Od 1 stycznia 2023 roku formularz PIT-2 składany jest na innych zasadach niż było to do tej pory. Od tego roku pełni on funkcję oświadczenia lub wniosku składanego przez podatnika celem obliczania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Co jeszcze zmieniło się w zakresie PIT-2?
Zaliczki na podatek dochodowy oraz kwota zmniejszająca podatek
Obowiązkiem pracodawcy jest pobór z wynagrodzenia pracownika zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Zaliczka pobierana jest od osób fizycznych uzyskujących przychody:
ze stosunku pracy
ze spółdzielczego stosunku pracy
ze stosunku służbowego
z pracy nakładczej
z umów cywilnoprawnych, jak: umowa zlecenie, umowa o dzieło
z umów o zarządzanie przez członków zarządu
z kontraktów menedżerskich
z wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej
z zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy.
Wysokość pobieranej zaliczki wynosi odpowiednio:
12% od dochodu uzyskanego w danym miesiącu – dla dochodów w I progu podatkowym do kwoty 120 000 zł
32% od dochodu uzyskanego w danym miesiącu – tylko dla dochodów, które w danym miesiącu przekroczyły I próg podatkowy.
Przy ustalaniu wysokości zaliczki na podatek dochodowy płatnik podatku ma prawo do zastosowania kwoty zmniejszającej podatek. Jej wysokość zależy od kwoty wolnej od podatku. Z dniem 1 stycznia 2022 roku kwota wolna od podatku została podwyższona do 30 000 zł i tym samym miesięczna kwota zmniejszająca podatek wynosi obecnie 300 zł. Taka wysokość wynika z wyliczenia:
30 000 zł x 12% = 3 600 zł
3 600 zł : 12 miesięcy = 300 zł miesięcznie.
Płatnik musiał więc przy ustalaniu kwoty zaliczki na podatek dochodowy pracownika pomniejszać kwotę podatku o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek. Od 1 stycznia 2023 roku zasada ta została zmieniona.
Oświadczenie PIT-2 do 31 grudnia 2022 roku
Do końca 2022 roku podatnik za pomocą druku PIT-2 składał oświadczenie o posiadaniu prawa do skorzystania z kwoty zmniejszającej podatek, inaczej ulgi podatkowej ze względu na fakt:
nieotrzymywania emerytury lub renty za pośrednictwem płatnika
otrzymywania emerytury lub renty za pośrednictwem płatnika i jednoczesnym złożeniu wniosku o rezygnację ze stosowania kwoty zmniejszającej podatek od wypłacanego świadczenia
nieosiągania dochodów z działalności gospodarczej oraz z najmu lub dzierżawy.
Tylko podatnicy, którzy spełniali wymienione warunki mogli złożyć PIT-2 u swojego pracodawcy i tylko u jednego, nawet jeżeli byli zatrudnieni w kilku miejscach jednocześnie. PIT-2 należało złożyć jeszcze w terminie przed pierwszą wypłatą w danym roku. Warunki te zostały zmienione i przestały obowiązywać od 1 stycznia 2023 roku.
Oświadczenie PIT-2 od 1 stycznia 2023 roku – nowe zasady
Od 1 stycznia 2023 roku formularz PIT-2 otrzymał nowa nazwę „Oświadczenia/Wnioski podatnika dla celów obliczania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych”. W nowym dokumencie można podać wszystkie informacje, które mają wpływ na prawidłowe ustalenie zaliczki na podatek dochodowy.
Kwota zmniejszająca podatek – nowe zasady stosowania
Od 2023 roku obowiązują nowe zasady związane ze stosowaniem kwoty zmniejszającej podatek. Mogą ją stosować podatnicy osiągający między innymi przychody:
z wynagrodzenia za pracę na etacie, czyli z umowy o pracę, stosunku służbowego, pracy nakładczej, spółdzielczego stosunku pracy
umów zlecenia i o dzieło
umów o zarządzanie przedsiębiorstwem
kontraktów menedżerskich
praw majątkowych
z emerytur i rent zagranicznych - PIT-2A
z praktyk absolwenckich lub stażu uczniowskiego - PIT-2A.
Podatnicy mogą skorzystać z kwoty zmniejszającej podatek u maksymalnie trzech płatników stosując odpowiednio:
1/12 kwoty zmniejszającej podatek, 300 zł - jeden płatnik
1/24 kwoty zmniejszającej podatek, po 150 zł - dwóch płatników
1/36 kwoty zmniejszającej podatek, po 100 zł - trzech płatników.
PRZYKŁAD 1 Pracownik ma 30 lat. Został zatrudniony w miejscu zamieszkania na umowę o pracę. Nie jest uczestnikiem programu PPK. Jego wynagrodzenie brutto wynosi 6 000 zł. Pracownik złożył PIT-2 o stosowanie ulgi podatkowej w wysokości 1/24, czyli w kwocie 150 zł. Jaka będzie wysokość wynagrodzenia netto tego pracownika?
