Od umów o pracę, także cywilnoprawnych, czy B2B należy odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne. Nie wszyscy przedsiębiorcy wiedzą i potrafią prawidłowo je oskładkować.
Przy umowie o pracę występuje obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne oraz składki zdrowotnej. Dodatkowo taka umowa opodatkowana jest stawką 17% (dochód do kwoty 85 528 zł) i stawką 32% (nadwyżka od dochodu ponad 85 528 zł). Osoby do 26 roku życia nie płacą podatku dochodowego (zerowa składka PIT). Obecnie kwota wolna od podatku kształtuje się na wysokości 8 000 zł. Podatnik, który w ciągu całego roku osiągnie dochód w wysokości 8 000 zł nie zapłaci podatku dochodowego. Osoby rozliczające się na podstawie zasad ogólnych lub liniowo, które przekroczą dochód w wysokości 1 000 000 zł zobowiązane są do zapłaty tzw. podatku solidarnościowego w wysokości 4% płaconego w jednej racie za cały rok.
Umowy cywilnoprawne – składki na ZUS i podatki
Umowy cywilnoprawne (umowa zlecenia i umowa o dzieło) opodatkowane są podobnie jak umowy o pracę na zasadach ogólnych. Jeżeli chodzi o obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe) oraz zdrowotne to objęte nim są jedynie umowy zlecenia. Składka chorobowa jest dobrowolna, co oznacza, że podatnik nie ma obowiązku jej opłacania. Umowa zlecenia korzystna jest dla studentów do 26 roku życia (student zwolniony jest z opłacania ZUS-u i obejmuje go zerowy PIT). Umowa o dzieło nie jest tytułem do ubezpieczenia i w związku z tym nie występuje obowiązek zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
Umowa B2B, a ZUS i kwestie podatkowe
Umowa B2B, czyli transakcje i relacje pomiędzy dwiema firmami. Jest to wygodny i ostatnio dość popularny sposób na rozliczenia pomiędzy firmą pracodawcy, a firmą pracownika. W działalności gospodarczej sposób oskładkowania zależy od czasu prowadzenia działalności.
Obecnie dostępne są następujące ulgi:
Ulga na start – przez pierwsze 6 miesięcy prowadzenia działalności nie płaci się składki emerytalnej, rentowej, wypadkowej, chorobowej i na Fundusz Pracy (FP). Obowiązkowa jest jedynie składka zdrowotna
Mały ZUS – przez kolejne 24 miesiące składki na ubezpieczenie społeczne opłacane są w niższej, preferencyjnej kwocie. Jedynie składka zdrowotna musi być odprowadzona w pełnej wysokości
Mały ZUS Plus – w okresie maksymalnie 36 miesięcy, w ciągu kolejnych 60 miesięcy kalendarzowych prowadzenia działalności gospodarczej, składki społeczne płaci się w preferencyjnych kwotach, a ubezpieczenie zdrowotne w pełnej wysokości.
We wszystkich przypadkach, ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Po okresie obowiązywania ulg, przedsiębiorca ma obowiązek zapłaty wszystkich składek w pełnej wysokości. Jedynie ubezpieczenie chorobowe pozostaje składką dobrowolną. W niżej wymienionych okolicznościach nie jest możliwe korzystanie ze składek preferencyjnych na ZUS:
współpraca z byłym pracodawcą
przed upływem 5 lat od momentu zakończenia poprzedniej działalności.
Wybór formy opodatkowania
Sposób opodatkowania działalności gospodarczej zależy od jej formy prawnej. Dostępne są następujące formy opodatkowania:
skala podatkowa – obowiązują takie same zasady jak przy umowie o pracę (stawka 17% i 32% od nadwyżki dochodów ponad wartość 85 528 zł), można korzystać z ulg podatkowych
podatek liniowy – stała stawka 19%. Z tej formy nie skorzysta podatnik w pierwszym roku prowadzenia działalności jeżeli współpracuje z byłym pracodawcą
ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – obowiązuje kilka stawek podatkowych, których wysokość zależy od rodzaju prowadzonej działalności. Wyróżnia się stawki: 2%, 3%, 5,5%, 8,5%, 10%,15%, 17%.
karta podatkowa – wysokość stawki zależy między innymi od: liczby mieszkańców miejscowości, w której firma ma siedzibę, liczby zatrudnionych pracowników i branży.
Dodatkowo przy wyborze obowiązują limity przychodów oraz ograniczenia związane z pracą, np.: na rzecz byłego pracodawcy.
ZUS, a zbieg tytułów do ubezpieczeń
Jeżeli podatnik jednocześnie otrzymuje wynagrodzenie z kilku źródeł, to może dojść do sytuacji kiedy tytuły do ubezpieczeń w ZUS-ie zbiegną się, jak np.: dochód z tytułu umowy o pracę i umowy zlecenia, czy dochód z działalności i umowy zlecenia. W wymienionych sytuacjach obowiązek podlegania pod ubezpieczenie społeczne i zdrowotne zależy od źródeł uzyskiwania dochodu.
