesięczne rozliczenie VAT może obniżyć kwotę podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w JPK_V7 składanym za miesiąc marzec, kwiecień i maj 2023 roku.
Odliczenie podatku VAT – korekta JPK
Jeżeli przedsiębiorca z jakiś powodów nie obniży podatku należnego o podatek naliczony w okresie rozliczeniowym, w którym powstało prawo do obniżenia, ani w kolejnych trzech lub dwóch okresach rozliczeniowych, to ma jeszcze szansę na dokonanie obniżenia za pomocą korekty deklaracji podatkowej:
za okres, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego
za jeden z trzech kolejnych okresów rozliczeniowych przy rozliczeniu miesięcznym lub za jeden z dwóch kolejnych okresów rozliczeniowych przy rozliczeniu kwartalnym bądź po okresie rozliczeniowym, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego
jednak nie później niż w ciągu 5 lat licząc od początku roku, w którym powstało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.
Możliwość dokonania korekty JPK dotyczącej obniżenia kwoty podatku należnego została wprowadzona w ramach pakietu SLIM VAT 2 obowiązującego od dnia 1 października 2021 roku. Dzięki znowelizowanym przepisom podatnicy mogą w jednej deklaracji składanej za wybrany okres rozliczeniowy uwzględnić większą liczbę odliczeń z faktur, dla których prawo do odliczenia powstało w krótkich odstępach czasowych.
PRZYKŁAD 2 Przedsiębiorca kupił laptop do firmy w lutym 2023 roku. Będzie wykorzystywał go w działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych. Podatnik nie odliczył podatku naliczonego od zakupu laptopa w żadnym okresie rozliczeniowym, w którym miał takie prawo. Czy podatnik może jeszcze odliczyć VAT w kolejnych okresach i dodatkowo wysłać do urzędu skarbowego czynny żal oraz czy ma też prawo złożyć korektę pliku JPK_V7 i odliczyć podatek VAT od dokonanego zakupu?
Odpowiedź: Przedsiębiorca miał prawo do odliczenia podatku VAT w pliku JPK_V7M składanym za miesiąc luty, marzec, kwiecień i maj 2023 roku. Nie skorzystał z tego prawa w przysługujących mu okresach rozliczeniowych. Zgodnie z przepisami nie może dokonać odliczenia w żadnym z kolejnych okresów rozliczeniowych. Nawet wysłanie do urzędu skarbowego czynnego żalu nie daje mu takiego prawa. Przedsiębiorca może jedynie dokonać odliczenia podatku VAT w korekcie pliku JPK_V7M sporządzonym za jeden z okresów, w którym przysługiwało mu prawo do obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu zakupu laptopa. Oczywiście zakup musi być potwierdzony fakturą VAT. Obowiązujące przepisy dopuszczają korektę pliku JPK_V7 za miesiąc luty, tj. za okres, w którym powstało prawo do odliczenia VAT bądź za marzec, kwiecień i maj (jeden z trzech kolejnych okresów rozliczeniowych przypadających po okresie rozliczeniowym, w którym podatnik powinien dokonać obniżenia podatku VAT należnego o podatek naliczony). Przedsiębiorca może sporządzić korektę pliku JPK_V7 tylko przez określony czas wynoszący 5 lat licząc od początku roku, w którym powstało prawo do odliczenia.
Podsumowanie
Czynny podatnik VAT ma prawo do dokonania obniżenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT naliczonego w zakresie w jakim zakupione towary lub usługi będą wykorzystywane w prowadzonej działalności gospodarczej. Przedsiębiorca może dokonać obniżenia podatku w jednym z dwóch lub trzech kolejnych okresach rozliczeniowych w zależności od wybranego okresu (kwartał lub miesiąc). Po upływie tego czasu może sporządzić korektę deklaracji JPK_V7M/K w okresie 5 lat liczonych od początku roku, w którym powstało prawo do odliczenia.