Wyliczenie:
wynagrodzenie brutto: 6 000 zł
koszty uzyskania przychodów: 250 zł
wysokość składek społecznych ZUS: 6 000 zł x 13,71% = 822,60 zł
Płatnik składek postrzegany jest jako odrębny podmiot dla każdego źródła przychodu. Oznacza to, że jeżeli pracownik zatrudniony jest na umowę o pracę i dodatkowo na umowę zlecenia u tego samego pracodawcy i chce, żeby do każdej z tych umów zastosować ulgę podatkową, to powinien złożyć dwa oświadczenia PIT-2.
Nowy wzór PIT-2 (9)
W nowej 9 wersji PIT-2 znajdują się wszystkie wnioski oraz oświadczenia podatnika mające wpływ na ustalenie zaliczki na podatek dochodowy. Dotyczą one:
Część C – oświadczenia podatnika składanego płatnikowi w sprawie pomniejszenia o kwotę zmniejszającą podatek
Część D – oświadczenia podatnika składanego płatnikowi w sprawie pomniejszenia o kwotę zmniejszającą podatek – podatnicy, którzy mają przyznane prawo do emerytury lub renty
Część E – oświadczenia podatnika składanego płatnikowi o zamiarze preferencyjnego opodatkowania dochodów razem z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko
Część F – oświadczenia podatnika składanego do zakładu pracy w sprawie korzystania z podwyższonych pracowniczych kosztów uzyskania przychodów
Część G – oświadczenia podatnika składanego płatnikowi w sprawie zwolnień, o których mowa jest w art. 21 ust. 1 pkt 152 do 154 ustawy, jak:
ulga na powrót (art. 21 ust. 1 pkt 152) – należy podać lata, w których ulga może być stosowana (maksimum do 4 lat)
ulga dla rodzin 4+ (art. 21 ust. 1 pkt 153)
ulga dla pracujących seniorów (art. 21 ust. 1 pkt 154)
Część H - wniosku podatnika składanego płatnikowi o niestosowanie ulgi dla młodych lub pracowniczych kosztów uzyskania przychodów
Część I – wniosku podatnika składanego płatnikowi o rezygnację ze stosowania 50% kosztów uzyskania przychodu
Część J – wniosku podatnika składanego płatnikowi w sprawie niepobierania zaliczek w roku podatkowym.
PIT-2, a działalność gospodarcza
Pracownik zatrudniony na umowę o pracę ma prawo założyć działalność gospodarczą. W zasadzie nie musi o tym fakcie informować swojego pracodawcy poza kilkoma wyjątkami. Obowiązek informacji i zgody pracodawcy na otworzenie własnej firmy wymagany jest np. w przypadku urzędników państwowych. Podatnik zobowiązany jest do zapłaty podatku dochodowego od wszystkich osiąganych przychodów. Przy działalności gospodarczej i jednocześnie zatrudnieniu na etacie oraz wybranej formie opodatkowania jaką jest skala podatkowa, rozliczanie kwoty wolnej od podatku w pierwszej kolejności wymaga wzięcia pod uwagę przychodów osiągniętych z działalności gospodarczej. W takiej sytuacji warto jest zastanowić się nad tym czy lepszym rozwiązaniem nie będzie wycofanie złożonego wcześniej oświadczenia PIT-2. Zmniejszanie zobowiązania podatkowego zarówno z działalności, jak i z etatu może prowadzić do powstania niedopłaty w podatku dochodowym, która zostanie wykazana dopiero po wykonaniu rozliczenia rocznego i będzie wymagała uregulowania niedopłaty.
PRZYKŁAD 2 Pan Krzysztof prowadzi działalność gospodarczą. Uzyskane dochody opodatkował skalą podatkową. Dodatkowo w marcu podjął zatrudnienie na podstawie stosunku pracy. Jednym z dokumentów jakie miał wypełnić był PIT-2. Czy pracownik powinien uzupełnić część C formularza, czyli oświadczenie w sprawie pomniejszenia o kwotę zmniejszającą podatek?
Odpowiedź: Pan Krzysztof nie musi wypełniać części C, ponieważ prowadząc działalność gospodarczą stosuje ulgę podatkową. W związku z tym pracodawca nie ma prawa stosować ulgi u takiego pracownika.
PIT-2 – zakończenie zatrudnienia
Pracodawca po zakończeniu zatrudnienia wyliczając wynagrodzenie pracownika nie powinien wykorzystywać wniosków i oświadczeń pracownika złożonych wcześniej przed zakończeniem zatrudnienia. Wyjątek stanowią trzy wnioski:
o obliczanie zaliczek bez stosowania zwolnienia od podatku (tzw. ulga dla młodych)
dotyczące tzw. pracowniczych kosztów uzyskania przychodów standardowych i podwyższonych
o rezygnacji ze stosowania 50% kosztów uzyskania przychodów.