Umowa o pracę i umowy cywilnoprawne W ich przypadku tytuły do ubezpieczeń należy rozpatrzyć w kilku aspektach:
umowa o pracę i umowa zlecenia z obcym pracodawcą w przypadku kiedy podstawa wymiaru składek w przeliczeniu na 1 miesiąc jest wyższa od minimalnego wynagrodzenia – w takiej sytuacji z tytułu umowy o pracę obowiązkowo należy odprowadzić składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Natomiast w ramach umowy zlecenia obowiązkowa jest jedynie składka zdrowotna, a pozostałe ubezpieczenia społeczne są dobrowolnie
umowa o pracę i umowa zlecenia z obcym pracodawcą w przypadku kiedy podstawa wymiaru składek w przeliczeniu na 1 miesiąc jest niższa od minimalnego wynagrodzenia – w tym przypadku należy obowiązkowo opłacić wszystkie składki ZUS-owskie
umowa o pracę i umowa o dzieło z obcym pracodawcą – w tym przypadku umowa o dzieło nie jest tytułem do ubezpieczenia, dlatego należy opłacić obowiązkowo jedynie wszystkie składki na ZUS z tytułu umowy o pracę
umowa o pracę i umowa zlecenia lub umowa o dzieło z własnym pracodawcą – wymaga obowiązkowo zapłaty wszystkich składek do ZUS-u z obu tytułów. Zarówno umowa zlecenia jak i o dzieło zawarte z własnym pracodawcą (kiedy pracownik cały czas pozostaje w stosunku pracy) dla potrzeb ubezpieczenia traktowane są jak umowa o pracę.
B2B, a umowa o pracę lub umowy cywilnoprawne U osoby, która prowadzi działalność gospodarczą i jednocześnie zatrudniona jest na etacie lub na jednej z umów cywilnoprawnych również mogą wystąpić zbiegi tytułów do ubezpieczeń z ZUS:
B2B i umowa o pracę w przypadku kiedy wynagrodzenie z umowy o pracę jest wyższe od minimalnego wynagrodzenia – w tej sytuacji działalność gospodarcza nie jest tytułem do ubezpieczenia społecznego. Obowiązkowe jest jedynie ubezpieczenie zdrowotne. Pełne składki na ZUS zostają odprowadzone z umowy o pracę
B2B i umowa o pracę przy wynagrodzeniu z umowy o pracę niższym od minimalnego wynagrodzenia – w tej sytuacji działalność gospodarcza podlega pod obowiązkowe ubezpieczenia społeczne. Dobrowolne jest jedynie ubezpieczenie chorobowe. Umowa o pracę także podlega zapłacie wszystkich składek ubezpieczeniowych
B2B i umowa zlecenia związana z przedmiotem prowadzonej działalności gospodarczej – z tytułu działalności gospodarczej konieczna jest zapłata wszystkich składek ubezpieczenia ZUS (chyba, że podatnik objęty jest ulgą). Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. W tym przypadku umowa zlecenia nie jest tytułem do ubezpieczenia i tym samym nie podlega składkom
B2B i umowa zlecenia niezwiązana z prowadzoną działalnością gospodarczą – występują 3 sytuacje kiedy:
umowa zlecenia nie jest tytułem do ubezpieczenia społecznego pod warunkiem, że opłacane są standardowe składki na ZUS i wynagrodzenie z umowy zlecenia jest niższe od 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Pełne składki na ubezpieczenia społeczne odprowadzane są z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej (ubezpieczenie chorobowe – dobrowolnie). Jedynie składka zdrowotna musi być opłacona z obu tytułów
umowa zlecenia jest tytułem do ubezpieczenia społecznego pod warunkiem, że opłacane są preferencyjne składki na ZUS lub Mały ZUS Plus i wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia jest niższe od minimalnego wynagrodzenia. Z działalności gospodarczej należy obowiązkowo odprowadzić składki na ubezpieczenia społeczne. Składka zdrowotna obowiązkowa jest z obu tytułów
umowa zlecenia lub działalność gospodarcza są tytułem do ubezpieczenia społecznego pod warunkiem, że opłacane są preferencyjne składki na ZUS lub Mały ZUS Plus, a podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie jest równa kwocie minimalnego wynagrodzenia jako pierwsza z danych tytułów. Składka zdrowotna obowiązkowa jest z obu tytułów
B2B i umowa o dzieło – składki na ubezpieczenia społeczne razem ze składką zdrowotną obowiązkowo należy opłacić z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Dobrowolne pozostaje jedynie ubezpieczenie chorobowe. Umowa o dzieło nie jest tytułem do ubezpieczenia.
PIT dla młodych – stawka zerowa
Obecnie młode osoby do 26 roku życia zwolnione są z zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT), które osiągają przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy, z tytułu odbywania praktyki absolwenckiej, z tytułu odbywania stażu uczniowskiego, z umów zlecenia na mocy art. 13 pkt 8 ustawy o PIT. Warunek: przychody muszą być otrzymane do 26 roku życia oraz w danym roku podatkowym nie może być przekroczona kwota dochodu w wysokości 85 528 zł. Przekroczenie tego progu oznacza, że dochód podatnika zostanie opodatkowany na zasadach ogólnych. Osoby, które współpracują w modelu B2B nie mogą skorzystać z ulgi dla młodych.
Umowa o pracę, a zmiana na B2B u tego samego pracodawcy
Jeżeli osoba zatrudniona na umowie o pracę zdecyduje się na założenie własnej działalności gospodarczej i nadal będzie wykonywała czynności na rzecz tego samego pracodawcy, to nie będzie miała prawa opłacania składek do ZUS-u na preferencyjnych warunkach. Nie skorzysta więc z ulgi na start, ani z Małego ZUS-u. Jeżeli od zakończenia współpracy w formie B2B z byłym pracodawcą upłynie 14 miesięcy, to przedsiębiorca nabędzie prawo do skorzystania z preferencyjnego ZUS-u, ale jeżeli w ciągu 30 miesięcy od rozpoczęcia działalności rozpocznie współpracę z byłym pracodawcą, to straci prawo do obniżonych składek na ZUS.