Odpowiedzialność za prawidłowość złożonego oświadczenia
Płatnik składek nie ma obowiązku ani podstaw prawnych, aby weryfikować prawdziwość informacji zawartych przez pracownika w składanym przez niego oświadczeniu. Wysokość zaliczek na podatek ustala zgodnie z informacjami podanymi w PIT-2. Odpowiedzialność za prawidłowość składanych oświadczeń spoczywa na podatniku. Jeżeli jego sytuacja ulegnie zmianie, to powinien on dokonać aktualizacji złożonych oświadczeń i wniosków. Wszelkie błędy, które pojawią się w formularzu mogą być weryfikowane przez urząd skarbowy podczas rozliczania zeznania rocznego.
PRZYKŁAD 3 Pani Agnieszka została zatrudniona na umowę o pracę. Dodatkowo od kwietnia pobiera emeryturę. Pracownica nie wycofała oświadczenia PIT-2 złożonego u pracodawcy, dlatego ten przez cały czas odlicza ulgę podatkową. Czy pracodawca powinien zweryfikować prawidłowość złożonego oświadczenia?
Odpowiedź: Pracodawca nie ma obowiązku weryfikowania informacji podanych przez pracownika w oświadczeniu. Obowiązek podania prawdziwych danych spoczywa na podatniku. Jeżeli u pracownika nastąpiły zmiany w stosunku do stanu jaki wskazał w złożonym wcześniej oświadczeniu, to ma on obowiązek złożenia informacji prostującej wcześniej podane dane.
PIT-2 – czy pracownik ma obowiązek jego składania?
Złożenie deklaracji PIT-2 jest dobrowolne. Pracownik nie ma obowiązku składania oświadczenia. W sytuacji, kiedy nie złoży PIT-2, to płatnik podatku naliczy kwotę zaliczki wg zasad ogólnych.
Czy pracodawca musi złożyć do urzędu skarbowego deklarację PIT-2 pracownika?
Pracodawca jako podmiot nieponoszący odpowiedzialności i nieposiadający uprawnień do weryfikacji informacji podanych w oświadczeniu PIT-2 nie musi przekazywać deklaracji do urzędu skarbowego. Pracodawca nie odpowiada również za niezgłoszenie przez pracownika okoliczności, które miały wpływ na zaprzestanie stosowania 1/12 kwoty zmniejszającej podatek. Płatnik podatku ma jedynie obowiązek przekazania do urzędu skarbowego rocznej deklaracji podatkowej, a PIT-2 służy jedynie do dokonywania stosownych rozliczeń. Pracodawca złożoną przez pracownika deklarację PIT-2 powinien przechowywać w dokumentacji płacowej.
PIT-2 – forma złożenia oświadczenia (art. 31a ust. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych)
Zgodnie z nowelizacją przepisów, od 1 stycznia 2023 roku oświadczenia PIT-2 mogą być składane w formie pisemnej lub elektronicznej przez system kadrowo-płacowy w zależności od danego zakładu pracy. Art. 31a ust. 1 ustawy stanowi:
Podatnik składa płatnikowi na piśmie albo w inny sposób przyjęty u danego płatnika oświadczenia i wnioski mające wpływ na obliczenie zaliczki.
Termin na złożenie PIT-2
PIT-2 jest drukiem, który najczęściej składany jest jeszcze przed zatrudnieniem u danego pracodawcy. Zgodnie z nowymi zasadami istnieje możliwość złożenia oświadczenia także w trakcie roku, co oznacza, że pracownik ma prawo zarówno wycofać, jak i złożyć oświadczenie w dowolnym momencie roku. Po złożeniu wniosku pracodawca (płatnik) musi wziąć go pod uwagę najpóźniej w kolejnym miesiącu jaki następuje po miesiącu, w którym został złożony. Natomiast organy rentowe mają na jego uwzględnienie 2 miesiące.
PIT-2 – czas obowiązywania
PIT-2 obowiązuje do momentu jego odwołania. Raz złożony formularz w danym zakładzie pracy nie musi być składany ponownie w każdym kolejnym roku podatkowym. Jedynie oświadczenie o niepobieraniu zaliczek na podatek dochodowy w danym roku wymaga corocznego składania. Jeżeli sytuacja pracownika zmieniła się, to powinien on o tym fakcie poinformować pracodawcę i jednocześnie ponownie złożyć PIT-2 z nowymi danymi.
Podsumowanie
Od 1 stycznia 2023 roku zaczął obowiązywać nowy wzór deklaracji PIT-2 (9). Znajdują się w nim wszystkie wnioski i oświadczenia, które mają wpływ na ustalenie zaliczki na podatek dochodowy. Do jednych z ważniejszych zmian należy zaliczyć możliwość podziału kwoty zmniejszającej podatek pomiędzy maksymalnie trzech płatników. Deklaracja PIT-2 może być składana lub wycofana w dowolnym momencie roku podatkowego. Całą odpowiedzialność za prawidłowość złożonego oświadczenia ponosi pracownik (podatnik).
